Title (KHTN 6 cả năm) Những câu hỏi mở rộng bài học.docx ✅

Câu 1 Vì sao chim ruồi là loài chim đặc biệt nhất thế giới? Câu 2 Vì sao một số loài cá có thể phát điện? Câu 3 Vì sao các loài động vật sống ở vùng khí hậu lạnh thường có kích thước lớn hơn so với họ hàng của chúng ở vùng nhiệt đới? Câu 4 Vì sao động vật sống ở vùng khí hậu nóng thường có tai, mỏ hoặc đuôi dài hơn so với họ hàng của chúng ở vùng lạnh? Câu 5 Vì sao loài kiến có thể nâng vật nặng gấp 50 lần trọng lượng cơ thể? Câu 6 Vì sao loài kiến có thể nâng vật nặng gấp 50 lần trọng lượng cơ thể? Câu 7 Vì sao hươu cao cổ có cổ dài nhưng không bị chóng mặt khi cúi đầu? Câu 8 Vì sao chim cú có thể quay đầu tới 270 độ mà không bị đứt mạch máu? Câu 9 Vì sao một số loài chim có thể bắt chước giọng nói của con người? Câu 10 Vì sao bướm có thể "ngửi" bằng chân? Câu 11 Vì sao hổ có vằn mà sư tử thì không? Câu 12 Vì sao tắc kè có thể bám dính lên mọi bề mặt mà không cần keo? Câu 13 Vì sao sứa không có não nhưng vẫn có thể bơi và săn mồi? Câu 14 Vì sao loài dơi là động vật có vú duy nhất biết bay? Câu 15 Vì sao "cua dừa" có tên như vậy? Câu 16 Vì sao vi khuẩn có thể sống trong môi trường khắc nghiệt? Câu 17 Vì sao vi khuẩn có thể nhân lên nhanh chóng đến mức khó kiểm soát? Câu 18 Vì sao vi khuẩn có thể sống sót hàng triệu năm mà không chết? Câu 19 Vì sao rửa tay bằng xà phòng có thể tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả hơn nước thường? Câu 20 Vì sao thực phẩm cần được bảo quản ở nhiệt độ thấp để ngăn vi khuẩn phát triển? Câu 21 Vì sao bệnh lao có thể lây lan qua không khí nhưng lại phát triển rất chậm trong cơ thể? Câu 22 Vì sao đồ vật như điện thoại, tay nắm cửa cũng có thể làm lây vi khuẩn? Câu 23 Vì sao việc tiệt trùng dụng cụ y tế có thể ngăn chặn nhiều bệnh nhiễm khuẩn nguy hiểm? Câu 24 Vì sao che miệng khi ho và hắt hơi có thể giúp ngăn ngừa hàng triệu ca bệnh mỗi năm? Câu 25 Vì sao vết thương nhỏ cũng cần sát trùng ngay lập tức? Câu 26 Vì sao không nên dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải, khăn mặt hoặc dao cạo? Câu 27 Còn nữa? Câu 1 Vì sao chim ruồi là loài chim đặc biệt nhất thế giới?
Chim ruồi là một trong những loài chim đặc biệt nhất thế giới với kích thước nhỏ nhưng khả năng bay linh hoạt. Chúng là loài chim duy nhất có thể bay lùi, treo mình giữa không trung, và vỗ cánh từ 20 - 80 lần/giây. Nhịp tim của chim ruồi có thể lên tới 1.260 nhịp/phút khi bay, nhưng giảm xuống 50 - 180 nhịp/phút vào ban đêm để tiết kiệm năng lượng. Mỗi ngày, chim ruồi cần tiêu thụ lượng thức ăn gần bằng trọng lượng cơ thể, chủ yếu từ mật hoa và côn trùng nhỏ. Với tốc độ bay 50 - 60 km/h, một số loài có thể di cư hơn 800 km không nghỉ qua vịnh Mexico. Những đặc điểm này khiến chim ruồi trở thành loài chim đặc biệt bậc nhất trong thế giới tự nhiên. Câu 2 Vì sao một số loài cá có thể phát điện? Một số loài cá có thể phát điện nhờ tế bào điện sinh học (electrocytes), giúp chúng tạo và giải phóng dòng điện. Cá chình điện (Electrophorus electricus), sống ở Nam Mỹ, có thể phóng ra dòng điện lên tới 860 volt, đủ để tấn công con mồi hoặc tự vệ. Cá đuối điện (Torpedo) có thể tạo ra điện áp 8 - 220 volt, trong khi cá dao điện (Gymnotus) sử dụng xung điện yếu để định vị trong nước đục. Những loài này tiến hóa khả năng phát điện từ hàng triệu năm trước và hiện đang được nghiên cứu để phát triển pin sinh học. Cơ chế phát điện tự nhiên của chúng có thể mở ra hướng đi mới trong công nghệ y sinh và năng lượng tái tạo. Câu 3 Vì sao các loài động vật sống ở vùng khí hậu lạnh thường có kích thước lớn hơn so với họ hàng của chúng ở vùng nhiệt đới? Theo quy tắc Bergmann, động vật máu nóng ở vùng lạnh thường lớn hơn để giữ nhiệt tốt hơn, vì cơ thể lớn có tỷ lệ diện tích bề mặt/thể tích thấp, giúp giảm mất nhiệt. Ví dụ, gấu Bắc Cực có thể nặng 800 - 1.000 kg, trong khi gấu nâu ở vùng ấm áp thường chỉ 250 - 350 kg. Quy tắc này không áp dụng cho động vật máu lạnh nhưng là một hiện tượng phổ biến trong thế giới động vật có vú và chim, giúp chúng thích nghi tốt hơn với môi trường sống khắc nghiệt. Câu 4 Vì sao động vật sống ở vùng khí hậu nóng thường có tai, mỏ hoặc đuôi dài hơn so với họ hàng của chúng ở vùng lạnh? Theo quy tắc Allen, động vật máu nóng ở vùng nóng thường có tai, mỏ, chân hoặc đuôi dài hơn để giúp tản nhiệt hiệu quả hơn. Ví dụ, voi châu Phi có đôi tai lớn hơn voi châu Á để thoát nhiệt qua hệ thống mạch máu. Thỏ sa mạc có tai lớn, trong khi thỏ tuyết có tai nhỏ hơn để giữ nhiệt. Chim sống ở vùng nhiệt đới thường có mỏ lớn hơn, giúp điều chỉnh thân nhiệt tốt hơn. Ngược lại, động vật ở vùng lạnh có các phần cơ thể này ngắn và nhỏ hơn để giảm mất nhiệt. Đây là một trong những nguyên tắc thích nghi quan trọng giúp động vật sinh tồn trong các môi trường khí hậu khác nhau.
Câu 5 Vì sao loài kiến có thể nâng vật nặng gấp 50 lần trọng lượng cơ thể? Kiến là một trong những loài côn trùng khỏe nhất nhờ cấu trúc cơ thể đặc biệt. Nghiên cứu tại Đại học Ohio State phát hiện rằng cơ cổ của kiến có thể chịu lực gấp 3.400 lần trọng lượng cơ thể, giúp chúng dễ dàng nâng vật gấp 20 - 50 lần trọng lượng của chính mình, tùy vào loài. Điều này có được nhờ tỷ lệ diện tích bề mặt lớn so với khối lượng, giúp chúng tạo ra lực mạnh hơn so với kích thước. Ngoài ra, chân của kiến có móc và đệm dính, giúp chúng bám chắc vào bề mặt khi nâng vật nặng. Nhờ sức mạnh này, kiến có thể xây tổ, di chuyển thức ăn và bảo vệ lãnh thổ, thể hiện khả năng thích nghi đáng kinh ngạc trong tự nhiên. Câu 6 Vì sao hươu cao cổ có cổ dài nhưng không bị chóng mặt khi cúi đầu? Hươu cao cổ có thể cao tới 6 mét, và khi cúi đầu xuống uống nước, máu có thể dồn về não với áp lực rất cao. Tuy nhiên, chúng có hệ tuần hoàn đặc biệt giúp ngăn chặn tình trạng chóng mặt hoặc vỡ mạch máu. Trái tim hươu cao cổ nặng khoảng 11 - 12 kg, có huyết áp 250/160 mmHg, cao gấp đôi con người, giúp bơm máu lên não hiệu quả. Các tĩnh mạch ở cổ có van một chiều giúp kiểm soát dòng chảy của máu, trong khi mạng mao mạch ở não (rete mirabile) giúp giảm áp suất đột ngột. Ngoài ra, hệ mạch ở chân cũng có cơ chế ngăn máu dồn xuống dưới. Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy cơ chế tuần hoàn của hươu cao cổ có thể giúp phát triển phương pháp điều trị tăng huyết áp ở người. Câu 7 Vì sao chim cú có thể quay đầu tới 270 độ mà không bị đứt mạch máu? Chim cú có thể xoay đầu tới 270 độ mà không làm tổn thương mạch máu nhờ đốt sống cổ linh hoạt, động mạch có thể giãn nở, và hệ thống mạch máu dự phòng. Chúng có 14 đốt sống cổ, nhiều gấp đôi con người, giúp tăng độ linh hoạt. Một nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins (2013) phát hiện rằng động mạch chính của chim cú có thể giãn rộng, cho phép chứa lượng lớn máu dự trữ khi đầu xoay. Ngoài ra, mạch máu phụ giúp đảm bảo lưu thông máu ngay cả khi một số mạch bị chèn ép. Những cơ chế này giúp chim cú quan sát môi trường xung quanh mà không cần xoay cơ thể, tối ưu hóa khả năng săn mồi trong bóng tối. Câu 8 Vì sao một số loài chim có thể bắt chước giọng nói của con người? Một số loài chim như vẹt, sáo đá và quạ có thể bắt chước giọng nói con người nhờ vào hệ thống học giọng trong não. Vẹt xám châu Phi là loài nổi bật nhất, với một số cá thể có thể ghi nhớ hàng trăm từ và hiểu màu sắc, số đếm. Một nghiên cứu năm 2016 tại Đại học Duke cho thấy não vẹt có mật độ tế bào thần kinh cao, giúp chúng xử lý và mô phỏng âm thanh tốt hơn. Ngoài ra, cấu trúc syrinx đặc biệt của vẹt giúp chúng tái tạo giọng nói một cách chính xác, điều mà hầu hết các loài chim khác không làm được. Nhờ những khả năng này, vẹt trở thành một trong những loài động vật có khả năng giao tiếp ấn tượng nhất trong thế giới tự nhiên. Câu 9 Vì sao bướm có thể "ngửi" bằng chân? Bướm có thể "ngửi" bằng chân nhờ các cơ quan cảm nhận hóa học (chemoreceptors) ở chân trước. Khi đậu lên lá hoặc hoa, các lông cảm giác trên chân giúp chúng phát hiện hợp chất hóa học, xác định cây chủ phù hợp để đẻ trứng. Ngoài ra, râu bướm cũng rất nhạy, giúp chúng tìm kiếm bạn tình hoặc thức ăn từ xa. Một số loài bướm đêm có thể phát hiện pheromone từ khoảng cách hơn 2 km, trong khi bướm ngày thường có phạm vi nhỏ hơn. Nhờ vào những giác quan đặc biệt này, bướm có thể sinh tồn và tìm kiếm môi trường sống phù hợp một cách hiệu quả.