Title 1.3. LIPID - CHẤT BÉO - phần 10 - in.pdf ✅

Thầy Trần Trong Tuyền – ĐT: 0974. 892. 901 Trang 1 Chương 1. 1.3. LIPID VÀ CHẤT BÉO – PHẦN 10 I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA 1) Khái niệm Xà phòng l| hỗn hợp c{c muối sodium hoặc potassium của acid béo v| một số chất phụ gia. + C{c acid béo ở đ}y thường l| acid no như palmitic acid, stearic acid. + Chất phụ gia thường dùng l| chất độn l|m tăng độ cứng để dễ đúc th|nh b{nh, chất tạo m|u v| chất tạo hương. Chất giặt rửa tổng hợp l| c{c chất được tổng hợp hóa học, có t{c dụng giặt rửa như x| phòng nhưng không phải l| muối của sodium, potassium của c{c acid béo. Những chất n|y thường l| muối sodium alkylbenzene sulfonate. Chất giặt rửa tự nhiên là sản phẩm từ thiên nhiên cũng có t{c dụng giặt rửa như nước quả bồ kết, quả bồ hòn<. 2) Đặc điểm cấu tạo II. TÍNH CHẤT GIẶT RỬA - Nước có sức căng bề mặt lớn nên nước không thể t{ch hoặc ho| tan vết dầu, mỡ. - Khi cho x| phòng v|o nước tạo th|nh dung dịch x| phòng có sức căng bề mặt nhỏ, giúp x| phòng ngấm v|o c{c sợi vải. + Phần kị nước (chẳng hạn gốc C17H35- trong ph}n tử sodium stearate) quay về phía vết bẩn, vết dầu, mỡ v| th}m nhập v|o vết bẩn, dầu, mỡ. + Phần ưa nước (nhóm COO ) lại có xu hướng quay ra ngo|i v| th}m nhập v|o nước. Kết quả l| vết dầu, mỡ bị ph}n chia th|nh c{c hạt rất nhỏ ph}n t{n v|o nước. Nhờ đó, chúng bị rửa trôi khỏi bề mặt của vật cần giặt (Hình 2.3)
Thầy Trần Trong Tuyền – ĐT: 0974. 892. 901 Trang 2 Chương 1. 1.3. LIPID VÀ CHẤT BÉO – PHẦN 10 III. PHƢƠNG PHÁP SẢN XUẤT XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA 1. Phƣơng pháp sản xuất xà phòng X| phòng được sản xuất bằng c{ch đun chất béo với dung dịch NaOH đặc hoặc KOH đặc (phản ứng xà phòng hóa): o t VÝ dô: (C H COO) C H 3NaOH 3C H COONa 17 35 3 3 5 17 35 3 5 3 C H (OH) sodium stearate (xμ phßng) C{c muối của acid béo t{ch ra được đem trộn với chất diệt khuẩn, chất tạo hương, Thầy Trần Trong Tuyền – ĐT: 0974. 892. 901 Trang 3 Chương 1. 1.3. LIPID VÀ CHẤT BÉO – PHẦN 10 2) Phƣơng pháp sản xuất chất giặt rửa tổng hợp Chất giặt rửa tổng hợp được sản xuất theo sơ đồ sau: Muối sulfonate hoặc muối sulfate được trộn với một số chất phụ gia kh{c nhau để tạo th|nh chất giặt rửa tổng hợp. IV. ỨNG DỤNG CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA X| phòng được sử dụng để tắm, rửa tay,. Chất giặt rửa tổng hợp được sử dụng để giặt quần {o, rửa chén b{t, rửa tay, lau s|n,. Hiện nay, chất giặt rửa tổng hợp được sử dụng phổ biến l| do: chất giặt rửa dễ ho| tan trong nước hơn x| phòng; chất giặt rửa có thể sử dụng với nước cứng v| môi trường acid, ngược lại x| phòng kém t{c dụng trong môi trường n|y. Câu Hỏi (Đ/S) Câu Hỏi (Đ/S) Câu Hỏi (Đ/S) Câu Hỏi (Đ/S) 1 a 3 a 5 a 7 a b b b b c c c c d d d d 2 a 4 a 6 a 7 a b b b b c c c c d d d d Câu 1: Cho các phát biểu sau: a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá.
Thầy Trần Trong Tuyền – ĐT: 0974. 892. 901 Trang 4 Chương 1. 1.3. LIPID VÀ CHẤT BÉO – PHẦN 10 b) Muối sodium hoặc potassium của acid hữu cơ l| th|nh phần chính của xà phòng. c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH, thu được xà phòng. d) Có thể sản xuất được xà phòng từ các alkane mạch d|i thu được từ chế biến dầu mỏ. Câu 2: Cho các phát biểu sau: a) Các chất giặt rửa đều được sản xuất bằng c{ch đun nóng dầu, mỡ động vật, thực vật với dung dịch kiềm. b) Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của acid béo, không nên dùng xà phòng trong nước cứng vì tạo ra muối kết tủa. c) Khi đun nóng ester ba chức với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được x| phòng d) Chất giặt rửa tổng hợp không phải là muối sodium của carboxylic acid và không bị kết tủa trong nước cứng. Câu 3: Cho các phát biểu sau: a) Các chất giặt rửa đều có khả năng hoạt động bề mặt cao, có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt chất bẩn, giúp vài sợi dễ thấm ướt. b) Đun nóng glycerol với c{c acid béo như palmitic acid và stearic acid ta thu được xà phòng c) Chất giặt rửa thường được cấu tạo gồm hai phần, một phần ưa nước và một phần kị nước. d) Chất giặt rửa tổng hợp tương tự với xà phòng ở phần kị nước, còn phần ưa nước là các nhóm khác nhau. Câu 4: Cho c{c ph{t biểu sau: a) Chất giặt rửa tổng hợp được sử dụng để giặt quần {o, rửa chén b{t, rửa tay, lau s|n,. b) Trong x| phòng, chứa c{c muối C15H31COONa, C17H35COONa v| th|nh phần ưa nước l| c{c gốc C15H31- và C17H35-. c) Trong qu{ trình sản xuất x| phòng, c{c muối của acid béo t{ch ra được đem trộn với chất diệt khuẩn, chất tạo hương,