Content text CHỦ ĐỀ KHỐI LƯỢNG RIÊNG .docx
HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8 – VẬT LÍ Trang | 1 Chủ đề: KHỐI LƯỢNG RIÊNG A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM 1. Khối lượng riêng, đơn vị khối lượng riêng. - Khối lượng riêng của một chất cho ta biết khối lượng của một đơn vị thể tích chất đó. D = Trong đó: - m là khối lượng - V là thể tích - Đơn vị thường dùng đo khối lượng là kg/m 3 hoặc g/cm 3 hay g/mL: 1 kg/m 3 = 0,001 g/cm 3 1 g/cm 3 = 1 g/mL 2. Trọng lượng riêng. - Trọng lượng của một mét khối một chất gọi là trọng lượng riêng d của chất đó. d = Trong đó: - P là trọng lượng (N) - V là thể tích (m 3 ) - Đơn vị của trọng lượng riêng là N/m 3 . 3. Xác định khối lượng riêng bằng thực nghiệm a) Xác định khối lượng riêng của một khối hình hộp chữ nhật - Dùng thức đo chiều dài cạnh a, b, c của khối gỗ hình hộp chữ nhật. - Tính thể tích của khối gỗ hình hộp chữ nhật theo công thức: V = a.b.c - Cân khối lượng m của khối gỗ. - Xác định khối lượng riêng của khối gỗ theo công thức: D = b) Xác định khối lượng riêng của một lượng nước - Xác định khối lượng m 1 của ống đong. - Rót một lượng nước vào ống đong, xác định thể tích V nước trong ống đong. - Xác định khối lượng m 2 của ống đong có đựng nước. - Khối lượng nước trong ống đong: m = m 2 − m 1 - Xác định khối lượng riêng của nước theo công thức: D = c) Xác định khối lượng riêng của một vật có hình dạng bất kì không thấm nước - Dùng cân điện tử xác định khối lượng m của hòn sỏi. - Rót một lượng nước vào ống đong, xác định thể tích V 1 nước trong ống đong. - Buộc sợi chỉ vào hòn sỏi, thả từ từ cho nó ngập trong nước ở ống đong, xác định thể tích V 3 nước trong ống đong lúc này. - Thể tích của hòn sỏi: V = V 2 − V 1 . - Xác định khối lượng riêng của hòn sỏi theo công thức: D = B. BÀI TẬP Dạng 1. Bài tập vận dụng công thức. Câu 1. Một bình chia độ chứa nước, ban đầu mực nước trong bình ngang với vạch 100cm 3 . Thả chìm một quả cầu đặc được làm bằng sắt vào trong bình chia độ thì mực nước trong bình dâng lên ngang với vạch 180cm 3 . Biết khối lượng riêng của sắt là 7800kg/m 3 . Tính khối lượng của quả cầu.
HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8 – VẬT LÍ Trang | 2 Câu 2. Một cốc đựng đầy nước có khối lượng tổng cộng 260g. Người ta thả vào cốc một viên sỏi có khối lượng 28,8g, sau đó đem cân thì thấy tổng khối lượng là 276,8g. Tính khối lượng riêng của hòn sỏi theo đơn vị kg/m 3 . Biết khối lượng riêng của nước là 1g/cm 3 . Câu 3. Một viên bi sắt có thể tích 5,4cm 3 , khối lượng 42,1g. a) Tính trọng lượng riêng của viên bi trên mặt đất b) Tính trọng lượng riêng của viên bi trên Mặt Trăng. Biết lực hút của Mặt Trăng bằng lực hút của Trái Đất. Câu 4. Người ta pha 2 lít nước với 3 lít sữa. Tính khối lượng riêng của hỗn hợp. Biết khối lượng riêng của nước là 1000kg/m 3 , của sữa là 1200kg/m 3 . Câu 5. Hai chất lỏng A và B đựng trong hai bình có cùng thể tích là 3 lít được pha trộn với nhau tạo thành một hỗn hợp. Biết khối lượng riêng của hỗn hợp là 900 kg/ m 3 . Biết khối lượng riêng của chất lỏng A là 800 kg/m 3 . Tìm khối lượng riêng của chất lỏng B. Câu 6. Lấy 2 lít một chất lỏng nào đó pha trộn với 3 lít nước được một hỗn hợp có khối lượng riêng là 900 kg/m 3 . Biết khối lượng riêng của nước là 1000 kg/m 3 . Tìm khối lượng riêng của chất lỏng đó. Cho rằng thể tích của hỗn hợp bằng tổng thể tích của hai chất lỏng đem pha trộn. Câu 7. Cho hai khối kim loại A và B. Khối A được làm bằng nhôm, khối B được làm bằng sắt. Khối A có khối lượng gấp ba lần khối B. Biết khối lượng riêng của nhôm và sắt lần lượt là 2700 kg/m 3 và 7800 kg/m 3 . Tính tỉ số thể tích của khối A và khối B. Câu 8. Một khối nhôm có thể tích 1dm 3 và có khối lượng 5,8kg. Bên trong của khối nhôm này có khoảng rỗng và được trám kín bằng đồng. Cho biết khối lượng riêng của nhôm là D n = 2700 kg/m 3 , khối lượng riêng của đồng là D đ = 8900 kg/m 3 . Tính thể tích phần được trám bằng đồng đó? Câu 9. Một khối lập phương làm bằng sắt có cạnh a = 20cm. a) Tính khối lượng của khối, biết khối lượng riêng của sắt là 7800 kg/m 3 . b) Người ta khoét trên khối lập phương một lỗ có thể tích là 4 dm 3 , rồi nhét đầy vào đó một chất có khối lượng riêng là 2000 kg/m 3 . Tính khối lượng riêng của khối lập phương lúc này? Câu 10. Khối lượng riêng của rượu ở 0 0 C là 800kg/m 3 . Tính khối lượng riêng của rượu ở 50 0 C, biết rằng khi tăng thêm 1 0 C thì thể tích rượu tăng thêm thể tích của nó ở 0 0 C. Câu 11. Đổ 1 lít rượu vào 1,5 lít nước rồi trộn đều ta thấy thể tích của hỗn hợp giảm đi 0,7% thể tích tổng cộng của các chất thành phần. Tính khối lượng riêng của hỗn hợp biết khối lượng riêng của rượu và nước lần lượt là D rượu = 800 kg/m 3 ; D nước = 1000 kg/m 3 . Câu 12. Một mẩu hợp kim thiếc – chì có khối lượng m = 664g, khối lượng riêng D = 8,3g/cm 3 . Tính khối lượng của thiếc và chì trong hợp kim. Biết khối lượng riêng của thiếc là D 1 = 7300kg/m 3 , của chì là D 2 = 11300kg/m 3 và coi rằng thể tích của hợp kim bằng tổng thể tích các kim loại thành phần. Câu 13. Một mẩu hợp kim nhôm-chì có khối lượng m = 630g và khối lượng riêng D = 7g/cm 3 . Tính khối lượng của nhôm-chì có trong hợp kim. Biết khối lượng riêng của chì là
HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8 – VẬT LÍ Trang | 3 D c = 11,3g/cm 3 , khối lượng riêng của nhôm D n = 2,7g/cm 3 và xem rằng thể tích của hợp kim bằng 90% tổng thể tích các kim loại thành phần. Câu 14. Một chất lỏng A có khối lượng lớn gấp 3 lần khối lượng của chất lỏng B. Thể tích của B lớn gấp 6 lần thể tích của A. a) So sánh khối lượng riêng của A và B? b) Nếu đem hai chất lỏng này trộn lẫn vào nhau thì khối lượng riêng của hỗn hợp lớn hơn hay nhỏ hơn mấy lần khối lượng riêng của chất lỏng A, chất lỏng B? Dạng 2. Thực nghiệm Câu 1. Trình bày phương án xác định khối lượng riêng của một khối gỗ hình lập phương. Dụng cụ là: một tờ giấy ô li (mỗi ô vuông có cạnh dài 1 mm); một lực kế có giới hạn đo phù hợp. Câu 2. Trình bày phương án xác định khối lượng riêng của cát khô đã được lèn chặt. Câu 3. Bạn Hoa có một bức tượng vũ nữ nhỏ, bạn muốn xác định xem bức tượng được làm bằng chất gì, trong khi bạn chỉ có một cái cân và một bình chia độ có thể bỏ lọt bức tượng vào. Em hãy giúp Trâm làm việc đó. Câu 4. Hãy chọn các dụng cụ thích hợp trong số các dụng cụ sau để xác định trọng lượng riêng của một viên đá (có thể bỏ lọt vào bình chia độ): Cân đồng hồ, thước thẳng, thước dây, bình chia độ, bình tràn, lực kế, nước. Nêu thứ tự các bước tiến hành. Câu 5. Có nhiều trường hợp không thể dùng cân để xác định khối lượng của vật. Khi đó, nếu biết khối lượng riêng của chất tạo nên vật, ta có thể xác định được khối lượng của vật. Kim tự tháp Ai Cập được dựng lên bằng những khối đá hoa cương hình lập phương. Nếu biết khối lượng của một khối đá có chiều dài 10 cm là 2,75 kg, người ta tính được khối lượng của các khối đá dùng để dựng lên các kim tự tháp. Người ta đã làm điều đó như thế nào? Câu 6. Hãy trình bày phương án xác định khối lượng riêng của rượu với những dụng cụ sau : Một bình thủy tinh rỗng, nước (có khối lượng riêng D n đã biết), rượu, cân đồng hồ có giới hạn đo và độ chia nhỏ nhất phù hợp.