Title PP-Textbook-DichEV-Chapter4.docx ✅

1 PHẦN 1 : LĨNH VỰC THIÊN HƯỚNG TÍNH CÁCH CHƯƠNG 4: CÁC VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT VÀ ĐO LƯỜNG TRONG TÂM LÝ HỌC TÍNH CÁCH Khi còn là sinh viên đại học, Sarah học bằng kép chuyên ngành toán và khoa học máy tính. Cô hơi nhút nhát, đặc biệt với những bạn trai cùng tuổi. Mặc dù cô muốn hẹn hò nhiều hơn, cô lại rất cụ thể những phẩm chất mà cô tìm kiếm ở một người đàn ông. Cô cho rằng dịch vụ hẹn hò trên mạng có thể là cách hiệu quả để tìm kiếm người hẹn hò. Vì vậy cô đã đăng ký dịch vụ hẹn hò qua mạng và phát hiện ra rằng bước đầu tiên là phải hoàn thành một bài kiểm tra tính cách phổ biến. Cô trả lời những câu hỏi về sở thích cũng như sở ghét, thói quen, nét tính cách và những điều người khác nghĩ về cô. Cô thậm chí còn trả lời cả những câu hỏi về việc cô đi xe gì và kiểu lái xe của mình. Sau đó, trang web này gửi lại một bản hồ sơ về một vài người đàn ông phù hợp. Có một người trông đặc biệt thu hút với cô, vì thế cô đã dành vài giờ trò chuyện trực tuyến với anh ta. Sarah quyết định gọi cho anh ta vài lần qua điện thoại. Họ có nhiều điểm chung, và Sarah cảm thấy rất dễ nói chuyện với anh. Cô thích trò chuyện với anh và anh cũng vậy, vì thế họ quyết định tiến
2 thêm một bước là hẹn hò ăn tối trực tiếp. Khi họ gặp nhau, cô rất ngạc nhiên vì họ sống cùng một khu chung cư và có lẽ là đã từng gặp nhau, thậm chí còn có thể đã từng nói chuyện. Vậy mà lại phải sử dụng đến một dịch vụ hẹn hò qua mạng, sử dụng một chương trình ghép cặp dựa theo tính cách để có thể thực sự tìm thấy nhau. Có nhiều dịch vụ hẹn hò qua mạng, và nhiều dịch vụ trong số này sử dụng các nhà tâm lý học tính cách để giúp họ tìm được người phù hợp. Ví dụ, trang web eHarmony.com sử dụng một bảng hỏi gồm 480 mục. Dịch vụ hẹn hò này sử dụng một hệ thống kết hợp đối sánh mà dựa trên việc lựa chọn đối tượng nhờ vào các nét tính cách. Các dịch vụ hẹn hò qua mạng khác, như là Chemistry.com, PerfectMatch.com, hoặc okcupid.com cũng thu thập các dữ liệu tính cách tổng quát và tiến hành nhiều quy trình kết hợp phức tạp. Các nhà tâm lý học tính cách đã gom các bằng chứng trong nửa thế kỷ qua rằng sự giống nhau về tính cách là một yếu tố dự đoán về việc liệu mọi người có bị thu hút bởi người khác không (xem chương 15) và liệu họ sẽ hài lòng với mối quan hệ đó sau khi được thiết lập hay không (Decuyper, De Bolle, & De Fruyt, 2012). Việc ghép cặp dựa trên nét tính cách nghe có vẻ là ý tưởng tuyệt vời, nhưng nó chỉ hiệu quả đối với các thang đo tính cách có độ hiệu lực. Mọi người có thể thể hiện khác về bản thân về các đặc điểm bên ngoài (ví dụ như nói rằng họ nhỏ nhắn khi không phải như vậy, hoặc nói họ có mái tóc dày, gợn sóng trong khi thực tế là hói), và họ có thể thể hiện bản thân khác cả trong tính cách. Ví dụ họ có thể cố gắng che đậy một tính cách hung hăng, ngược đãi. Do đó, một số dịch vụ hẹn hò này rất lo lắng về tính an toàn và đang sử dụng các kỹ thuật đánh giá tính cách để phát hiện các khách hàng có nguy cơ tiềm ẩn. Ví dụ, một số trang hỏi về những hành vi nhỏ nhặt không tốt như “Tôi không bao giờ bực bội khi được yêu cầu trả ơn” hoặc “Đôi khi, tôi đã nói dối trắng trợn.” Những người phủ nhận cả những lỗi lầm phổ biến này sẽ “raise a red flag/giương cờ đỏ” bởi vì họ có thể thể hiện khác về bản thân trong toàn bộ bảng hỏi. Trên thực tế, eHarmony.com tuyên bố rằng có 16% khách hàng bị yêu cầu ngừng sử dụng trang web dựa trên những câu trả lời của họ với các bảng hỏi tương tự (reported in U.S. News & World Report, September 29, 2003). Việc sử dụng bài kiểm tra tính cách tập trung vào một số câu hỏi về đo lường các nét tính cách. Các nét tính cách có đại diện cho các hành vi nhất quán để chúng ta có thể đưa ra các dự đoán chính xác về hành vi của một người trong tương lai dựa vào vị trí nét tính cách của họ trong bảng phân loại không?
3 Đo lường tính cách cũng được sử dụng trong một số tình huống lựa chọn khác như là nghề nghiệp hoặc để ân xá hoặc bố trí trong một tổ chức. Một số vấn đề pháp lý khi sử dụng các thang đo tính cách để đưa ra các quyết định như vậy là gì? Có những vấn đề phổ biến nào trong quy trình lựa chọn không? Người sử dụng lao động có thể dùng một thang đo “sự chính trực” để sàng lọc những nhân viên có nguy cơ thiếu trung thực không? Còn việc lựa chọn ngành học ở trường đại học, trường luật hoặc trường y dựa trên các bài kiểm tra năng khiếu hoặc các bài kiểm tra trí thông minh khác thì sao? Mặc dù nhiều câu hỏi nghe có vẻ trừu tượng, nhưng chúng rất quan trọng đối với cách chúng ta nghĩ về các nét tính cách. Chúng rất quan trọng để hiểu về các vấn đề gây tranh cãi như là sử dụng các thang đo tính cách trong kinh doanh, công nghiệp và giáo dục để lựa chọn, đào tạo và đề bạt các ứng viên. Vấn đề lý thuyết - Theoretical Issues Các lý thuyết về tính cách đưa ra một tập hợp các quan điểm về các nền tảng cơ bản của bản chất con người. Như chúng ta thấy ở chương 3, có sự khác biệt giữa các lý thuyết khác nhau liên quan đến điều tạo nên một nét tính cách, có bao nhiêu nét tính cách tồn tại và đâu là phương pháp tốt nhất để phát hiện ra các nét tính cách cơ bản. Bất chấp sự khác nhau giữa chúng, các lý thuyết nét tính cách chia sẻ ba giả định quan trọng về nét tính cách. Các giả định này vượt ra khỏi bất kỳ lý thuyết hoặc sự phân loại tính cách nào và, do đó, tạo thành nền tảng cơ bản cho tâm lý học về nét tính cách. Ba giả định quan trọng đó là: ● Sự khác biệt cá nhân có ý nghĩa ● Sự ổn định theo thời gian, và ● Sự nhất quán trong các tình huống Sự khác biệt ý nghĩa giữa các cá nhân Các nhà tâm lý học tính cách chủ yếu quan tâm đến việc xác định những cách thức mà con người khác biệt với nhau. Bất kỳ các thức nào có ý nghĩa mà con người khác biệt với nhau đều có thể được xác định là một nét tính cách. Một số người thích nói nhiều trong khi một số khác thì không. Một số người năng động; một số khác thì như củ khoai tây ngồi trên ghế sofa (lười vận động). Một số người thích những câu đố khó trong khi những người tránh những thách thức về trí óc. Bởi vì nhấn mạnh nghiên cứu sự khác biệt giữa