Title KHA-2019-196328.pdf ✅

1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG BƢU ĐIỆN 1.1 Ngân hàng Bƣu điện và tín dụng của ngân hàng Bƣu điện 1.1.1 Ngân hàng Bưu điện 1.1.1.1. Khái niệm và hoạt động của ngân hàng thương mại *) Khái niệm ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại gắn liền với lịch sử và phát triển của nền kinh tế hàng hóa, nó đã tồn tại và phát triển hàng trăm năm qua. Thông qua nhu cầu trao đổi hàng hóa ngày càng phát triển mạnh mẽ đã tác động và ảnh hưởng lớn đến hệ thống ngân hàng thương mại. Giai đoạn cao nhất là nền kinh thế thị trường thì ngân hàng thương mại đã dần phải hoàn thiện các nguyên tắc hoạt động từ đó đã hình thành những đặc điểm cơ bản không thể thiếu trong quy chế hoạt động sau này. Hiện nay có rất nhiều khái niệm: “Ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán” (Pháp lệnh ngân hàng nhà nước 1990, Chương 1, Điều 1, khoản 1). “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng năm 2017 nhằm mục tiêu lợi nhuận” (Luật các tổ chức tín dụng (TCTD) được Quốc Hội thông qua tháng 12 năm 2017, Điều 4, khoản 1). Theo luật các tổ chức tín dụng: “Ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và các quy định khác của pháp luật”. (Nghị định số 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của NHTM, điều 5, khoản 1). Trong đó, “TCTD được định nghĩa là loại hình doanh nghiệp được thành lập
2 theo quy định của Luật và theo các quy định khác của Pháp luật để hoạt động kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngân hàng với nội dung nhận tiền gửi và sử dụng tiền gửi để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán” (Luật tổ chức tín dụng (TCTD) được Quốc Hội thông qua tháng 12 năm 1997, Điều 20, khoản 1). Tóm lại, “ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền thông qua nghiệp vụ huy động các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế để cho vay, đầu tư và thực hiện các nghiệp vụ tài chính khác”. *) Hoạt động của ngân hàng thương mại Những hoạt động cơ bản có thể kể đến ở các ngân hàng thương mại là: hoạt động huy động vốn, hoạt động tín dụng, hoạt động đầu tư và cung cấp dịch vụ cho khách hàng. - Hoạt động huy động vốn: “là một trong những hoạt động quan trọng của NHTM, giúp ngân hàng có nguồn vốn để hoạt động ngoài nguồn vốn chủ sở hữu. Khác với doanh nghiệp, để huy động vốn ngân hàng thương mại có thể thu hút từ nhiều nguồn khác nhau, bằng các hình thức khác nhau như: nhận tiền gửi, phát hành các công cụ nợ hoặc có thể huy động từ các tổ chức tín dụng trên thị trường liên ngân hàng”. - Hoạt động tín dụng: “là hoạt động kinh doanh chủ yếu của NHTM. Chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài sản, là hoạt động thương mại đem lại thu nhập lãi lớn nhất, cũng là hoạt động mang lại rủi ro cao nhất. Việc cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại được thực hiện dưới nhiều hình thức như: chiết khấu, thấu chi, cho thuê, bảo lãnh...” - Hoạt động đầu tư: nghiệp vụ đầu tư của ngân hàng đang dần là “hoạt động đem lại nguồn thu đáng kể cho ngân hàng thương mại với sự phát triển của thị trường chứng khoán, cùng với sự hoàn thiện của thị trường tiền tệ... Đầu tư của các ngân hàng thương mại được thực hiện qua việc mua bán các loại chứng khoán, đầu tư theo hình thức góp vốn, liên doanh liên kết các công ty, các doanh nhiệp ở nhiều lĩnh vực khác nhau” (Pháp lệnh Ngân hàng nhà nước, Chương 4, Điều 18). Do vậy, trong tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng, hoạt động tín
3 dụng mà trong đó là hoạt động cho vay tín dụng đang là hoạt động mang lại nhiều lợi nhuận lớn nhất đồng thời cũng là hoạt động chứa đựng rủi ro nhất của ngân hàng thương mại; Do đó, quản lý chặt chẽ hoạt động cho vay đối với các NHTM là một trong những mục tiêu của chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nước (NHNN). Yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải đưa ra các biện pháp nhằm thu hút được số dư lớn và hạn chế tránh được rủi ro trong hoạt động cho vay từ đó tạo ra sự và ổn định của Ngân hàng thương mại. 1.1.1.2. Hoạt động của ngân hàng Bưu điện *) Lịch sử hình thành và phát triển ngân hàng Bưu điện “Ngân hàng Bưu điện đã ra đời và phát triển lâu đời ở nhiều nước trên Thế giới, đặc biệt tại Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc... Thực tế đã chứng minh, Ngân hàng Bưu điện cho dù cung cấp dịch vụ ở quốc gia hay vùng lãnh thổ nào thì vẫn tạo nên đặc thù riêng có so với các ngân hàng khác như: huy động nguồn vốn nhàn dỗi trong đông đảo người dân khi không có điều kiện được sử dụng với các dịch vụ ngân hàng truyền thống thông qua mạng lưới rộng khắp của Bưu điện. Bưu điện từ lâu đã đứng ra cung ứng các dịch vụ như bảo hiểm nhân thọ và kế hoạch hưu trí (bao gồm cả lĩnh vực không thuộc tiết kiêṃ bưu điêṇ ), và các dịch vụ thanh toán khác”. Theo xu hướng của nhiều quốc gia trên thế giới “Nhật Bản từ lâu đã cung cấp dịch vụ gửi tiền tiết kiệm thông qua hệ thống Bưu điện. Ngay từ thế kỷ 19, thông qua hệ thống bưu cục của Bưu điện, dịch vụ tiết kiệm Bưu điện của Nhật Bản đã huy động được một lượng vốn không nhỏ cho đầu tư phát triển đất nước, giúp tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, hệ thống Bưu điện với tư cách như một nơi thu thập tiền tiết kiệm trong nước và cung cấp dịch vụ tài chính cho người có thu nhập trung bình và dưới trung bình, đây được coi là phương tiện để xây dựng nguồn vốn của quốc gia ở Nhật Bản”. Tại Việt Nam, NHTMCP Bưu điện Liên Việt (Lien Viet PostBank) tiền thân là NHTMCP Liên Việt được thành lập theo giấy phép thành lập và hoạt động số 91/GP – NHNN ngày 28/03/2008 của thống đốc NHNN Việt Nam.