Title Bài 10. Hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ - GV.docx ✅

KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 3. ĐẠI CƯƠNG HÓA HỮU CƠ 2 Tính chất hóa học: - Hợp chất hữu cơ dễ cháy, kém bền với nhiệt nên dễ bị nhiệt phân huỷ. - Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau, nên tạo ra hỗn hợp nhiều sản phẩm. Lịch sử phát triển của hoá học hữu cơ Từ thời xa xưa, người ta đã biết đến và sử dụng một số chất hữu cơ trong đời sổng như giấm ăn, rượu uống, một số chất màu hữu cơ,... Đến cuối thế kỉ XVIII, đẩu thế kỉ XIX, các nhà hoá học đã chiết tách được từ động vật, thực vật nhiều hợp chất hữu cơ như: oxalic acid (có trong sắn, rau chân vịt, mãng,...), citric acid (có trong các cây họ cam quýt: cam, chanh, bưởi,...), lactic acid (có trong sữa chua, bánh bao, bánh mì, nước giải khát lên men,...). Năm 1806, lẩn đẩu tiên Berzelius (Bơ-giê-li-ớt) đã dùng danh từ hóa học hữu cơ để chỉ ngành hoá học nghiên cứu vế các hợp chất có nguổn gốc động vật, thực vật. Thời điểm này có thể xem như điểm mốc đánh dấu sự ra đời của hoá học hữu cơ. Đầu thế kỉ XX, trên thế giới đã phát triển mạnh các ngành công nghiệp sản xuất dược phẩm, sơn, nhựa, polymer, tơ sợi, cao su,... Thế kỉ XXI, hoá học xanh sẽ là một hướng đổi mới quan trọng để giúp ngành công nghiệp hoá chất phát triển. Trên thực tế, việc áp dụng những nguyên lí thân thiện với môi trường của hoá học xanh đã và đang góp phẩn giúp ngành hoá chất đi theo hướng phát triển bển vững, mang lại những lợi ích tích cực cho nhân loạ i cả vé kinh tế, môi trường và xã hội. Ví dụ 1. a) Hợp chất hữu cơ là gì? b) Đối tượng nghiên cứu của hoá học hữu cơ là gì? Đáp án: a) Hợp chất hữu cơ là hợp chất của carbon (trừ một số hợp chất như carbon monooxide, carbon dioxide , muối carbonate, cyanide, carbide….). b) Đối tượng nghiên cứu của hoá học hữu cơ là các hợp chất hữu cơ. Ví dụ 2. Trong các chất sau đây: (1) C 6 H 12 O 6 , (2) C 12 H 22 O 11 , (3) Al(OH) 3 ; (4) CuSO 4 ; (5) C 2 H 2 , (6) CO 2 , (7) CaCO 3 , (8) CH 2 =CHCl; (9) KCN; (10) HCOONa, (11) CH 3 –CH 2 -OH, (12) (NH 2 ) 2 CO, chất nào là chất hữu cơ? Đáp án: (1), (2), (5), (8), (10), (11), (12). Ví dụ 3. So sánh thành phần nguyên tố, liên kết hoá học trong phân tử của hợp chất hữu cơ và của hợp chất vô cơ. Đáp án: Ví dụ 4. Cho các thông tin ở bảng 8.1 và 8.2 dưới đây:

KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 3. ĐẠI CƯƠNG HÓA HỮU CƠ 4 C 7 H 6 O 2 (5), CCl 4 (6), C 8 H 18 (7), C 6 H 5 N (8), C 4 H 4 S (9). Đáp án: Hydrocarbon: 1, 2, 6. Dẫn xuất hydrocarbon: 3, 4, 5, 6, 8, 9. III. NHÓM CHỨC TRONG HỢP CHẤT HỮU CƠ: 1. Khái niệm: - Nhóm chức là nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra những tính chất hoá học đặc trưng của hợp chất hữu cơ. Ví dụ : Xét phản ứng của Dimethyl ether (CH 3 -O-CH 3 ) và Ethanol (C 2 H 5 OH) CH 3 -O-CH 3 + Na không phản ứng 2C 2 H 5 OH + 2Na 2C 2 H 5 ONa + H 2 Nhận xét: Dimethyl ether (CH 3 -O-CH 3 ) và Ethanol (C 2 H 5 OH) đều có cùng công thức phân tử là C 2 H 6 O nhưng tính chất hoá học lại khác nhau do có các nhóm chức khác nhau. 2. Một số loại nhóm chức cơ bản: Loại hợp chất Nhóm chức Ví dụ Dẫn xuất halogen -X (F, Cl, Br, I ) CH 3 Cl, C 2 H 5 -Br Alcohol -OH CH 3 OH, C 2 H 5 OH, C 4 H 9 OH Ether -O- CH 3- O-CH 3 , CH 3 -O-C 2 H 5 Aldehyde -CHO HCHO, CH 3 -CHO, C 3 H 7 -CHO Carboxylic acid -COOH HCOOH, CH 3 COOH, C 2 H 5 COOH Ester -COO- CH 3 COOCH 3 , HCOOC 2 H 5 Amine -NH 2 CH 3 -NH 2 , C 2 H 5 -NH 2 , C 6 H 5 -NH 2 Ketone C O CH 3 -CO-CH 3 , CH 3 -CO-C 2 H 5 3. Phổ hồng ngoại và nhóm chức: - Phương pháp phổ hồng ngoại (Infrared Spectroscopy, viết tắt là IR) là phương pháp vật lý rất quan trọng và phổ biến để nghiên cứu cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ. - Mỗi liên kết trong phân tử hợp chất hữu cơ hấp thụ một vài bức xạ hồng ngoại đặc trưng cho liên kết đó. - Trên phổ hồng ngoại có các tín hiệu (peak) của cực đại hấp thụ (hoặc cực tiểu truyền qua) ứng với những dao động đặc trưng của các nhóm nguyên tử. Phổ hồng ngoại thường được sử dụng để xác định sự có mặt của các nhóm chức trong phân tử hợp chất hữu cơ từ đó có thể dự đoán được cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ. - Trên phổ hồng ngoại, trục nằm ngang biểu diễn số sóng (cm -1 ) của các bức xa trong vùng hồng ngoại, trục thẳng đứng biểu diễn cường độ truyền qua hoặc độ hấp thụ (theo %).