Title 18. 2025-2026 NHÓM MÁU.docx ✅

Bài 18 NHÓM MÁU ABO, Rh VÀ MỘT SỐ HỆ KHÁC MỤC TIÊU HỌC TẬP Sau khi học xong bài này sinh viên có khả năng: 1. Trình bày đặc điểm kháng nguyên, kháng thể của hệ thống nhóm máu ABO. 2. Trình bày đặc điểm kháng nguyên của hệ thống nhóm máu Rh. 3. Vận dụng kiến thức đã học để giải thích sự tạo thành kháng thể hệ Rh trong truyền máu và trong sản khoa. 4. Trình bày được đặc điểm kháng nguyên, kháng thể của một số hệ nhóm máu khác. NỘI DUNG HỌC TẬP 1. ĐẠI CƯƠNG Năm 1900, Landsteiner và cộng sự qua nghiên cứu thực nghiệm đã nhận thấy rằng có hiện tượng hồng cầu vón lại khi trộn máu của cá thể này với cá thể khác mà ông gọi đó là hiện tượng ngưng kết hồng cầu. Từ đó Landsteiner đã phát hiện ra kháng nguyên và kháng thể đặc hiệu của hồng cầu. Từ sau nghiên cứu này đến nay người ta đã phân loại nhóm hồng cầu người và ứng dụng trong truyền máu đem lại nhiều hiệu quả to lớn trong y học. Trên màng hồng cầu người, người ta phát hiện ra có nhiều loại kháng nguyên khác nhau, có tới trên 30 loại kháng nguyên thường gặp và hàng trăm kháng nguyên ít gặp. Các kháng nguyên được xếp thành các hệ thống và được gọi là hệ nhóm hồng cầu người như: hệ nhóm hồng cầu ABO, hệ nhóm hồng cầu Rh, hệ nhóm hồng cầu Lewis, MNSs, Kell, Duffy, Kidd,…. 2. NHÓM MÁU HỆ ABO 2.1. Kháng nguyên Ở người trên màng hồng cầu có mặt nhiều loại kháng nguyên. Với hệ nhóm máu ABO người ta thấy có 2 kháng nguyên và đặt tên là A và B, đây là những kháng nguyên tan trong rượu. Sự có mặt hay vắng mặt của kháng nguyên A và B là do di truyền. Trên một cơ thể thì tùy theo sự có mặt hay không của kháng nguyên mà có thể có các trường hợp sau: có một loại kháng nguyên A hoặc B hoặc có cả hai loại kháng nguyên A và B hoặc không có loại kháng nguyên nào. Dựa vào sự có mặt hay không có mặt của kháng nguyên A và B trên màng hồng cầu người ta phân hệ nhóm hồng cầu ABO ra thành 4 nhóm là: nhóm A, nhóm B, nhóm AB, nhóm O. Như vậy tên của nhóm máu hệ ABO chính là tên kháng nguyên trên màng hồng cầu.

3 - Không có mặt của gen A và B (kiểu gen OO), có mặt chất H thì không tạo ra được kháng nguyên A và B - Người có nhóm máu Bombay có kiểu gen hh nên không tạo ra được chất H. Sơ đồ 18.1. Tổng hợp kháng nguyên trong hồng cầu 2.1.1.5. Sự phát triển và biến đổi kháng nguyên ABH trong cuộc sống - Kháng nguyên A và B có mặt ở phôi thai 37 ngày và thể hiện đầy đủ ở 3 tuổi. - Những kháng nguyên này gặp trong nhiều tổ chức của cơ thể và tự nhiên. Trừ các tế bào thần kinh, xương, võng mạc, còn các tế bào khác: tiểu cầu, bạch cầu, biểu bì, tuyến tiêu hóa…đều mang kháng nguyên A, B ứng với hồng cầu. Khoảng 80 số người có kháng nguyênA và B trong nước bọt. Các kháng nguyên này là những kháng nguyên tan trong nước. - Tính chất kháng nguyên là ổn định. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp người ta thấy kháng nguyên bị yếu đi, ví dụ ở người già, một số tình trạng bệnh lý như lơ-xê- mi cấp, u lympho… 2.2. Kháng thể 2.2.1. Kháng thể tự nhiên - Các kháng thể của hệ nhóm máu ABO (anti - A, anti - B) là kháng thể tự nhiên, có sẵn trong huyết tương người ngay sau khi ra đời nhưng với nồng độ rất thấp, sau đó nồng độ kháng thể tăng dần lên, đến 5 - 10 tuổi thì nồng độ kháng thể trong huyết tương Gen O (OO) Gen B (BB,OB ) Gen A (AA,OA ) Chất tiền thân Chất H Chất H Chất B Chất A Chất tiền thân Chất tiền thân Gen H (HH,Hh ) Gen h (hh) Nhóm A Nhóm AB Nhóm B Nhóm O Nhóm Bombay