Title (BỘ KHTN 6 ĐGNL) BÀI 9. OXYGEN.docx ✅

1 BÀI 9. OXYGEN CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC Dựa vào các thông tin được cung cấp dưới đây để trả lời các câu hỏi từ 1 dến 5: Trong các điều kiện bình thường, sự cháy của nhiên liệu chỉ xảy ra khi có đủ nhiệt độ, chất cháy và oxygen. Trong ba yếu tố này, oxygen là khí duy trì sự cháy, nghĩa là nếu không có oxygen, ngọn lửa sẽ tắt dù có chất cháy và nhiệt độ cao. Đây là lý do mà người ta có thể dập lửa bằng cách phủ kín đám cháy bằng chăn, cát hoặc khí CO₂ – những cách này đều ngăn không cho oxygen tiếp xúc với chất cháy. Một minh chứng đơn giản là khi đưa que đóm đang cháy dở vào bình chứa khí oxygen, nó sẽ bùng cháy mạnh hơn và sáng rực. Điều này xảy ra vì trong bình có nồng độ oxygen cao hơn không khí, làm quá trình cháy diễn ra mạnh và nhanh hơn. Ngược lại, nếu cùng que đóm đó được đưa vào môi trường không có oxygen (ví dụ trong bình khí CO₂), nó sẽ lập tức tắt. Trong thực tế, việc kiểm soát oxygen là nền tảng để thiết kế các thiết bị như bình chữa cháy, bếp gas, lò đốt công nghiệp, hoặc thậm chí là hệ thống an toàn trong tàu vũ trụ và tàu ngầm. Hiểu được vai trò của oxygen không chỉ giúp con người duy trì sự cháy hiệu quả mà còn chủ động phòng cháy, chữa cháy trong nhiều tình huống nguy hiểm. Câu 1: Oxygen đóng vai trò gì trong quá trình cháy? A. Là nhiên liệu cháy B. Là khí cản trở sự cháy C. Là khí duy trì sự cháy D. Là khí làm lạnh chất cháy Câu 2: Tại sao người ta dùng bình CO₂ để dập tắt đám cháy? A. CO₂ làm tăng nhiệt độ cháy B. CO₂ là khí nặng, đẩy oxygen ra khỏi vùng cháy C. CO₂ là chất dễ cháy, hút lửa D. CO₂ làm chất cháy bốc hơi nhanh hơn Câu 3: Một người dùng chăn dày phủ lên đám cháy nhỏ. Cách này hiệu quả vì: A. Làm giảm nhiệt độ chất cháy B. Chặn không cho oxygen tiếp xúc với chất cháy C. Hút hết khói và khí độc D. Làm ngọn lửa lan sang nơi khác Câu 4: Khi đưa que đóm vừa tắt (còn tàn) vào bình chứa khí oxygen, hiện tượng gì xảy ra? A. Đóm tắt hẳn B. Không có hiện tượng gì C. Đóm cháy bùng sáng trở lại D. Que đóm bị tan chảy Câu 5: Một kỹ sư thiết kế hệ thống chống cháy cho nhà kho chứa vải sợi. Anh ta chọn giữa hai phương án:
2 (1) Dùng hệ thống phun nước (2) Dùng hệ thống phun khí CO₂ Hỏi trong trường hợp không có người trong kho, tại sao phương án (2) có thể được ưu tiên hơn? A. Vì khí CO₂ rẻ hơn nước B. Vì khí CO₂ không làm ướt hoặc hư hại hàng hóa C. Vì khí CO₂ làm cháy mạnh hơn và cháy hết nhanh D. Vì CO₂ có thể làm đông lạnh lửa Dựa vào các thông tin được cung cấp dưới đây để trả lời các câu hỏi từ 1 dến 5: Trong y học hiện đại, oxygen y tế đóng vai trò thiết yếu trong điều trị các bệnh nhân bị suy hô hấp, viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), COVID-19 và nhiều tình trạng cấp cứu khác. Trong các trường hợp này, phổi của bệnh nhân không thể hấp thụ đủ oxygen từ không khí, dẫn đến tình trạng thiếu oxygen trong máu – gọi là hypoxemia – gây nguy hiểm cho tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời. Oxygen y tế thường được lưu trữ trong bình khí nén với nồng độ gần như tinh khiết (99,5%), và được sử dụng thông qua mặt nạ thở, ống thông mũi, hoặc máy trợ thở. Chỉ sau 4–6 phút thiếu oxygen, các tế bào não đã bắt đầu bị tổn thương, và sau 10 phút, tổn thương có thể không thể phục hồi. Vì vậy, cung cấp kịp thời oxygen là bước đầu tiên trong hầu hết các quy trình cấp cứu. Trong đại dịch COVID-19, nhiều bệnh nhân bị tổn thương phổi do virus khiến khả năng trao đổi khí bị suy giảm nghiêm trọng. Ở giai đoạn nặng, họ cần liên tục thở oxygen, thậm chí dùng máy thở để đảm bảo cơ thể nhận đủ oxygen cho các cơ quan quan trọng như tim và não. Sự ra đời của các thiết bị cung cấp oxygen di động, máy tạo oxygen tại nhà, và hệ thống oxygen trung tâm trong bệnh viện đã giúp hàng triệu người duy trì sự sống mỗi ngày. Oxygen y tế không chỉ là khí – nó là niềm hy vọng trong rất nhiều ca nguy kịch. Câu 1: Oxygen y tế được sử dụng phổ biến trong trường hợp nào? A. Người bình thường muốn thở sâu hơn B. Người bị cảm cúm nhẹ C. Người bị suy hô hấp hoặc thiếu oxygen trong máu D. Người cần làm sạch phổi Câu 2: Tại sao não là cơ quan bị ảnh hưởng đầu tiên khi thiếu oxygen? A. Vì não nặng nhất trong cơ thể B. Vì não cần nhiều năng lượng và oxygen để hoạt động liên tục
3 C. Vì não không có mạch máu riêng D. Vì não chứa nhiều khí CO₂ hơn cơ quan khác Câu 3: Một bệnh nhân COVID-19 có chỉ số SpO₂ (nồng độ bão hòa oxygen trong máu) giảm xuống dưới 90%. Biện pháp cần thiết là: A. Cho uống thuốc hạ sốt B. Cho nghỉ ngơi tại nhà C. Cung cấp oxygen bằng thiết bị hỗ trợ thở D. Cho uống nhiều nước để tăng trao đổi khí Câu 4: Tại sao người ta dùng bình khí nén chứa oxygen tinh khiết trong bệnh viện, thay vì chỉ thở không khí bình thường? A. Vì khí trong không khí chứa quá nhiều CO₂ B. Vì oxygen tinh khiết giúp tăng tốc độ tuần hoàn máu C. Vì nồng độ oxygen trong không khí chỉ khoảng 21%, không đủ cho bệnh nhân nặng D. Vì khí tinh khiết dễ chịu hơn khi hít thở Câu 5: Một bệnh viện vùng cao nguyên gặp khó khăn trong điều trị bệnh nhân suy hô hấp vì áp suất không khí thấp. Tình huống nào dưới đây là giải pháp hiệu quả nhất? A. Mở cửa sổ để tăng không khí lưu thông B. Di chuyển bệnh nhân xuống vùng thấp C. Tăng cường sử dụng bình oxygen tinh khiết hoặc máy tạo oxygen D. Cho bệnh nhân thở khí CO₂ để kích thích hô hấp Dựa vào các thông tin được cung cấp dưới đây để trả lời các câu hỏi từ 1 dến 5: Trong môi trường nước, oxygen hòa tan (O₂) là yếu tố sống còn đối với tất cả sinh vật như cá, tôm, cua, và vi sinh vật hiếu khí. Tuy nhiên, khác với không khí, lượng oxygen trong nước rất hạn chế: ở 20°C và áp suất thường, 1 lít nước chỉ hòa tan tối đa khoảng 9 mg oxygen. Khi nước ấm lên hoặc bị ô nhiễm, lượng oxygen hòa tan càng giảm, gây thiếu oxy nghiêm trọng cho sinh vật thủy sinh. Vì lý do đó, các ao nuôi thủy sản thường phải lắp đặt hệ thống quạt nước hoặc bơm sục khí, nhằm tăng khả năng trao đổi khí giữa không khí và nước, giúp oxygen khuếch tán vào nước tốt hơn. Nếu thiếu oxygen, cá sẽ ngoi lên mặt nước để thở, tôm sẽ chậm lớn, dễ nhiễm bệnh, thậm chí chết hàng loạt. Đây là lý do mùa nắng nóng và ban đêm (khi tảo không quang hợp), người nuôi thủy sản càng phải kiểm soát nồng độ oxy hòa tan kỹ càng hơn.
4 Ngoài ra, người ta còn trồng các cây thủy sinh như bèo, thủy trúc, rong… không chỉ để lọc nước mà còn tạo oxygen nhờ quang hợp ban ngày, hỗ trợ cân bằng sinh thái trong hồ, bể cá cảnh hoặc ao nuôi. Hiểu rõ vai trò và giới hạn của oxygen hòa tan giúp bảo vệ tốt hơn hệ sinh thái nước và nâng cao hiệu quả trong ngành nuôi trồng thủy sản. Câu 1: Ở 20°C, 1 lít nước có thể hòa tan tối đa khoảng bao nhiêu oxygen? A. 0,31 ml B. 21% C. 9 mg D. 99,5% Câu 2: Vì sao cá thường ngoi lên mặt nước khi ao thiếu oxygen? A. Để hấp thụ thêm ánh sáng B. Để ăn thức ăn nổi trên mặt C. Vì lớp nước mặt chứa nhiều oxygen hơn D. Vì oxy dưới đáy ao nhiều nên cá muốn di chuyển Câu 3: Tại sao người nuôi tôm thường lắp quạt nước và hệ thống sục khí trong ao? A. Để tăng nhiệt độ nước vào mùa đông B. Để khuấy bùn dưới đáy ao C. Để tăng lượng oxygen hòa tan trong nước D. Để tạo tiếng động làm tôm bơi nhiều Câu 4: Vào ban đêm, nồng độ oxygen trong ao nuôi thường giảm. Nguyên nhân chính là: A. Gió ngừng thổi nên nước không chuyển động B. Tảo và cây thủy sinh không còn quang hợp mà bắt đầu hô hấp C. Mặt trăng chiếu ánh sáng yếu hơn mặt trời D. Tôm cá ngủ nên cần ít oxygen hơn Câu 5: Một bể cá cảnh trong nhà không có hệ thống lọc hay sục khí, nhưng vẫn giữ được cân bằng oxygen. Điều kiện nào dưới đây có thể lý giải điều đó? A. Cá trong bể đều là cá nước sâu B. Có ánh sáng và cây thủy sinh thực hiện quang hợp ban ngày C. Cá được cho ăn nhiều nên không cần thở nhiều D. Bể nước được đun ấm để tăng tốc độ bay hơi Dựa vào các thông tin được cung cấp dưới đây để trả lời các câu hỏi từ 1 dến 5: Trong công nghiệp cơ khí và xây dựng, oxygen tinh khiết được sử dụng rộng rãi trong kỹ thuật hàn – cắt kim loại bằng nhiệt, đặc biệt là khi xử lý các kim loại như thép, sắt. Quá trình phổ biến nhất là cắt oxy-gas (oxy-acetylene), trong đó một hỗn hợp khí acetylene (C₂H₂) và oxygen tinh khiết được đốt cháy tạo ra ngọn lửa có nhiệt độ lên đến 3200°C.