Content text CHUYÊN ĐỀ 11. DẪN XUẤT HALOGEN, ALCOHOL, ETHER, PHENNOL.pdf
- Ở các dẫn xuất halogen có cùng khung carbon thì điểm sôi và khối lượng riêng (D) tăng dân từ dẫn xuất fluorine đến dẫn xuất iodine. - Các dẫn xuất halogen có cùng số nguyên tử carbon và chứa cùng một loại halogen thì điểm sôi giảm dần từ dẫn xuất bậc I đến dẫn xuất bậc III do lực hút Van de Wall giảm. IV. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Phản ứng thế a. Khái quát dung moi R Hal Y R Y X - + ® - + - - 3⁄43⁄43⁄43⁄4® Tác nhân nuclophin Y- có thể là:H O,C H OH, NH ,RNH , RNHR 2 2 5 3 2 OH ,C H O ,CN , RCOO ,SH , RS , NO , N , NH , I ,SCN , 2 5 2 3 2 - - - - - - - - - - - 1⁄4 b. Phản ứng thủy phân * Tác dụng với nước nóng - Các dẫn xuất vinyl, phenyl không tác dụng với nước ở mọi nhiệt độ. - Dẫn xuất allyl tác dụng với nước khi đun sôi. 0 t C H CH Cl H O C H CH OH HCl 6 5 2 2 6 5 2 + 3⁄43⁄4® + * Tác dụng với dung dịch kiềm - Các dẫn xuất alkyl và allyl tác dụng được với dung dịch kiềm loãng, nóng. 0 2 2 2 2 t 2 5 2 5 CH CH CH Cl NaOH CH CHCH OH NaCl C H Cl NaOH C H OH NaCl = - + ® = + + 3⁄43⁄4® + - Dẫn xuất vinyl hoặc phenyl không phản ứng với dung dịch kiềm loãng ngay cả khi đun nóng. Ở nhiệt độ và áp suất cao thì dẫn xuất phenyl halogen có khả năng tham gia phản ứng với kiềm đặc. 0 200 300 C, 200 atm C H Cl 2NaOH C H ONa NaCl H O 6 5 6 5 2 - + 3⁄43⁄43⁄43⁄43⁄43⁄4® + + c. Một số phản ứng thế khác * Phản ứng điều chế ether, phản ứng Uyliêmxơn (Williamson) RHal R O ROR Hal ¢ - ¢ - + ® + * Phản ứng điều chế ester R 'Br RCOOAg RCOOR ' AgBr + ® + * Phản ứng điều chế hợp chất nitrin RHal CN RCN Hal - - + ® + * Phản ứng alkyl hóa theo Hopman 0 0 0 4 xt,t RHal RHal 3 2 NH Hal 2 3 xt,t xt,t RHal NH R NH + 3⁄43⁄43⁄43⁄4® 3⁄43⁄43⁄4® 3⁄43⁄43⁄4® - RNH R N 2. Phản ứng tách hydrogen halide * Trong dung môi phân cực (thường là alcohol) và có mặt một base, các dẫn xuất halogen no RI, RBr, RCl có thể bị tách hydrogen halide thành alkene. * Hướng của phản ứng tách tuân theo quy tắc Zaixep: Khi tách HHal khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử halogen tách ra cùng với H ở nguyên tử Cβ bậc cao hơn bên cạnh, tạo thành alkene có nhiều nhóm alkyl hơn ở nối đôi. Ví dụ: CH2-CH-CH-CH3 HBrH KOH,ethanol,t0 CH3-CH=CH-CH3+HBr CH2=CH-CH2-CH3+HBr Sảnphẩmchính(81%) Sảnphẩmchính(19%) 3. Phản ứng với kim loại Dẫn xuất halogen phản ứng với kim loại trong môi trường ether khan sẽ cho chất cơ - nguyên tố. a) Phản ứng với Mg (phản ứng Grignard) RHal + Mg 3⁄43⁄43⁄43⁄4® ether khan RMgHal Khả năng phản ứng: RI > RBr > RCI Ví dụ: