Content text Chủ đề 11. THỔ NHƯỠNG QUYỂN - CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH THỔ NHƯỠNG.doc
Chủ đề 11 THỔ NHƯỠNG QUYỂN CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH THỔ NHƯỠNG A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM I. Thổ nhưỡng Thổ nhưỡng (đất) là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì. Độ phì: là khả năng cung cấp nhiệt, khí, nước và các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triến. Thổ nhưỡng quyển: là lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp nằm ở bề mặt lục địa, nơi tiếp xúc với khí quyển, thạch quyển, sinh quyển. II. Các nhân tố hình thành đất 1. Đá mẹ Là những sản phẩm phong hóa từ đá gốc, cung cấp chất vô cơ cho đất, quyết định thành phần cơ giới, khoáng vật, ảnh hưởng trực tiếp tính chất lí, hóa của đất. 2. Khí hậu Ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành đất thông qua nhiệt - ẩm: Đá gốc + nhiệt, ẩm bị phá hủy (phong hóa) lớp vỏ phong hóa đất. Nhiệt, ẩm ảnh hưởng đến sự hòa tan, rửa trôi, tích tụ vật chất; tạo môi trường để vi sinh vật phân giải và tổng hợp chất hữu cơ. Khí hậu ảnh hưởng gián tiếp qua tác động lớp phủ thực vật. 3. Sinh vật Thực vật: cung cấp vật chất hữu cơ, rễ bám vào các khe nứt phá hủy đá. Vi sinh vật: phân giải xác súc vật tạo mùn. Động vật: sống trong đất làm biến đổi tính chất đất (giun, kiến mối). 4. Địa hình Địa hình dốc: đất bị xói mòn, tầng phong hóa mỏng. Địa hình bằng phẳng: bồi tụ là chủ yếu, tầng phong hóa dày. Địa hình ảnh hưởng đến khí hậu, dẫn đến hình thành các vành đai đất khác nhau theo độ cao. 5. Thời gian Thời gian hình thành đất là tuổi của đất. Tuổi của đất là nhân tố biểu thị thời gian tác động của các yếu tổ hình thành đất dài hay ngắn, còn thể hiện cường độ của các quá trình tác động đó: Vùng nhiệt đới, cận nhiệt: đất nhiều tuổi. Vùng ôn đới, cực: đất ít tuổi. 6. Con người Hoạt động tích cực: nâng độ phì cho đất, chống xói mòn. Hoạt động tiêu cực: đốt rừng làm nương rẫy, xói mòn đất. B. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM Câu 1. Thổ nhưỡng là A. là bộ phận lục địa nổi trôi trên bề mặt Trái Đất. B. lớp vật chất tơi xốp trên bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì. C. là sản phẩm của quá trình phong hóa do các tác nhân ngoại lực. D. là tập hợp có quy luật của một hay nhiều loại khoáng vật trong lớp vỏ Trái Đất. Câu 2. Lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp nằm ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì được gọi là A. sinh quyển B. khí quyển C. thạch quyển D. thổ nhưỡng quyển Câu 3. Vai trò của đá gốc đối với sự hình thành đất thể hiện ở A. hạn chế việc chống xói mòn. B. cung cấp vật chất hữu cơ cho đất. C. cung cấp vật chất vô cơ, quyết định thành phần khoáng vật. D. hòa tan, rửa trôi hoặc tích tụ các vật chất trong các tầng đất. Câu 4. Yếu tố khí hậu nào sau đây ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành đất? A. Nhiệt và ẩm B. Gió và nhiệt
Tiếng Việt