Content text CHUONG 7. HOA 10 2024-2025. GIAI.doc
HÓA HỌC 10 Chương trình GDPT 2018 (Phiên bản mới: Theo cấu trúc đề minh họa 2025 của bộ giáo dục) CHƯƠNG 7: NGUYÊN TỐ NHÓM HALOGEN Năm học : 2024 – 2025 LƯU HÀNH NỘI BỘ
Kết hợp kiến thức sách giáo khoa, sách bài tập của bộ: KNTT + CD +CTST 4 II. CẤU HÌNH ELECTRON LỚP NGOÀI CÙNG CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ HALOGEN. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HALOGEN Do có 7 electron ở lớp ngoài cùng, chưa đạt cấu hình bền vững như khí hiếm, nên ở trạng thái tự do, hai nguyên tử halogen góp chung một cặp electron để hình thành phân tử. - Với X là kí hiệu các nguyên tố halogen. - Công thức cấu tạo của phân tử halogen: X - X. - Đơn chất halogen tồn tại ở dạng phân tử X 2 , liên kết trong phân tử là liên kết cộng hoá trị không phân cực. Các nguyên tử halogen có 7 electron ở lớp ngoài cùng, dễ nhận thêm 1 electron để đạt được cấu hình electron bền của khí hiếm gần nhất: 2526nsnp1ensnp - Do vậy, số oxi hoá đặc trưng của các halogen trong hợp chất là -1. - Tuy nhiên, khi liên kết với các nguyên tố có độ âm điện lớn, các halogen có thể có các số oxi hoá dương: +1, +3, +5, +7 (trừ fluorine có độ âm điện lớn nhất, nên fluorine luôn có số oxi hoá bằng -1 trong mọi hợp chất). * F(Z=9): 1s 2 2s 2 2p 5 Nguyên tử F có 2 lớp electron, không có phân lớp d nên chỉ có 1 electron độc thân, mặt khác F có độ âm điện lớn nhất vì thế F chỉ có số oxi hóa bằng -1 trong mọi hợp chất. * Các nguyên tố Cl,Br,I ở trạng thái cơ bản có e độc thân. * Ngoài ra còn có phân lớp d còn trống nên khi được kích thích thì 1,2,3 e thuộc s,p có thể chuyển đến những obitan d còn trống tạo ra 3,5,7 e độc thân vì thế các nguyên tố này ngoài số oxi hóa = -1; +1 còn có thể có các số oxi hóa +3;+5; +7 III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA CÁC HALOGEN - Các halogen ít tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực như hexane (C 6 H 14 ), carbon tetrachloride (CCl 4 ),…. Trong y học, dung dịch iodine loãng trong ethanol được dùng làm thuốc sát trùng. - Bromine gây bỏng sâu khi tiếp xúc với da. Hít thở không khí có chứa halogen với nồng độ vượt ngưỡng cho phép làm tổn hại niêm mạc tế bào đường hô hấp, gây co thắt phế quản, khó thở. - ở nhiệt độ cao, iodine thăng hoa, chuyển từ thể rắn sang thể hơi dưới áp suất thường. - Một số đặc điểm của các nguyên tố nhóm halogen F (Z=9) Cl (Z=17) Br (Z=35) I (Z=53) Đơn chất (X 2 ) F 2 Cl 2 Br 2 I 2 Màu sắc Lục nhạt Vàng lục Nâu đỏ Tím đen