Title [hmnhut.blogspot.com] KỶ YẾU MÔN HÓA - HỘI THẢO DUYÊN HẢI BẮC BỘ 2020 - HMNHUT.PDF ✅

Kỷ yếu môn Hóa học – Hội thảo Khoa học các trường chuyên khu vực Duyên hải & Đồng bằng Bắc Bộ 2020 Hồ Minh Nhựt sưu tầm 11/2020 1 hmnhut.blogspot.com LỜI NÓI ĐẦU Hội các trường THPT Chuyên khu vực Duyên hải và Đồng bằng Bắc bộ được thành lập và đi vào hoạt động đã được mười ba năm (từ 2008 đến 2020). Mười ba năm qua, Hội không ngừng phát triển và lớn mạnh cả về số và chất lượng. Từ tám thành viên nay Hội đã phát triển tới con số trên bốn mươi. Mỗi năm Hội tổ chức hai hoạt động Hội thảo Khoa học và Thi học sinh giỏi lớp 10, 11 tại hai trường chuyên thuộc hai tỉnh. Do hoạt động nghiêm túc, bài bản và có hiệu quả cao nên Hội đã gây được tiếng vang lớn và đã thu hút được ngày càng đông các trường trong hệ thống trường Chuyên trên cả nước. Với qui mô ngày càng lớn và chất lượng ngày càng cao, Hội đã trở thành diễn đàn khoa học, thành sân chơi trí tuệ để thầy và trò các trường Chuyên, khối Chuyên gặp gỡ, giao lưu, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, đặc biệt là công tác bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia và Quốc tế, khẳng định vị thế và uy tín của các trường THPT Chuyên trong hệ thống Giáo dục nước nhà. Và trong năm thứ mười ba này, rất vinh dự cho trường THPT Chuyên Biên Hoà tỉnh Hà Nam đã được chọn là đơn vị đăng cai tổ chức Hội thảo Khoa học các trường THPT Chuyên khu vực Duyên hải và Đồng bằng Bắc bộ lần thứ XIII. Trước khi diễn ra Hội thảo, Ban Tổ chức chúng tôi đã nhận được chuyên đề về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của hơn bốn mươi trường Chuyên. Sau khi các chuyên đề đã được các trường trong Hội đánh giá, xếp loại một cách khách quan và trung thực, Ban Tổ chức tiến hành biên tập và trân trọng ra mắt cuốn Kỉ yếu Hội thảo Khoa học các trường THPT Chuyên khu vực Duyên hải và Đồng bằng Bắc bộ năm 2020. Cuốn Kỉ yếu là tuyển tập các chuyên đề đoạt giải Nhất, Nhì, Ba, kết tinh trí tuệ và tâm huyết của giáo viên các trường Chuyên. Có thể nói đây thực sự là một tài liệu rất có giá trị, có chất lượng cao, vô cùng hữu ích đối với giáo viên và học sinh các trường Chuyên trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi. Ban Tổ chức Hội thảo xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh đạo và các Thầy giáo, Cô giáo của hơn bốn mươi trường Chuyên trong Hội đã nhiệt tình và trách nhiệm tham gia viết và đánh giá, xếp loại các chuyên đề giúp chúng tôi biên tập cuốn Kỉ yếu này. Trong quá trình biên tập không tránh khỏi có những sơ suất, Ban Biên tập rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quí báu của Quí Thầy Cô để cuốn Kỉ yếu của Hội ngày càng được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nam, tháng 11 năm 2020 BAN BIÊN TẬP
Kỷ yếu môn Hóa học – Hội thảo Khoa học các trường chuyên khu vực Duyên hải & Đồng bằng Bắc Bộ 2020 Hồ Minh Nhựt sưu tầm 11/2020 2 hmnhut.blogspot.com Chuyên đề: VẬN DỤNG TỔNG HỢP DƯỢC PHẨM HỮU CƠ VÀO BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI CÁC CẤP Tác giả: Trương Thế Nhật Anh và Nguyễn Cao Duy Tân Đơn vị: Trường THPT Chuyên Quốc Học (Chuyên đề đạt giải Nhất) MỞ ĐẦU LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay, hóa học được biết đến là môn khoa học gắn liền với thực tiễn, đặc biệt là hóa học hữu cơ. Các hợp chất hữu cơ có ứng dụng rất lớn trong đời sống cũng như trong các ngành công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm, đặc biệt trong lĩnh vực y học. Hàng loạt các hoạt chất ấy có khởi nguồn từ các loài thực vật, nhưng nó vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu thực tế của tất cả các lĩnh vực trong đời sống xã hội và do đó nó đã trở thành mục tiêu của các nhà hóa học, các công ty dược, mĩ phẩm, thực phẩm. Một vấn đề đặt ra đối với các nhà khoa học: Bằng cách nào để tổng hợp các chất đó từ những hợp chất đầu ban đầu đơn giản? Và khi hóa học là một môn khoa học thực tiễn, thì vấn đề đó đã được đưa vào trong chương trình giảng dạy, trong các đề thi học sinh giỏi Quốc gia và Quốc tế. Trong các đề thi những năm gần đây, hầu hết hóa hữu cơ đều liên quan đến các quá trình tổng hợp dược phẩm. Xuất phát từ thực trạng dạy và học ở các trường phổ thông cũng như việc bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp môn hóa học cho thấy có một số khó khăn như: – Tài liệu giáo khoa dành riêng cho học sinh chuyên hóa về tổng hợp hữu cơ còn nhiều sơ sài, khoảng cách rất xa so với nội dung chương trình thi học sinh giỏi Quốc gia, đặc biệt là Olympic Quốc tế.Trong sách giáo khoa phổ thông, những kiến thức tổng hợp hữu cơ chỉ được đề cập đến một cách sơ lược không đầy đủ, không đi sâu vào bản chất do đó cả giáo viên và học sinh đều bị lúng túng khi giải quyết một vấn đề đặt ra. – Các tài liệu tham khảo tuy nhiều song nội dung kiến thức chưa khái quát, còn nằm rải rác ở nhiều tài liệu khác nhau hoặc có nhiều phần lại quá đơn giản, không chỉ ra được cho học sinh cách tiếp cận tốt nhất, không đáp ứng được nội dung và kiến thức để giảng dạy cho học sinh các lớp chuyên Hóa và bồi dưỡng cho học sinh giỏi thi Quốc gia và Quốc tế. – Trong các đề thi Olympic Quốc gia đặc biệt là những năm từ 2015 trở lại đây và trong một số đề thi Olympic Quốc tế, tổng hợp dược phẩm thường được ra dưới dạng kết hợp nhiều phản ứng mới mang tính hiện đại và thời sự, nếu học sinh không nắm tốt quá trình tổng hợp thì không vượt qua một cách dễ dàng!. Để có được kết quả cao trong giảng dạy và bồi dưỡng học sinh chuyên Hóa tham dự kỳ thi chọn học sinh Giỏi quốc gia và Quốc tế, học sinh chuyên Hóa và các giáo viên tham gia giảng dạy cần không ngừng cập nhật các nội dung kiến thức mới. Dưới góc độ là giáo viên dạy chuyên Hóa và tham gia bồi dưỡng học sinh dự thi học sinh giỏi quốc gia và
Kỷ yếu môn Hóa học – Hội thảo Khoa học các trường chuyên khu vực Duyên hải & Đồng bằng Bắc Bộ 2020 Hồ Minh Nhựt sưu tầm 11/2020 3 hmnhut.blogspot.com chọn đội tuyển học sinh dự kì thi quốc tế, chúng tôi đã nghiên cứu, lựa chọn và hệ thống những kiến thức lí thuyết cơ bản, trọng tâm. Sưu tầm những bài tập điển hình để xây dựng một chuyên đề giảng dạy về tổng hợp dược phẩm phù hợp với việc giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp. Đồng thời giúp cho học sinh có một tài liệu khá đầy đủ về tổng hợp dược phẩm, hiểu sâu và vận dụng được tốt những kiến thức trên vào việc giải các bài tập, đáp ứng ngày càng cao chất lượng giảng dạy và học tập cho đội tuyển học sinh giỏi môn Hóa học. Chính vì thế, đề tài: “Vận dụng tổng hợp dược phẩm hữu cơ vào bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp” là thực sự cần thiết với hy vọng làm phong phú hơn nguồn tư liệu phục vụ cho công tác giảng dạy, bồi dưỡng học sinh tham dự kì thi chọn học sinh giỏi Quốc gia và Quốc tế. Đặc biệt, tài liệu cũng là sự tổng kết của chúng tôi về vấn đề tổng hợp dược trong thực tiễn giảng dạy Hóa hữu cơ cho học sinh thi chọn học sinh giỏi Quốc gia và Quốc tế. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Sơ lược lí thuyết, sưu tầm, lựa chọn, phân loại và xây dựng hệ thống bài tập mở rộng và nâng cao về tổng hợp dược phẩm để làm tài liệu phục vụ cho giáo viên trường chuyên giảng dạy, ôn luyện, bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp và làm tài liệu học tập cho học sinh đặc biệt cho học sinh chuyên. Ngoài ra còn là tài liệu tham khảo mở rộng và nâng cao cho giáo viên môn hóa học và học sinh yêu thích môn hóa học nói chung. NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI 1– Nghiên cứu lí thuyết về tổng hợp dược phẩm trong chương trình hóa học hữu cơ của đại học và đưa vào có chọn lọc nội dung giảng dạy phần tổng hợp dược phẩm ở trường chuyên. 2– Thống kê, phân loại các bài tập trong đề thi chọn học sinh giỏi Quốc Gia và kì thi chọn học sinh giỏi dự thi Quốc Tế có nội dung liên quan đến tổng hợp dược phẩm từ đó phân tích việc vận dụng nội dung lí thuyết về tổng hợp dược phẩm trong giảng dạy hoá học ở các trường chuyên. 3– Đưa ra các bài tập tồng hợp dược phẩm trong các đề thi Olympic Quốc gia các nước và Olympic Quốc tế để thấy được mức độ yêu cầu vận dụng cơ sở lí thuyết ngày càng cao của các đề thi, từ đó đặt ra nhiệm vụ cho các giáo viên phải có khả năng tự bồi dưỡng nâng cao trình độ để không những trang bị được kiến thức cơ bản, nâng cao cần thiết cho các em mà còn phải biết dạy cách học, dạy bản chất vấn đề để giúp học sinh học có hiệu quả nhất. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU – Nghiên cứu thực tiễn dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi hóa học ở trường THPT chuyên – Nghiên cứu các tài liệu về phương pháp dạy học hóa học, các tài liệu về bồi dưỡng học sinh giỏi, các đề thi học sinh giỏi, ... – Thu thập tài liệu và truy cập thông tin trên internet có liên quan đến đề tài. – Đọc, nghiên cứu và xử lý các tài liệu. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI Đề tài xây dựng hệ thống bài tập mở rộng và nâng cao đầy đủ, có phân loại rõ ràng các dạng bài tập về tổng hợp dược phẩm để làm tài liệu phục vụ cho giáo viên trường
Kỷ yếu môn Hóa học – Hội thảo Khoa học các trường chuyên khu vực Duyên hải & Đồng bằng Bắc Bộ 2020 Hồ Minh Nhựt sưu tầm 11/2020 4 hmnhut.blogspot.com chuyên giảng dạy, ôn luyện, bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp và làm tài liệu học tập cho học sinh đặc biệt cho học sinh chuyên về Hóa hữu cơ. Ngoài ra còn là tài liệu tham khảo mở rộng và nâng cao cho giáo viên môn hóa học và học sinh yêu thích môn hóa học nói chung. CƠ SỞ LÝ THUYẾT TỔNG HỢP CÁC LOẠI THUỐC THUỘC DÃY ANKAN NO Ankylhalogenua với tác dụng gây mê Các ankyl halogenua như etyl clorua (1), triclometan (cloroform) và 1–clo–1– brom–2,2,2– trifloetan (3) (phthorothanum hoặc halothane), đã tìm thấy những ứng dụng trong quá trình gây mê theo đường hô hấp. Đã xác định được rằng, nếu tăng số lượng các nguyên tử halogen, cũng như thay thế các halogen, chuyển từ I thành Br và tiếp theo là Cl thì tác dụng gây mê của ankyl halogenua sẽ tăng dần lên. Etyl clorua và cloroform được điều chế trong công nghiệp bằng quá trình clo hóa êtan và metan ở nhiệt độ cao: Cloroform cũng được tổng hợp bằng phản ứng của hypoclorua với rượu etanol, etanal hay propanon (với sự có mặt của hypoiodua sẽ tạo thành iodoform), được sử dụng trong y học như là chất diệt khuẩn. Phương pháp sản xuất công nghiệp fluothane dựa trên sự brom hóa hoặc clo hóa freon tương ứng theo cơ chế gốc tự do ở điều kiện nhiệt độ cao: Các dược phẩm chống ung thư có chứa nhóm dược tính diclodietylamin Ngày nay, tỷ lệ tử vong của bệnh nhân ung thư chiếm vị trí thứ hai chỉ sau những bệnh về tim mạch. Về cơ bản nguyên nhân gây ra ung thư là do quá trình ăn uống không hợp lý, do hút thuốc, và do các yếu tố bất lợi về môi trường sống. Những tác nhân gây xuất hiện tế bào ung thư có thể là các hóa chất độc hại gây ung thư (benzen, pyren, các amin thơm...), do một vài loại virus đặc biệt và do nhiễm phóng xạ. Một phần bệnh ung thư (3%) là có liên quan tới những yếu tố di truyền. Ở những phân tử ADN bình thường có những đoạn có tiền gen sinh ung thư (proto–oncogene) và gen ức chế ung thư (antioncogene), khả năng xuất hiện các tế bào ung thư phụ thuộc vào hoạt tính của các loại gen này. Khi những tế bào loại này xuất hiện ở đâu là có thể tạo thành những khối u ác tính ở nơi đó. Ngoài ra, những tế bào ung thư có thể tách ra khỏi khối mô và phát tán khắp cơ thể nhờ hồng cầu và bạch cầu, tạo ra tại những nơi mới ổ phát triển ung thư (hiện tượng di căn tế bào ung thư). Những tế bào ung thư có đặc trưng là sự hoạt động và phát triển độc lập với toàn bộ các cơ