Title 12. THCS HÙNG LONG.docx ✅

PHÒNG GD&ĐT ĐOAN HÙNG TRƯỜNG THCS HÙNG LONG ĐỀ KHẢO SÁT MÔN: NGỮ VĂN LỚP 9 Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian giao đề) ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I NĂM HỌC: 2024 – 2025 Môn : Ngữ văn 9 Thời gian: 90 phút ( không kể chép đề ) ĐỀ BÀI I. PHẦN ĐỌC HIỂU (6.0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Khi đã trưởng thành và nhìn lại quãng đường đã qua, tôi đã nhận ra chính nhờ đã trải qua những cô đơn, buồn tủi, nghèo khổ đó mà tôi dễ dàng cảm thông với người khác, có khả năng sống độc lập và có bản lĩnh đương đầu với gian khổ. Từ khi còn rất trẻ, tôi đã tham gia các dự án cộng đồng, vì muốn giúp đỡ những đứa trẻ có cùng cảnh ngộ như mình, vì muốn tạo ra điều có ích cho người khác. Tôi cũng nhận ra, mỗi chúng ta khi sinh ra đã được vũ trụ tặng cho những món quà vô giá ẩn trong bức màn bí ẩn của cuộc sống. Những nghịch cảnh mà ta phải đối mặt, những trải nghiệm mà ta có trong cuộc sống này chính là cách để ta khám phá ra món quà kì diệu đó của vũ trụ, phát huy hết sức mạnh và tiềm năng bên trong của mình. Và khi nhận ra cuộc sống chẳng qua chỉ là một hành trình học hỏi và khám phá, tôi đã biết cách sống hạnh phúc, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. (Trích Không có đỉnh quả cao, Giáo sư Phan Văn Trưởng và nhiều tác giả, NXB Trẻ, 2022, tr.19,20) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1:(1,0 điểm). Đoạn trích trên thuộc thể loại nào? Câu 2: (1,0 điểm). Theo tác giả thì người viết thể hiện ý kiến chủ quan gì? Câu 3: (1,0 điểm). Hãy cho biết luận đề của đoạn trích trên? Câu 4: (1,0 điểm). Chỉ ra và cho biết tác dụng của phép liên kết được sử dụng trong các câu văn sau: Từ khi còn rất trẻ, tôi đã tham gia các dự án cộng đồng, vì muốn giúp đỡ những đứa trẻ có cùng cảnh ngộ như mình, vì muốn tạo ra điều có ích cho người khác. Tôi cũng nhận ra, mỗi chúng ta khi sinh ra đã được vũ trụ tặng cho những món quà vô giá ẩn trong bức màn bí ẩn của cuộc sống. Câu 5 (1,0 điểm). Trình bày cách hiểu của em về“những nghịch cảnh mà ta phải đối mặt" trong cuộc sống? Câu 6 (1,0 điểm). Em có đồng tình với quan điểm: khi nhận ra cuộc sống chẳng qua chỉ là một hành trình học hỏi và khám phá, tôi đã biết cách sống hạnh phúc, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. II. PHẦN LÀM VĂN (4.0 điểm) Viết bài văn phân tích truyện ngắn “Ông ngoại” của tác giả Nguyễn Ngọc Tư ÔNG NGOẠI (Tóm tắt đoạn đầu: Gia đình cậu mợ của Dung đi định cư nước ngoài. Mẹ Dung quyết định cho Dung sang ở với ông ngoại để tiện bề trông nom ông. Dung dù không muốn nhưng vẫn nghe lời mẹ). Sang bên ấy được hai hôm, Dung chạy về mẹ, than thở lướt sướt:“Ở với ông ngoại buồn muốn chết, đi học về, mở karaoke lại sợ ồn, nói chưa được mấy câu thì hết chuyện. Chẳng lẽ con lại nói chuyện tình yêu với ông ngoại à? Bọn bạn không dám lại nhà chơi. Ông khó lắm. Con mở nhạc cũng ngại, con nấu cơm khét ông mắng cả buổi. Suốt ngày ông cứ lo tỉa tót cho mấy chậu kiểng, mấy con cá vàng. Con hỏi:
“Ngoại chăm sóc hoài không chán sao?”, Ngoại nói “Cây cũng có linh hồn. Con không tin, ghé tai vào nghe thử, có cây nào than buồn, có cây nào thèm nghe Michael Jackson đâu”. Mẹ cười: - Con vì ông một chút, ông cũng vì con thôi, thử xem. Thế nghĩa là có hai thế giới ở trong ngôi nhà. Thế giới của ông là mấy ông bạn già, là mấy chồng nhựt báo, là cái radio đâu hồi còn đánh nhau, là trầm tư suy ngẫm, là mảnh sân hoa trái. Thế giới của Dung là tiếng nhạc gào thét xập xình, là sắc màu xanh đỏ, là quả đất như nằm gọn trong bàn tay. Sáng nó dậy thật sớm để nấu cơm, sau đó đi học, chiều lại học, buổi tối nó vù xe đến bạn chơi hoặc về nhà nghe mấy đứa em cãi nhau ỏm tôi. Hai thế giói vừa giành giựt vừa hòa tan nhau. Hôm bữa Dung nói với ông: - Sao ông Chín bên nhà rủ ngoại đi tham gia câu lạc bộ gì đó, ngoại không đi? Ông nhìn Dung thật lâu: “Ngoại sợ con ở nhà một mình buồn”. Dung chột dạ, có bao giờ đi chơi mà mình nghĩ tới ông không. Có những sự thay đổi Dung không thể ngờ được. Bây giờ mỗi đêm Dung trở mình nghe ông ngoại ho khúc khắc. Nghe cây mai nhỏ nứt mình, nảy chồi. Dung nghiện hương trầm tối tối ông thắp lên bàn thờ bà ngoại. Lắm khi lũ em Dung sang, chúng nó phá phách quậy tung cả lên, Dung mắng, chúng nó trề môi “Chị hai khó như một bà già”, Dung giật mình. Có lẽ quen với cái tĩnh lặng trong sân mà mỗi chiều Dung giúp ông tưới cây, cái khoảng không xanh lạc lõng trong khói bụi, đâu đó, trên tàng me già, dăm chú chim hót líu lo Dung quen dáng ông ngoại với mái tóc bạc, với đôi mắt hõm, cái cằm vuông, quen mỗi tháng một lần cọc cạch lên phường nhận lương hưu. Có một điều Dung ngày càng nhận ra tiếng ho của ông ngày càng khô và rời rạc như lời kêu cứu. Ngày 18 tháng 12, Dung mở tờ lịch mới, hôm nay là sinh nhật của nó. Hôm qua, mẹ cho Dung một món tiền kha khá, bọn bạn reo lên inh ỏi:”Party nghe Dung, làm xôm tụ, tụi này kéo lại”. Dung nói với ông, ông gật đầu: Ừ thì sinh nhật mà, con có mua bánh kem chưa? Ông biết làm đấy. Dung tròn mắt: - Thật ư? Ông khẽ cốc đầu nó. - Đừng có khinh ngoại. Nói rồi hai ông cháu lăn vào khuấy bột, trộn sữa. Tay ông nhẹ nhàng, nắn nót mười tám nụ hồng trên mặt bánh, Dung thòm thèm mãi. Buổi sinh nhật thật rôm rả, bọn Dung khiêu vũ với nhau ông ngoại cũng nhảy, ông mặc chiếc áo màu xanh thắt nơ hoa rất đẹp. Lúc ông nắm tay nó, nhạc dạo bài Tango “Xa vắng”. Dung ngạc nhiên và buồn cười đến nỗi giẫm lên cả chân ông. Bọn bạn reo ầm lên, chúng khen bánh kem ngon, khen ông nhảy giỏi, Dung hãnh diện lắm. (Trích Ông ngoại, tập truyện ngắn cùng tên, NXB Trẻ, 2001) *Chú thích:  Nguyễn Ngọc Tư: sinh năm 1976, quê ở Cà Mau, là nữ nhà văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam. Nguyễn Ngọc Tư thường viết về những điều bình dị, gần gũi xung quanh cuộc sống của mình. Giọng văn chị đậm chất Nam Bộ, là giọng kể mềm mại mà thâm trầm, sâu cay về những cuộc đời éo le, những số phận chìm nổi. Cái chất miền quê sông nước ngấm vào các tác phẩm, thấm đẫm cái tình của làng, của đất, của những con người chân chất hồn hậu nhưng ít nhiều gặp những bất
hạnh.  Truyện ngắn “Ông ngoại” với một cốt truyện đơn giản nhưng chủ đề, đề tài có giá trị nhân văn cao, khiến người đọc phải suy ngẫm về nhiều điều có giá trị của cuộc sống. HƯỚNG DẪN CHẤM CÂU NỘI DUNG ĐIỂM 1 -Thể loại của đoạn trích:Nghị luận 1,0 2 - Theo tác giả thì người viết thể hiện ý kiến chủ quan là: cuộc sống là một hành trình học hỏi và khám phá, tôi đã biết cách sống hạnh phúc, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. 1,0 3 - Luận đề: Thái độ tích cực để vượt qua nghịch cảnh sống lạc quan vui vẻ 4 - Phép liên kết: Phép lặp – tôi - Tác dụng: + Tạo tính liên kết của các câu trong đoạn văn + Liên kết duy trì chủ đề của đoạn văn. + Khẳng định việc cống hiến và vượt qua khó khăn thử thách là điều rất cần thiết trong cuộc sống 1,0 5 Học sinh trình bày theo ý hiểu của bản thân mình, có lý giải phù hợp. Gợi ý: Nghịch cảnh được nhắc đến trong bài ý chỉ những khó khăn, trắc trở, những hoàn cảnh éo le, trớ trêu mà con người sẽ gặp phải trong cuộc sống. 1,0 6 - Em đồng tình với quan điểm: khi nhận ra cuộc sống chẳng qua chỉ là một hành trình học hỏi và khám phá, tôi đã biết cách sống hạnh phúc, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. - Vì: Cuộc sống vốn dĩ có rất nhiều điều thú vị để chúng ta học hỏi và khám phá. Đó là một hành trình dài và gian khổ. Tuy nhiên, ta biết dung hoà, biết vui, biết đủ, biết cách vượt qua khó khăn thì sẽ hạnh phúc. 1,0 PHẦN II ( 4,0 điểm) a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Có đủ phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài đánh giá được vấn đề. 0,25 b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích, chứng minh làm rõ chủ đề, nội dung, nghệ thuật của văn bản 0,25 c. Triển khai vấn đề nghị luận Vận dụng tốt các thao tác lập luận; luận điểm rõ ràng, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng trong lập luận. Thí sinh cần triển khai được các vấn đề sau: * Giới thiệu khái quát về tác giả - tác phẩm - Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976, quê ở Cà Mau. - Giọng văn Nguyễn Ngọc Tư giàu chất Nam Bộ, lối kể nhẹ nhàng. - Sáng tác của cô chủ yếu viết về những câu chuyện bình dị của con người vùng sông nước Nam Bộ - quê hương tác giả, mượn văn hóa Nam Bộ để bao bọc khát vọng đem tình người ấm áp hòa giải mọi ranh giới, mọi khoảng cách. 0,5
- Xuất xứ: "Ông ngoại " trích từ tập truyện ngắn cùng tên, NXB Trẻ, 2001. * Nêu và phân tích chủ đề của truyện ngắn “Ông ngoại”- Nguyễn Ngọc Tư: - Nêu nội dung, chủ đề: + Câu chuyện xoay quanh mối quan hệ giữa cô bé Dung và ông ngoại. Ban đầu, Dung không hài lòng khi phải ở với ông ngoại vì cảm thấy buồn chán và khác biệt với cuộc sống hiện đại của mình. Tuy nhiên, dần dần qua những khoảnh khắc gắn bó với ông, Dung nhận ra sự thay đổi trong tâm hồn mình. Dung bắt đầu cảm nhận được hai thế giới song song tồn tại trong căn nhà của họ: thế giới trầm lặng, yên bình của ông ngoại và thế giới sôi động, ồn ào của Dung. Qua việc trải qua những khoảnh khắc gần gũi với ông, Dùng hiểu rằng tình cảm gia đình và sự quan tâm chăm sóc từ ông không thể phủ nhận. Cuối cùng, vào ngày sinh nhật của Dung, ông ngoại đã tự tay làm bánh kem để tổ chức tiệc sinh nhật cho cháu. Đây là dịp để hai người có những khoảnh khắc vui vẻ và gắn bỏ hơn. Mặc dù ban đầu có sự hiểu lầm và xa cách giữa hai thế hệ, nhưng thông qua việc hiểu biết và chia sẻ, mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại đã trở nên ấm áp và đáng quý + Tác phẩm hướng tới đề cao những giá trị nhân văn truyền thống: Tình cảm gia đình, tinh thần trách nhiệm, biết sẻ chia, hi sinh. - Phân tích nội dung, chủ đề: + Chủ đề của truyện được mở ra bằng tình huống rất gần gũi, đời thường nhưng lại để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Đó là vì hoàn cảnh đứa cháu gái phải sang ở cùng ông ngoại. Hai thế hệ, khoảng cách về lứa tuổi, cách nhìn, quan điểm sống đã tạo nên nét riêng của truyện. + Chủ đề của truyện thể hiện ở hình ảnh người ông hiện ra thật giản dị, đời thường nhưng xúc động. + Chủ đề của truyện còn thể hiện ở nhân vật ông ngoại tinh tế, thấu hiểu được những tâm tư, tình cảm, suy nghĩ của cháu + Một khía cạnh khác thể hiện chủ đề của truyện là tình yêu thương, sự kính trọng và biết ơn sâu sắc của người cháu dành cho ông. + Chủ đề của truyện còn gửi gắm những bài học được gợi lên từ câu chuyện: Hãy trân trọng yêu thương gia đình và dành cho gia đình những gì tốt đẹp nhất. Hãy biết hi sinh, chia sẻ, quan tâm, gắn kết các thành viên trong gia đình. * Phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện + Cách kể chuyện: cốt truyện đơn giản xoay quanh cuộc sống đời thường, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình. + Cách khắc họa nhân vật qua lời nói, hành động,... 1,5 0,75