Title BÀI 27. LIPID VÀ CHẤT BÉO - HS.docx ✅

2 hay viết gọn: C 3 H 5 (OH) 3 + Acid béo là các acid hữu cơ có công thức chung R–COOH, với R thường là kí hiệu các gốc hydrocarbon như C 17 H 35 –, C 15 H 31 –, C 17 H 33 –, C 17 H 31 –,… 2. Tính chất vật lí – Ở điều kiện thường, chất béo có thể ở thể rắn (mỡ động vật, bơ) hoặc thể lỏng (dầu thực vật). – Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan trong một số dung môi hữu cơ (xăng, chloroform, benzene ...). 3. Tính chất hóa học – Đun nóng chất béo với nước, có acid làm xúc tác, chất béo tác dụng với nước tạo ra glixerol và các acid béo: (RCOO) 3 C 3 H 5 + 3H 2 O o H, t   3RCOOH + C 3 H 5 (OH) 3 =>Phản ứng trên gọi là phản ứng thủy phân. – Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH (hoặc KOH), sản phẩm thu được là muối Na (hoặc K) của acid béo và glycerol. (RCOO) 3 C 3 H 5 + 3NaOH o t  3RCOONa + C 3 H 5 (OH) 3 =>Muối Na (hoặc K) của các acid béo được sử dụng làm xà phòng nên loại phản ứng này có tên là phản ứng xà phòng hoá. Đây là phản ứng đặc trưng của chất béo. 4. Ứng dụng Chất béo có nhiều ứng dụng trong công nghiệp thực phẩm, dược phẩm, làm nhiên liệu, nguyên liệu sản xuất xà phòng,... 5. Sử dụng chất béo đúng cách để hạn chế béo phì – Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ quá mức trong cơ thể. Là một trong các nguyên nhân gây ra nhiều bệnh khác nhau như bệnh tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hoá khớp, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, bệnh ung thư,... – Để có lợi cho sức khoẻ, cần sử dụng chất béo một cách hợp lí: + Đảm bảo lượng chất béo cần thiết trong khẩu phần ăn hằng ngày phù hợp với lứa tuổi, giới tính và đặc thù nghề nghiệp. + Đảm bảo cân đối giữa tỉ lệ chất béo có nguồn gốc động vật và chất béo có nguồn gốc thực vật. Ưu tiên sử dụng các chất béo có nguồn gốc thực vật, chất béo giàu omega–3 (có trong các loại cá, hải sản), hạn chế sử dụng các chất béo có nguồn gốc động vật (mỡ lợn, mỡ bò,...), các loại bơ nhân tạo, các thức ăn có chứa chất béo đã qua chế biến ở nhiệt độ cao (thức ăn nhanh, đồ chiên, nướng).... + Vận động (thể dục, thể thao) một cách phù hợp để tránh béo phì. BÀI TẬP Phần I. Trắc nghiệm nhiều phương án
3 1. Lý thuyết Câu 1. Công thức phân tử chung của chất béo là A. RCOOH. B. C 3 H 5 (OH) 3 . C. (RCOO) 3 C 3 H 5 . D. RCOONa Câu 2. Khối lượng phân tử của chất béo có công thức (C 17 H 35 COO) 3 C 3 H 5 là A. 890 amu. B. 422 amu. C. 372 amu. D. 980 amu. Câu 3. Chất nào sau đây không phải là acid béo? A. C 15 H 31 COOH. B. C 17 H 35 COOH. C. C 17 H 33 OH. D. C 17 H 33 COOH. Câu 4. Công thức phân tử thu gọn của glycerol là A. CH 3 COOH. B. C 3 H 5 (OH) 3 . C. (RCOO) 3 C 3 H 5 . D. C 2 H 4 (OH) 2 . Câu 5. Chất nào sau đây không phải là chất béo? A. (C 17 H 35 COO) 3 C 3 H 5 . B. (C 15 H 31 COO) 3 C 3 H 5 . C. (C 17 H 33 COO) 3 C 3 H 5 . D. (CH 3 COO) 3 C 3 H 5 . Câu 6. Dầu ăn là A.  ester. B.  ester của glycerol. C.  một ester của glycerol và acid béo. D.  hỗn hợp nhiều ester của glycerol và các acid béo. Câu 7. Đun nóng chất béo với nước (acid làm xúc tác), thu được sản phẩm là A. glycerol và acid béo. B. glycerol và muối của các acid béo. C. acid béo. D. muối của các acid béo. Câu 8. Thủy phân chất béo trong môi trường acid thu được A. glycerol và một loại acid béo. B. glycerol và một số loại acid béo. C. glycerol và một muối của acid béo. D. glycerol và xà phòng. Câu 9. Thủy phân chất béo trong môi trường kiềm thu được A. glycerol và muối của một acid béo. B. glycerol và acid béo. C. glycerol và xà phòng. D. glycerol và muối của các acid béo Câu 10. Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm còn gọi là phản ứng A. thủy phân hóa. B. xà phòng hóa. C. ester hóa. D. hydrogen hóa. Câu 11. Hãy chọn phương trình hoá học đúng khi đun một chất béo với nước có acid làm xúc tác A. (RCOO) 3 C 3 H 5 + 3H 2 O o H, t   C 3 H 5 (OH) 3 + 3RCOOH. B. (RCOO) 3 C 3 H 5 + 3H 2 O o H, t   3C 3 H 5 OH + R(COOH) 3 . C. 3RCOOC 3 H 5 + 3H 2 O o H, t   3C 3 H 5 OH + 3RCOOH. D. RCOO(C 3 H 5 ) 3 + 3H 2 O o H, t   3C 3 H 5 OH + R(COOH) 3 .