Content text 2. ĐỀ HSG HÓA 9 TỈNH QUẢNG NAM 2025.Image.Marked.pdf
Câu 10. Khi nói về quá trình tái bản DNA, ý nào sau đây sai? A. Cả hai mạch của DNA đều được làm khuôn để tái bản. B. Tái bản DNA dựa trên nguyên tắc bổ sung và bán bảo tồn. C. Mạch DNA mới được tổng hợp luôn luôn theo chiều 3’ - 5’. D. Quá trình tái bản DNA diễn ra ở kì trung gian của quá trình phân bào. Câu 11. Xét hai gene nằm trên cùng một cặp nhiễm sắc thể. Sơ đồ nhiễm sắc thể nào sau đây thể hiện kiểu gene AB ab ? Câu 12. Hình 1 mô tả giai đoạn nào trong quá trình phân bào của một tế bào? A. Kì giữa của giảm phân II. B. Kì giữa của giảm phân I. C. Kì sau của giảm phân II. D. Kì sau của giảm phân I. II. PHẦN NĂNG KHIẾU (Tự luận - 14,0 điểm) Câu 13 (4,0 điểm). 13.1. a. Cho sơ đồ lò luyện gang như hình bên. Ghép các cụm từ dưới đây với các vị trí được đánh số trong sơ đồ bằng cách ghi trên giấy làm bài như ví dụ sau: (7) - (k), (8) - (m), ... (a). Nhiên liệu. (b). Khí oxygen. (c). Không khí nóng. (d). Xỉ. (e). Gang. (f). Sắt. (g). Khí lò cao. (h). Quặng, than cốc, đá vôi. b. Trong quá trình luyện gang, than cốc đóng vai trò là nguyên liệu hay nhiên liệu? Vì sao? c. Chất nào chiếm tỉ lệ thể tích lớn nhất trong khí lò cao? Vì sao? d. Xác định mối liên hệ giữa quá trình sản xuất gang với hiện tượng mực nước biển dâng cao do sự ấm lên toàn cầu. 13.2. Hấp phụ là khả năng của vật liệu tạo liên kết và giữ các chất trên bề mặt của nó. Đốt vỏ trấu trong điều kiện yếm khí (thiếu oxygen), thu được phần bã rắn gọi là than tồn tính. Loại than này có cấu trúc xốp, diện tích bề mặt lớn nên có khả năng hấp phụ cao. Để đánh giá khả năng hấp phụ ion kim loại chì trong nước của than tồn tính, các tác giả đến từ Trường THPT Hùng Vương, huyện Thăng Bình1 đã tiến hành thí nghiệm và thu được kết quả nêu tại mục I phụ lục kèm theo. Căn cứ kết quả thí nghiệm, tại cuối thời điểm xử lý 12 lít nước nhiễm ion kim loại chì, mức độ hấp phụ ion kim loại chì của 1 gam than tồn tính cao gấp bao nhiêu lần so với 1 gam cát? Sử dụng dữ liệu tại mục II phụ lục kèm theo để trả lời câu 14. Câu 14 (3,0 điểm). 14.1. a. Tính C% của dung dịch CuSO4 bão hòa ở 30 0C và ở 60 0C. b. Có thể tồn tại dung dịch CuSO4 20 % ở 30 0C được không? Vì sao? c. Từ CuSO4.nH2O (chất rắn), nước cất, chỉ dùng cân phân tích, cốc thủy tinh, đũa thủy tinh, ống hút nhỏ giọt, thiết bị ổn định nhiệt độ ở 30 0C, trình bày các bước để pha chế 200 g dung dịch CuSO4 15 %. 14.2. Để phân biệt 3 lọ chứa chất bột màu trắng riêng biệt là CaCO3, NaHCO3, Na2CO3, một học sinh tiến hành các thao tác sau: - Đánh số thứ tự (1), (2), (3) trên mỗi lọ. - Cho vào 3 ống nghiệm đã được đánh số (1), (2), (3) một lượng khoảng bằng hạt gạo mỗi chất trong lọ có số thứ tự tương ứng ở trên. - Thêm vào mỗi ống nghiệm 1 mL nước cất, lắc đều, quan sát. - Tiếp tục thêm một lượng bằng hạt ngô (bắp) mỗi chất vào mỗi ống nghiệm tương ứng rồi lắc đều và quan sát. Nêu các hiện tượng xảy ra. Tương ứng với hiện tượng đã nêu thì nhận biết được chất nào? 1 Phan Văn An, Ung Nho Hoàng Bảo - “Xây dựng hệ thống xử lí nước sinh hoạt ở hộ gia đình sử dụng vật liệu vỏ trấu đốt tồn tính” - Dự án tham gia cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh năm học 2017 – 2018 tỉnh Quảng Nam. Hình 1
Câu 15 (3,0 điểm). 15.1. Nêu các lý do để giải thích cho mỗi sự việc, hiện tượng sau: (1) Phải chứa xăng, dầu trong các thùng chứa chuyên dụng và bảo quản ở những kho riêng. (2) Các sự cố tràn dầu trên biển thường gây ra thảm họa cho một vùng biển rất rộng. (3) Không nên dùng nước để dập tắt các đám cháy xăng dầu. (4) Sản phẩm chưng cất dầu thô thường là các hỗn hợp hydrocarbon mà không phải là các hydrocarbon tinh khiết. (5) Nhiều chất hữu cơ có cùng công thức phân tử nhưng tính chất lại khác nhau. 15.2. Một nhà máy nhiệt điện mỗi ngày sử dụng 108 tấn khí hóa lỏng LNG (chứa 96 % CH4 và 4 % C2H6 về thể tích) làm nhiên liệu, tạo nên sản lượng điện là 106 kWh/ngày (1 kWh = 3600 kJ). Biết rằng khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol alkane CnH2n+2 thì giải phóng một nhiệt lượng được tính theo công thức: Q = 636,7n + 244,8 (kJ). Tính hiệu suất chuyển hóa nhiệt lượng thành điện năng của nhà máy. Câu 16 (4,0 điểm). 16.1. Biodiesel là nhiên liệu diesel sinh học được sản xuất từ nguồn nguyên liệu tái tạo như dầu thực vật, mỡ động vật hoặc dầu mỡ đã qua sử dụng, có thể được dùng để thay thế một phần hay toàn bộ nhiên liệu diesel truyền thống có nguồn gốc từ dầu mỏ. Biodiesel được sản xuất thông qua quá trình chuyển chéo ester (transester) bằng cách cho chất béo (RCOO)3C3H5 tác dụng với methanol hoặc ethanol với xúc tác thích hợp, tạo thành methyl ester RCOOCH3 hoặc ethyl ester RCOOC2H5. a. Viết phương trình hóa học tạo thành biodiesel từ chất béo và ethanol. b. Thành phần nguyên tố của biodiesel khác biệt gì so với diesel có nguồn gốc từ dầu mỏ? c. So sánh độ nhớt của biodiesel với chất béo ban đầu. Giải thích. d. Tiến hành chuyển chéo ester 300 mL một loại dầu ăn phế thải (có khối lượng mol phân tử trung bình là 873 g/mol và khối lượng riêng là 0,93 g/mL) bằng ethanol (dư) với hiệu suất chuyển hóa là 82,3 %. Tính khối lượng biodiesel thu được. e. Một trong số các kết quả thu được khi điều chế biodiesel với xúc tác NaOH như sau2 : Ký hiệu mẫu Tỷ lệ ethanol/ dầu ăn phế thải (g/g) Nhiệt độ ( 0C) Thời gian (giờ) Tỉ lệ NaOH/dầu ăn phế thải (g/g) Hiệu suất (%) 1 16/100 60 1,5 0,8/100 78,9 2 20/100 60 1,5 0,8/100 82,3 3 25/100 60 1,5 0,8/100 83,8 4 30/100 60 1,5 0,8/100 75,9 Vẽ biểu đồ biểu diễn sự phụ thuộc của hiệu suất phản ứng chuyển chéo ester theo tỷ lệ khối lượng ethanol/dầu ăn phế thải đã dùng. 16.2. Hoạt chất D.E.P có tên đầy đủ là diethyl phthalate, được dùng phổ biến để bào chế thuốc trị ghẻ, vết thương do côn trùng đốt. D.E.P được sản xuất từ hợp chất X qua hai giai đoạn: - Giai đoạn (1): Cộng hợp chất X với ethanol tạo thành chất Y có công thức cấu tạo dưới đây. - Giai đoạn (2): Ester hóa chất Y bằng ethanol với xúc tác H2SO4. a. Xác định công thức phân tử của chất X. b. Viết phương trình hóa học (dạng công thức cấu tạo thu gọn) của phản ứng tạo thành D.E.P từ chất Y. ---------- HẾT ---------- Thí sinh không được sử dụng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Giám thị coi thi không giải thích gì thêm. Họ và tên thí sinh: ...................................................................................... Số báo danh: ................. 2 Dự án khoa học kỹ thuật “Tổng hợp biodiesel từ dầu ăn phế thải thu thập ở khu vực Hội An” - Các tác giả đến từ Trường THPT chuyên Lê Thánh Tông - Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh năm học 2024 - 2025 tỉnh Quảng Nam. Công thức cấu tạo của chất Y
Phụ lục (Kèm theo đề thi học sinh giỏi KHTN lớp 9 năm học 2024 - 2025 - Phần năng khiếu Hóa học) I. Đánh giá khả năng hấp phụ ion kim loại chì của than tồn tính từ vỏ trấu. Để đánh giá khả năng hấp phụ ion kim loại chì của than tồn tính so với cát, các tác giả đã cho nước nhiễm ion kim loại chì chảy qua vật liệu hấp phụ (100 g cát hoặc 100 g cát và 15 g than tồn tính) theo sơ đồ thiết bị dưới đây với tốc độ dòng chảy 0,33 lít/phút. Phần nước ra (xem trong sơ đồ) được lấy mang đi phân tích là phần nước sau cùng sau khi cho lượng nước nhiễm ion kim loại chì chảy qua hệ lần lượt là 0 lít (nước chưa xử lí), 4 lít, 8 lít, 12 lít, 16 lít. Mức độ hấp phụ (A%) được tính bằng tỉ lệ phần trăm khối lượng ion kim loại chì đã bị hấp phụ so với lượng ion kim loại chì có trong dung dịch ban đầu. Kết quả thu được như sau: Thể tích nước nhiễm chì được xử lý 0 lít 4 lít 8 lít 12 lít 16 lít Mức độ hấp phụ của cát (A1%) 0 16,7 10,3 9,1 3,7 Mức độ hấp phụ của hỗn hợp cát và than (A2%) 0 84,5 80,2 72,0 60,4 Sơ đồ thiết bị xử lý nước bằng than tồn tính làm từ vỏ trấu II. Sự biến đổi độ tan của các chất theo nhiệt độ.