Title Bài 1 Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.pdf ✅

1 BÀI : TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT A. LÍ THUYẾT I. Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật - Sinh vật cần thực hiện trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng để tồn tại và phát triển. - Chất được lấy từ môi trường để tạo chất sống và tích luỹ năng lượng. - Chất thải, chất độc hại hoặc dư thừa được thải ra để tránh gây rối loạn và tử vong. II. Các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật 1. Tiếp nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất - Thực vật lấy chất khoáng, nước, CO2 và ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ. - Động vật lấy chất dinh dưỡng từ thức ăn và lấy C từ không khí qua hệ hô hấp. - Hệ tuần hoàn vận chuyển chất dinh dưỡng và O2 đến tế bào. 2. Biến đổi các chất kèm theo chuyển hoá năng lượng ở tế bào - Quá trình đồng hoá tổng hợp chất hữu cơ từ các chất đơn giản và tích luỹ năng lượng. - Quá trình dị hoá phân giải chất hữu cơ phức tạp và giải phóng năng lượng từ liên kết hoá học. 3. Thái các chất vào môi trường - Cơ thể thải các chất không sử dụng, dư thừa và độc hại ra môi trường. - Thực vật và động vật trao đổi chất và năng lượng liên tục với môi trường sống. III. Các giai đoạn chuyển hóa năng lượng trong sinh giới 1. Giai đoạn tổng hợp - Nguồn năng lượng ban đầu cho sinh giới là năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng). - Cây xanh chuyển hoá quang năng thành hoá năng tích luỹ trong các liên kết hoá học của các phân tử hữu cơ bằng cách thu nhận CO2 và nước. 2. Giai đoạn phân giải - Các liên kết hoá học trong phân tử hữu cơ chứa năng lượng thế năng. - Hô hấp biến đổi thế năng thành động năng. - Quá trình hô hấp biến đổi phân tử lớn thành phân tử nhỏ hơn và chuyển năng lượng hoá học sang các phân tử nhỏ dễ sử dụng (ATP, NADH,...). 3. Giai đoạn huy động năng lượng - ATP được tạo ra từ quá trình hô hấp tế bào và được sử dụng cho các hoạt động sống. - Phá vỡ liên kết giữa các gốc phosphate trong ATP giải phóng năng lượng. - Năng lượng này cuối cùng sẽ chuyển thành nhiệt năng và toả vào môi trường. IV. Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể - Chất dinh dưỡng chuyển tới tế bào để đồng hoá tổng hợp chất hữu cơ và dự trữ năng lượng. - Phân giải chất hữu cơ giải phóng năng lượng cho hoạt động sống của tế bào và cơ thể. - Chất thải từ quá trình dị hoá tế bào được thải ra môi trường. V. Các phương thức trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng 1. Tự dưỡng
2 - Tự dưỡng gồm quang tự dưỡng và hoá tự dưỡng. - Quang tự dưỡng: sử dụng nước, CO2 và năng lượng ảnh sáng để tổng hợp chất hữu cơ. Thực vật là sinh vật quang tự dưỡng. - Hoá tự dưỡng: sử dụng nguồn carbon và nguồn năng lượng từ chất vô cơ để tổng hợp chất hữu cơ. Một số vi khuẩn là sinh vật hoá tự dưỡng. - Vai trò của sinh vật tự dưỡng: cung cấp O2, thức ăn, nơi ở và nơi sinh sản cho động vật; điều hoà khí hậu. 2. Dị dưỡng - Dị dưỡng là phương thức sinh vật lấy chất hữu cơ từ sinh vật tự dưỡng hoặc động vật khác để xây dựng cơ thể và sử dụng năng lượng. - Động vật là ví dụ điển hình cho phương thức này. B. BÀI TẬP Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng là vai trò của trao đổi chất và năng lượng ở sinh vật? A. Hấp thụ các chất dinh dưỡng. B. Thải các chất thải bã. C. Cung cấp nguyên liệu cho quá trình biến đổi các chất. D. Chỉ hấp thụ các chất từ môi trường bên ngoài vào cơ thể. Câu 2: Phát biểu nào sau đây là vai trò của trao đổi chất và năng lượng ở sinh vật? A. Cung cấp nguyên liệu cho quá trình biến đổi các chất trong cơ thể sinh vật. B. Chỉ cung cấp năng lượng cho quá trình biến đổi các chất trong cơ thể sinh vật. C. Chỉ giúp cơ thể thải các chất không cần thiết cho cơ thể ra môi trường ngoài. D. Cung cấp các chất thải bã cho cơ thể. Câu 3: Phát biểu nào không phải là một trong các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật? A. Tiếp nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất B. Biến đổi các chất kèm theo chuyển hoá năng lượng và tế bào C. Thải các chất vào môi trường D. Quá trình biến đổi năng lượng mà không biến đổi các chất trong tế bào. Câu 4: Có mấy dấu hiệu đặc trưng của quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lương ở sinh vật? A. 1.B. 2.C. 3.D. 4 Câu 5: Quá trình tiếp nhận các chất từ môi trường của thực vật diễn ra như thế nào? A. Thực vật tiêu thụ chất khoáng, nước, năng lượng ánh sáng, CO2 để tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể. B. Thực vật lấy chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa và lấy O2 từ hệ hô hấp. C. Thực vật tiêu thụ chất khoáng, nước, năng lượng ánh sáng, O2 để tổng hợp các chất vô cơ cần thiết cho cơ thể. D. Thực vật tiêu thụ chất hữu cơ và CO2 để tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể.
3 Câu 6: Tìm hiểu các giai đoạn chuyển hóa năng lượng trong sinh giới theo sơ đồ (hình), có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng? I. Nguồn năng lượng khởi đầu trong sinh giới là năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng). Nhờ diệp lục của cây xanh thu nhận quang năng để tổng hợp chất hữu cơ từ các phân tử CO2 và nước. II. Các liên kết hoá học trong phân tử hữu cơ chứa năng lượng ở dạng thế năng, nhờ quá trình hô hấp mà thế năng này biến đổi thành động năng. III. Năng lượng tạo ra từ quang hợp tế bào (chủ yếu là ADP) được sử dụng cho các hoạt động sống như tổng hợp chất sống, vận động, sinh sản, cảm ứng, sinh trưởng và phát triển,... IV. Trãi qua các quá trình, năng lượng được trở về trạng thái ban đầu A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Câu 7: Quá trình tiếp nhận các chất từ môi trường của động vật diễn ra như thế nào? A. Động vật tiêu thụ chất khoáng, nước, năng lượng ánh sáng, CO2 để tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể. B. Động vật lấy chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa và lấy O2 từ hệ hô hấp. C. Động vật tiêu thụ chất khoáng, nước, năng lượng ánh sáng, O2 để tổng hợp các chất vô cơ cần thiết cho cơ thể. D.Động vật tiêu thụ chất hữu cơ và CO2 để tổng hợp các chất vô cơ cần thiết cho cơ thể. Câu 8: Thực vật lấy chất gì từ môi trường để tổng hợp các chất hữu cơ? A. O2 và nước. B. Năng lượng ánh sáng, nước và CO2. C. Chất hấp phụ cảm ứng từ rễ. D. O2 từ hệ hô hấp. Câu 9: Ý nào sau đây là đúng khi nói về quá trình đồng hóa?
4 A. Tổng hợp chất hữu cơ từ các chất hữu cơ phức tạp. B. Tổng hợp chất khí. C. Phân giải chất hữu cơ thành các chất tương đồng nhau. D. Tổng hợp chất hữu cơ và tích lũy năng lượng. Câu 10: Ý nào sau đây là đúng khi nói về quá trình đồng hóa? A. Tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ đơn giản. B. Tổng hợp chất khí. C. Phân giải chất hữu cơ thành các chất tương đồng nhau. D. Phân giải chất hữu cơ và giải phóng năng lượng. Câu 11: Thứ tự các giai đoạn của quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới là: A. Tổng hợp → Phân giải → Huy động năng lượng. B. Tổng hợp → Huy động năng lượng → Phân giải . C. Phân giải → Tổng hợp → Huy động năng lượng. D. Huy động năng lượng → Phân giải → Tổng hợp. Câu 12: Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp độ tế bào là cơ sở cho quá trình gì? A. Quá trình tổng hợp chất hữu cơ. B. Quá trình dự trữ năng lượng. C. Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng của cơ thể sinh vật. D. Quá trình loại bỏ chất thải. Câu 13: Chất thải sinh ra từ quá trình dị hoá tế bào được xử lý như thế nào? A. Được chuyển tới tế bào khác để sử dụng lại. B. Được giữ lại trong tế bào để dự trữ năng lượng. C. Được thải ra ngoài môi trường. D. Được chuyển về gan để tiếp tục quá trình trao đổi chất. Câu 14: Sinh vật nào sau đây là sinh vật tự dưỡng? A. Thực vật. B. Động vật. C. Nấm. D. Vi khuẩn lactid. Câu 15: Ý nào sau đây sai khi nói về vai trò của sinh vật dị dưỡng đối với sinh giới? A. Đóng góp vào sự cân bằng sinh thái, sự đa dạng của sinh giới. B. Là mắt xích quan trọng trong chuỗi, lưới thức ăn. C. Phân hủy chất hữu cơ và tái tạo các chất dinh dưỡng trong đất, trả lại vật chất cho môi trường. D. Cung cấp O2, đảm bảo cho hoạt động sống của hầu hết sinh vật. Câu 16: Ý nào sau dây sai khi nói về vai trò của sinh vật tự dưỡng đối với sinh giới? A. Phân hủy chất hữu cơ và tái tạo các chất dinh dưỡng trong đất, trả lại vật chất cho môi trường. B. Cung cấp O2, đảm bảo cho hoạt động sống của hầu hết sinh vật.