Title Chủ đề 16 - TỪ THÔNG. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ - HS.docx ✅

a. Thí nghiệm khảo sát hiện tượng cảm ứng điện từ Thí nghiệm 1 Thí nghiệm 2 Chuẩn bị dụng cụ (1). Nam châm; (2). Cuộn dây; (3). Điện kế và dây dẫn. (1). Nam châm điện; (2). Cuộn dây; (3). Điện kế; (4). Khóa K; (5). Nguồn điện; (6). Biến trở, dây dẫn. Tiến hành thí nghiệm Bước 1: Bố trí thí nghiệm như hình và hiệu chỉnh kim điện kế chỉ đúng vạch số 0. Bước 2: Quan sát chiều lệch của kim điện kế trong các trường hợp sau: + Trường hợp 1: Dịch chuyển cực Bắc của nam châm lại gần cuộn dây. + Trường hợp 2: Dịch chuyển cực Bắc của nam châm ra xa cuộn dây. Bước 1: Lắp mạch điện như hình và hiệu chỉnh kim điện kế chỉ đúng vạch số 0. Bước 2: Quan sát kim điện kế khi đóng hoặc ngắt khóa K. Bước 3: Đóng khóa K rồi di chuyển con chạy trên biến trở sang trái hoặc sang phải. Quan sát kim điện kế. Kết luận Khi từ thông qua cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây xuất hiện một dòng điện (gọi là dòng điện cảm ứng). Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ. Hiện tượng này chỉ tồn tại trong khoảng thời gian từ thông qua cuộn dây dẫn kín biến thiên. b. Hiện tượng cảm ứng điện từ Khi từ thông qua mặt giới hạn bởi một khung dây dẫn kín biến thiên thì trong khung dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. Hiện tượng này được gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ. Hiện tượng này chỉ tồn tại trong khoảng thời gian từ thông qua cuộn dây dẫn kín biến thiên. c. Chiều dòng điện cảm ứng Định luật Lenz: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường do nó sinh ra có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông qua mạch kín đó. HƯỚNG DẪN. Cách xác định chiều dòng điện cảm ứng - Bước 1: xác định chiều của từ trường . - Bước 2: xác định từ thông qua vòng dây tăng hay giảm. + Nếu tăng, ta vẽ ngược hướng với .

DẠNG I. SỬ DỤNG BIỂU THỨC TỪ THÔNG ĐỂ TÌM CÁC THÔNG SỐ LIÊN QUAN Ví dụ 1 (SBT KNTT). Một hình vuông cạnh 5 cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ . Từ thông qua hình vuông đó bằng . Tính góc hợp bởi vector cảm ứng từ và mặt phẳng của hình vuông đó. Hướng dẫn giải Tiết diện của hình vuông: Góc hợp bởi vector pháp tuyến và vector cảm ứng từ: Góc hợp bởi vector cảm ứng từ và mặt phẳng của hình vuông đó: Ví dụ 2. Khung dây phẳng có diện tích đặt trong từ trường đều có Khi mặt phẳng khung dây hợp với một góc thì từ thông qua mặt phẳng là bao nhiêu mWb? Hướng dẫn giải Từ thông xuyên qua khung dây: Lưu ý: trong biểu thức là góc hợp bởi vector cảm ứng từ và vector pháp tuyến (tránh nhầm lẫn với góc hợp bởi mặt phẳng khung dây và vector cảm ứng từ ) DẠNG II. SỬ DỤNG ĐỊNH LUẬT FARADAY ĐỂ TÌM CÁC THÔNG SỐ LIÊN QUAN Ví dụ 3. Một khung dây dẫn hình vuông, cạnh a = 10 cm, đặt cố định trong từ trường đều có vector cảm ứng từ . Trong khoảng thời gian , cho độ lớn của tăng đều từ 0 đến 0,5T. Xác định độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung. Hướng dẫn giải Độ biến thiên từ thông trong khoảng thời gian 0,05s: Áp dụng định luật Faraday, độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung: Ví dụ 4: Một khung dây phẳng có diện tích 25cm 2 gồm 10 vòng dây, đặt trong từ trường đều, mặt phẳng khung vuông góc với các đường cảm ứng từ. Cảm ứng từ biến thiên theo thời gian như đồ thị hình vẽ. Tính suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung kể từ t = 0 đến t = 0,4s. 2,4.10-3 O t (s) B (T) 0,4 Hướng dẫn giải Quan sát đồ thị ta thu được: Áp dụng định luật Faraday, độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung: DẠNG III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MỘT ĐOẠN DÂY DẪN CHUYỂN ĐỘNG