Title CHỦ ĐỀ 9. MỞ RỘNG HỌC THUYẾT MENDEL - HS.docx ✅

Theo quy luật cua Mendel, mỗi tính trạng đều do một gene quy định, mỗi gene chỉ gồm hai allele. Những nghiên cứu sau này cho thấy, một gene có thể có nhiều hơn hai allele và quy định nhiều tính trạng nhưng một tính trạng cũng có thể do nhiều gene quy định. Các allele trong cùng một gene hoặc giữa các gene có thể tương tác với nhau quy định tính trạng của sinh vật I. TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC ALLELE THUỘC CÙNG MỘT GENE 1. Trội không hoàn toàn - Trội không hoàn toàn là hiện tượng tương tác giữa các allele của cùng một gene, trong đó một allele không át chế hoàn toàn sự biểu hiện của allele còn lại, dẫn tới thể dị hợp có kiểu hình trung gian, không hoàn toàn giống một bên bố hoặc mẹ. - Quy ước: A: Hoa đỏ a. Hoa trắng Hoa đỏ có kiểu gene AA Hoa trắng có kiểu gene Aa Hoa hồng có kiểu gene aa - Sơ đồ lai: P : AA x aa F 1 : Aa (100% hoa hồng) F 1 x F 1 : Aa x Aa F 2 : 1AA: 2Aa: 1aa ( 1 4 hoa đỏ: 1 2 hoa hồng: 1 4 hoa trắng) 2. Tính đa hiệu của gene - Một gene chi phối nhiều tính trạng được gọi là gene đa hiệu. Tính đa hiệu của gene là một gene mã hoá cho một phân tử protein quy định một hoặc nhiều tính trạng. Nếu phân tử protein có mặt ở nhiều cơ quan trọng cơ thể hoặc là enzyme có tác động đến các phản ứng hoá sinh sẽ quy định nhiều tính trạng của cơ thể. - Ví dụ: Fibrillin là protein, có mặt ở nhiều cơ quan trọng cơ thể người. Khi gene mã hoá fibrillin bị đột biến tạo allele trội sẽ gây ra hội chứng Marfan. Người mắc hội chứng này có đồng thời đặc điểm chân tay dài hơn, thuỷ tinh thể ở mắt bị huỷ hoại. 3. Gene đa allele - Một gene có thể bị đột biến theo nhiều cách khác nhau, tạo nên nhiều allele. Trong một cơ thể, các allele tồn tại theo cặp nhiễm sắc thể tương đồng. Ở các cá thể khác nhau của quần thể, có thể có nhiều kiểu gene (tổ hợp hai allele) khác nhau của cùng một gene, quy định các kiểu hình khác nhau của cùng một tính trạng. - Ví dụ: Tính trạng nhóm máu theo hệ thống ABO do sự tương tác giữa ba allele I A (quy định tạo ra kháng nguyên A), I B (quy định tạo ra kháng nguyên B) và I° (không tạo kháng nguyên A hoặc B).  BÀI 9 MỞ RỘNG HỌC THUYẾT MENDEL