Title 1 - Tóm tắt LA TV- NCS Trần Vinh Phương.pdf ✅

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TRẦN VINH PHƯƠNG NGHIÊN CỨU TẠO C-TYPE LECTIN TÁI TỔ HỢP VÀ ỨNG DỤNG TRONG PHÒNG TRỊ BỆNH HOẠI TỬ GAN TỤY CẤP (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease - AHPND) TRÊN TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Litopenaeus vannamei) TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NUÔI TRỒNG THỦY SẢN HUẾ - 2024
ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TRẦN VINH PHƯƠNG NGHIÊN CỨU TẠO C-TYPE LECTIN TÁI TỔ HỢP VÀ ỨNG DỤNG TRONG PHÒNG TRỊ BỆNH HOẠI TỬ GAN TỤY CẤP (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease - AHPND) TRÊN TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Litopenaeus vannamei) Ngành: Nuôi trồng thủy sản Mã số: 9620301 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NUÔI TRỒNG THỦY SẢN Người hướng dẫn: PGS.TS NGUYỄN NGỌC PHƯỚC HUẾ - 2024
1 MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề CTL được xem như chất kích thích miễn dịch kích hoạt hệ thống bổ thể của tôm trong quá trình opsonin hoá và thực bào tác nhân gây bệnh nhằm thay thế việc sử dụng kháng sinh, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc nghiên cứu chiết xuất lectin từ thực vật hay động vật cho sinh khối nhỏ, giá thành cao nên chỉ mới được ứng dụng trong y học, chưa đáp ứng được nhu cầu trong phòng trị bệnh cho vật nuôi. Năm 2020, Nguyễn Thị Phương Thảo và cs [22], đã ứng dụng kỹ thuật gene và sử dụng protein LvDLdlrCTL tái tổ hợp có thể giúp tăng cường biểu hiện CTL, và được xem có tiềm năng ứng dụng trong hỗ trợ điều trị AHPND do vi khuẩn V. parahaemolyticus gây ra. Vì vậy, nghiên cứu sử dụng protein tái tổ hợp từ vi sinh vật nhằm tạo ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu phòng và trị bệnh cho động vật nói chung và động vật thuỷ sản nói riêng, đặc biệt là ứng dụng hỗ trợ trong điều trị bệnh trên tôm thẻ chân trắng là nhóm động vật bậc thấp, chỉ có hệ thống miễn dịch tự nhiên, không có khả năng ghi nhớ là vấn đề cấp thiết hiện nay. Do đó, luận án được thực hiện với tên đề tài: “Nghiên cứu tạo C-type lectin tái tổ hợp và ứng dụng trong phòng trị bệnh hoại tử gan tụy cấp (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease - AHPND) trên tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei)” với các mục tiêu như sau: 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nhằm tạo protein tái tổ hợp từ gene LvCTL3 mã hóa C-type lectin phân lập từ tôm thẻ chân trắng, và thử nghiệm sử dụng protein tái tổ hợp này làm chất bổ sung vào thức ăn giúp tăng cường khả năng đáp ứng miễn dịch và khả năng kháng bệnh AHPND trên tôm thẻ chân trắng. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Xác định được tác nhân chính gây bệnh AHPND trên tôm thẻ chân trắng có mang gene độc tố pirAvp và pirBvp để sử dụng cho các nghiên cứu thử nghiệm hoạt tính và thí nghiệm gây bệnh cảm nhiễm của protein LvCTL3 tái tổ hợp; - Xác định được cơ quan có mức độ phiên mã gene LvCTL3 cao nhất trên tôm thẻ chân trắng nhiễm bệnh và không nhiễm bệnh AHPND;
2 - Điều chế được protein LvCTL3 tái tổ hợp có hoạt tính ngưng kết mạnh với vi khuẩn V. parahaemolyticus; - Đánh giá được vai trò của protein LvCTL3 tái tổ hợp lên các chỉ tiêu miễn dịch của tôm thẻ chân trắng cũng như khả năng kháng bệnh AHPND trong điều kiện in vivo. 3. Ý nghĩa của luận án 3.1. Ý nghĩa khoa học Nghiên cứu đã thành công trong việc ứng dụng công nghệ DNA tái tổ hợp để tạo ra protein tái tổ hợp từ tôm thẻ chân trắng thông qua việc biểu hiện các gene mã hóa CTL trong vi khuẩn E. coli, tổng hợp protein tái tổ hợp và xác định cấu trúc không gian của chúng. Là nghiên cứu đầu tiên đánh giá đầy đủ chức năng protein tái tổ hợp trong cả hai điều kiện in vitro và in vivo, và thử nghiệm sử dụng protein tái tổ hợp như chất kích thích miễn dịch bổ sung vào thức ăn cho tôm. Kết quả này cung cấp cơ sở khoa học quan trọng về vai trò của LvCTL3 tái tổ hợp đến hoạt động đáp ứng miễn dịch tự nhiên của tôm thẻ chân trắng và khả năng phòng bệnh AHPND do vi khuẩn V. parahaemolyticus gây ra, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về ứng dụng protein LvCTL3 tái tổ hợp trong phòng trị bệnh AHPND trên tôm thẻ chân trắng nói riêng và các tác nhân vi sinh vật khác gây ra trên tôm nuôi tại Việt Nam. 3.2. Ý nghĩa thực tiễn Hiệu quả bước đầu của protein LvCTL3 tái tổ hợp bổ sung vào thức ăn đã tăng cường đáp ứng miễn dịch và kháng bệnh AHPND do vi khuẩn V. parahaemolyticus trên tôm thẻ chân trắng. Điều này cho thấy tính khả thi của việc ứng dụng LvCTL3 tái tổ hợp trong phòng và trị bệnh do vi khuẩn V. parahaemolyticus, hướng đến không dùng kháng sinh trong nuôi tôm. 4. Những đóng góp mới của luận án Công bố đầu tiên tại Việt Nam trong việc phân lập, tạo dòng cũng như xác định mức độ phiên mã gene LvCTL3 mã hóa C-type lectin từ các cơ quan khác nhau ở tôm thẻ chân trắng nhiễm bệnh và không nhiễm bệnh AHPND; Kết quả đã điều chế được protein LvCTL3 tái tổ hợp từ việc biểu hiện gene LvCTL3 ở vật chủ E. coli BL21 (DE3), protein LvCTL3 tái tổ hợp dạng thể vùi, sau khi tái gấp cuộn có hoạt tính ngưng kết