Title CHUYÊN ĐỀ 3. HỢP CHẤT DỊ VÒNG.doc ✅

Trang 1 Chuyên đề 3. HỢP CHẤT DỊ VÒNG A. LÍ THUYẾT CƠ BẢN VÀ NÂNG CAO I. ĐẠI CƯƠNG VỀ CÁC HỢP CHẤT DỊ VÒNG 1. Phân loại dị vòng Có nhiều cách phân loại dị vòng: Theo kích thước của vòng, theo số lượng dị tử, theo đặc điểm cấu trúc electron,... Thông thường người ta tổ hợp nhiều cách khác nhau. a) Theo kích thước dị vòng, ta phân biệt các dị vòng ba cạnh, bốn cạnh, nằm cạnh, v.v... Thí dụ: b) Theo số lượng dị tố, ta phân biệt dị vòng chứa một dị tố, dị vòng chứa hai dị tố, v,v... Các dị vòng trong những thí dụ trên chỉ chứa một dị tố, sau đây là một số dị vòng chứa hai hoặc ba dị tố: c) Theo đặc điểm cấu trúc electron của dị vòng, người ta phân biệt dị vòng thơm và dị vòng không thơm. Trong các thí dụ nêu ở trên, chỉ trừ etilen oxit và azetiđin là những dị vòng không thơm, còn lại là những dị vòng thơm vì chúng đáp ứng các yêu cầu của một vòng thơm. Các dị vòng thơm có thể có là vòng nọ hoặc không no. Thí dụ: Các dị vòng không thơm đều có thể là đơn vòng hay đa vòng ngưng tụ. Thí dụ: 2. Cách gọi tên a) Tên thông thường: Ví dụ “Furan”; “Pirol”; “Piriđin”; “Thiophen”... (Nếu dị tố là S thì tiếp đầu ngữ là thio- ; nếu dị tố là oxi thì tiếp vị ngữ là an) b) Tên hệ thống: * Qui tắc: Ghép - Một từ cơ bản nói lên số cạnh của vòng