Title Bài 6_ Khái niệm phức chất.docx ✅

DỰ ÁN BIÊN SOẠN HỆ THỐNG GIÁO ÁN HÓA 11 – CT MỚI Trang 1 BÀI 6: KHÁI NIỆM PHỨC CHẤT I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Trình bày được: Thành phần của các phân tử phức chất phổ biến, gồm: - Nguyên tử trung tâm (cation, nguyên tử trung hoà). - Phối tử (anion, phân tử trung hoà) - Số phối trí của nguyên tử trung tâm. - Dung lượng phối trí của phối tử. 2. Năng lực: * Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học: Kĩ năng tìm kiếm thông tin trong SGK, quan sát hình ảnh về mô hình phức chất để tìm hiểu về thành phần phức chất. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm tìm hiểu về cấu tạo phức chất, thành phần của phức chất. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phân biệt được số phối trí và dung lượng phối trí của phức chất. * Năng lực hóa học: a. Nhận thức hoá học: Học sinh đạt được các yêu cầu sau: Trình bày được: Thành phần của các phân tử phức chất phổ biến, gồm: - Nguyên tử trung tâm (cation, nguyên tử trung hoà). - Phối tử (anion, phân tử trung hoà) - Số phối trí của nguyên tử trung tâm. - Dung lượng phối trí của phối tử. b. Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học được thực hiện thông qua các hoạt động: Thảo luận, quan sát xác định cấu tạo phức chất, các hình vẽ mô tả cấu tạo phức chất c. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải thích được sự khác nhau giữa số phối trí và dung lượng phối trí của phức chất. 3. Phẩm chất: - Chăm chỉ, tự tìm tòi thông tin trong SGK về thành thành phần, cấu tạo phức chất. - HS có trách nhiệm trong việc hoạt động nhóm, hoàn thành các nội dung được giao. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Hình ảnh, video về các cấu tạo phức chất - Phiếu bài tập số 1, số 2.... III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Kiểm tra bài cũ: Không 1. Hoạt động 1: Khởi động a) Mục tiêu: Thông qua hình ảnh, câu chuyện giúp HS hiểu về cấu tạo của phức chất bằng cách trả lời câu hỏi được đặt ra? b) Nội dung: Trong công nghiệp hoá học, xúc tác phức chất đã làm thay đổi cơ bản quy trình sản xuất nhiều hoá chất cơ bản như acetaldehyde, acid acetic, và nhiều loại vật liệu polyme... Những hạt nano phức chất chùm kim loại đang được nghiên cứu và sử dụng làm xúc tác cho ngành "hoá học xanh" sao cho các quá trình sản xuất không gây độc hại cho môi trường, cũng như tạo lập các vật liệu vô cơ mới với những tính năng ưu việt so với các vật liệu truyền thống. Hiện nay hoá học phức chất đang phát triển rực rỡ và là nơi hội tụ những thành tựu của hoá lí, hoá phân tích, hoá học hữu cơ, hoá sinh, hoá dược… Những quá trình quan trọng nhất của sự sống như: sự quang hợp, sự vận chuyển oxi và carbon dioxide
DỰ ÁN BIÊN SOẠN HỆ THỐNG GIÁO ÁN HÓA 11 – CT MỚI Trang 2 trong cơ thể, sự xúc tác enzim đã dần được sáng tỏ nhờ xác định được cấu trúc và vai trò của các phức chất đại phân tử. c) Sản phẩm: HS dựa trên câu chuyện, hình ảnh đưa ra dự đoán của bản thân. d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc theo bàn, GV gợi ý, hỗ trợ HS. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 1: Nguyên tử trung tâm và số phối trí của nguyên tử trung tâm trong phức chất Mục tiêu: HS biết được cấu tạo phức chất, số phối trí của nguyên tử trung tâm trong phức chất. Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến Giao nhiệm vụ học tập: GV chia lớp làm 4 nhóm, hoàn thành phiếu bài tập sau: PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1 Phức chất là gì? Phức chất bao gồm mấy phần, cấu tạo của các phần đó? Ví dụ : Các anion F - và CN - đã cho cặp electron liên kết để trở thành phối tử trong hai phức chất [FeF 6 ] 4- và [Fe(CN) 6 ] 3- . Cho biết số oxi hoá của nguyên tử trung tâm trong mỗi phức chất trên. Thực hiện nhiệm vụ: HS hoàn thành phiếu bài tập theo 4 nhóm. Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội dung kết quả thảo luận của nhóm. Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận: - Phức chất là loại hợp chất sinh ra do loại ion đơn (thường là ion kim loại), gọi là ion trung tâm, liên kết với phân tử hoặc ion khác, gọi là phối tử. Trong dung dịch, ion trung tâm, phối tử và phức chất đều có khả năng tồn tại riêng lẻ. - Nguyên tử trung tâm và phối tử tạo thành cầu nội phức và được viết trong dấu [ ], các ion trái dấu với cầu nội phức gọi là cầu ngoại phức viết ở ngoài dấu [ ]. - Số oxh của sắt trong 2 phức chất - Phức chất có thể là phân tử hoặc ion, trong đó nguyên tử trung tâm liên kết với phối tử bằng liên kết cho – nhận. - Số phối trí của nguyên tử trung tâm trong phức chất là số liên kết Ꟙ giữa nguyên tử trung tâm với các phối tử.

DỰ ÁN BIÊN SOẠN HỆ THỐNG GIÁO ÁN HÓA 11 – CT MỚI Trang 4 Ví dụ 3 : Xác định số phối trí của nguyên tử trung tâm trong các phức chất sau : [Ni(OH 2 ) 6 ] 2+ , [NiCl 4 ] 2- Thực hiện nhiệm vụ: HS hoàn thành phiếu bài tập theo 4 nhóm. Xác định : - Nguyên tử trung tâm. - Phối tử - Số phối trí của nguyên tử trung tâm Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội dung kết quả thảo luận của nhóm. Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận Số phối trí của nguyên tử nikel trong 2 phức chất lần lượt là 6 và 4. Kết luận : Số phối trí của nguyên tử trung tâm trong mỗi phức chất có thể thay đổi tuỳ điều kiện cụ thể và được xác định từ thực nghiệm Hoạt động 2: Phối tử và dung lượng phối trí của phối tử trong phức chất Mục tiêu: HS biết được cách xác định phối tử và dung lượng phối trí của phối tử trong phức chất. Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến Giao nhiệm vụ học tập: GV chia lớp làm 4 nhóm, hoàn thành phiếu bài tập sau: PHIẾU BÀI TẬP Mỗi loại phối tử trong hình bên có dung lượng phối trí là bao nhiêu ? Dung lượng phối trí của phối tử là số liên kết ở giữa một phối tử đó với nguyên tử trung tâm. Dung lượng phối trí của phối tử được xác định từ thực nghiệm Ví dụ : trong quá trình tạo phức chất, ethylenediamine thường cho nguyên tử trung tâm hai cặp electron chưa tham gia liên kết của hai nguyên tử N để hình thành hai liên kết Ꟙ theo kiểu cho – nhận. Vì vậy phối tử thylenediamine thường có dung lượng phối trí là 2