Title Chi tiết nội dung ôn tập.docx ✅

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ BỘ MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CSVN VÀ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Đà Nẵng, ngày 10 tháng 04 năm 2022 NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH (Dùng cho sinh viên Đại học Đà Nẵng, học kỳ II năm học 2021 - 2022) Hướng dẫn nội dung ôn thi môn tư tưởng Hồ Chí Minh gồm 2 phần: Phần trả lời ngắn (khái quát nội dung cơ bản và một số sự kiện có liên quan đến HCM; nhận xét, giải thích vắn tắt các quan điểm cơ bản … của Hồ Chí Minh) và phần trả lời câu hỏi tự luận. I. Phần trả lời ngắn: Sinh viên phải học và nắm vững tất cả các nội dung cơ bản, các vấn đề theo yêu cầu chuẩn đầu ra của môn học TT. HCM. II. Phần trả lời các câu hỏi tự luận, sinh viên ôn tập các chương 3,4,5,6 và cần tập trung nghiên cứu các nội dung chính sau: 1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về tính tất yếu, đặc trưng bản chất, động lực và trở lực cơ bản của CNXH ở Việt Nam; liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay. ❖ Tính tất yếu: 6 ý - CNXH ra đời từ quy luật vận động, phát triển khách quan của lịch sử loài người, xu thế vận động tất yếu của thời đại. - Chủ nghĩa xã hội ra đời từ sự tàn bạo của Chủ nghĩa tư bản - CNXH ra đời bắt nguồn từ quy luật chuyển biến CM không ngừng của CM giải phóng dân tộc đi theo con đường CMVS. - CNXH ở VN ra đời xuất phát từ sự vận động tất yếu của lịch sử dân tộc, xuất phát từ tương quan so sánh lực lượng giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản trong cuộc vận động cứu nước của giải phóng dân tộc. - Đạo đức cao cả nhất là đạo đức CM, đạo đức giải phóng dân tộc, giải phóng loài người. CNXH vì vậy cũng là giai đoạn phát triển mới của đạo đức ( Tư tưởng mới mẻ ) - HCM tiếp cận CNXH từ truyền thống lịch sử, văn hóa và con người VN. ❖ Quan điểm của HCM về đặc trưng bản chất: - Thứ nhất, đó là một chế độ chính trị dân chủ, do nhân dân là chủ, làm chủ, mọi quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân - Thứ 2, CNXH có nền kinh tế phát triển cao, dân giàu, nước mạnh, có khoa học-kĩ thuật tiên tiến, hiện đại - Thứ ba, CNXH là chế độ không còn áp bức, bóc lột, bất công, dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất và thực hiện phân phối theo lao động.
- Thứ tư, CNXH là một xã hội phát triển cao về văn hóa, đạo đức, có hệ thống quan hệ xã hội dân chủ, bình đẳng, công bằng. - Thứ năm, CNXH là công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân tự xây dựng lấy dưới sự lãnh đạo của ĐCS => KL: Khái quát bản chất của CNXH theo tthcm: Chế độ do nhân dân làm chủ; có nền kt phát triển cao, dựa trên lực lượng sx hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sx; một xh phát triển cao về văn hóa, đạo đức; một xh công bằng, hợp lý; là công trình tập thể của nhân dân do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng. ❖ Động lực và trở lực cơ bản của CNXH ở Việt Nam: * Về các nhân tố động lực: Bao gồm tất cả các nguồn lực, như: nguồn lực về vốn, khoa học - kỹ thuật, con người... Trong đó nguồn lực con người là bao trùm và quyết định nhất. Vì các nguồn lực khác đều phải thông qua hoạt động có ý thức của con người thì mới trở thành sức mạnh to lớn trong thực tế; các nguồn lực khác có thể bị cạn kiệt qua quá trình sử dụng, nhưng nguồn lực trí tuệ con người càng khai thác càng phát triển và phát huy. Nguồn lực con người đã được Hồ Chí Minh xem xét trên cả hai bình diện cộng đồng và cá nhân: + Về bình diện cộng đồng, Phát huy sức mạnh đoàn kết của cả cộng đồng dân tộc- động lực chủ yếu để phát triển đất nước. + Về bình diện cá nhân, Phát huy sức mạnh của con người với tư cách cá nhân người lao động. - Tác động vào các động lực chính trị - tinh thần. Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh yêu cầu phải: * Phát huy quyền làm chủ và ý thức làm chủ của người lao động, bao gồm quyền làm chủ sở hữu, làm chủ quá trình sản xuất và phân phối, làm chủ trong các hoạt động chính trị - xã hội. * Thực hiện công bằng xã hội. * Sử dụng vai trò điều chỉnh của các nhân tố tinh thần khác như chính trị, văn hoá, giáo dục, đạo đức, pháp luật,v.v.. *Để thúc đẩy công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đến thành công, bên cạnh việc tìm ra và tác động vào các động lực, Hồ Chí Minh còn yêu cầu chúng ta phải nhận diện và khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của chủ nghĩa xã hội. Trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội, Người yêu cầu chúng ta phải kiên quết đấu tranh chống lại các trở lực sau: + Phải đấu tranh chống lại chủ nghĩa cá nhân, căn bệnh mẹ đẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm. + Phải đấu tranh chống tham ô, lãng phí, quan liêu. + Phải chống chia rẽ, bè phái, mất đoàn kết, vô kỷ luật.
+ Phải chống chủ quan, bảo thủ, giáo điều, lười biếng, không chịu học tập cái mới,v.v.. ❖ Liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay: - Vận dụng Tư tưởng HCM vào điều kiện hiện nay cần chú ý: + Cần khẳng định những quan điểm của HCM về CNXH và con đường đi lên CNXH vẫn là cơ sở để chúng ta tiếp tục suy nghĩ sáng tạo để tìm ra hình thức, bước đi, cách làm mới. Chúng ta phải làm sống động tư tưởng HCM trước tình hình mới. + Xây dựng CNXH trong cơ chế thị trường, sử dụng các thủ đoạn của tư bản để xây dựng CNXH. Cần nghiên cứu kỹ Cương lĩnh 91, các nghị quyết đại hội để nhận thức sâu hơn về sự vận dụng trung thành, sáng tạo tư tưởng HCM của Đảng Cộng sản VN trước tình hình mới. Qua đó thúc đẩy quá trình đổi mới cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, XH, nâng cao mức sống của nhân dân, củng cố niềm tin về con đường đi lên CNXH. Trong quá trình đổi mới, chúng ta phải: 1. Giữ vững mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng CN Mác- Lênin và tư tưởng HCM. 2. Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực. 3. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. 4. Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, làm trong sạch bộ máy nhà nước, chống tham nhũng. 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về nguyên tắc, bước đi cụ thể và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ ở nước ta; liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay. ❖ Những nguyên tắc có tính phương pháp luận trong việc xác đinh bước đi và cách thức tiến hành xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam: - Quán triệt nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, học tập kinh nghiệm của các nước nhưng không được giáo điều, máy móc. Phải giữ vững độc lập dân tộc, tự chủ, tự cường. - Căn cứ vào điều kiện thực tế, đặc điểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân dân để xác định bước đi cho phù hợp. ❖ Bước đi cụ thể trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta: -Trong thời kỳ quá độ, Hồ Chí Minh chưa nói rõ các bước đi cụ thể, song tìm hiểu kỹ tư tưởng của Người, chúng ta có thể hình dung ba bước sau: + Thứ nhất: Ưu tiên phát triển nông nghiệp, coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu + Thứ hai, phát triển tiểu công nghiệp và công nghiệp nhẹ. + Thứ ba, phát triển công nghiệp nặng.
❖ Biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ ở nước ta: - Biện pháp cơ bản xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ gồm: + Kết hợp cải tạo với xây dựng, trong đó xây dựng là chủ yếu và lâu dài + Thực hiện đường lối phát triển kinh tế xã hội hài hòa đảm bảo cho các thành phần kinh tế, thành phần xã hội đều có điều kiện phát triển + Phương thức chủ yếu để xây dựng chủ nghĩa xã hội là “đem tài dân, sức dân, của dân mà làm lợi cho dân”. Đảng chỉ đề ra đường lối, chủ trương, Nhà nước cụ thể hóa đường lối đó thành những văn bản luật và tổ chức cho dân thực hiện. +Coi trọng vai trò quyết định của biện pháp tổ chức thực hiện và phát huy nỗ lực chủ quan trong việc thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội. ❖ Liên hệ sự vận dụng của Đảng ta hiện nay: (giống mục cuối câu 1) 3. Mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và CNXH trong quan điểm của Hồ Chí Minh. ❖ Mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và CNXH trong quan điểm của Hồ Chí Minh là mối quan hệ biện chứng: - ĐLDT là cơ sở, tiền đề để tiến lên CNXH: + Độc lập dân tộc là giá trị tinh thần, là ước mơ, hoài bão bao đời nay của dân tộc Việt Nam. + Độc lập dân tộc tạo ra nguồn sức mạnh to lớn cho cách mạng xã hội chủ nghĩa - CNXH là điều kiện vững chắc để đảm bảo nền ĐLDT: + Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn + Chủ nghĩa xã hội với chế độ công hữu về tư liệu sản xuất sẽ dẫn đến xoá bỏ hoàn toàn, tận gốc mọi sự áp bức, bóc lột, bất công về giai cấp và dân tộc.