Title A 231.3_Kito Học trong ánh sáng Thánh Linh.pdf ✅

KITOÂ HOÏC TRONG AÙNH SAÙNG THAÙNH LINH F.X. Durrwell, C.ss.R Baøy toû nguyeän voïng, ñoâi luùc khaån thieát, muoán thaáy coù ñöôïc moät khoa Kitoâ hoïc ñöôïm nhuaàn baûn saéc "thaàn khí" vaø goàm haøm nhöõng yeáu toá caàn cho vieäc tìm hieåu veà Ñöùc Kitoâ trong töông quan vôùi Thaùnh Linh, laø moät söï kieän thöôøng gaëp thaáy trong thôøi ñaïi ngaøy nay. Bôûi vì, heã ñaõ ñoïc Kinh Thaùnh, thì khoâng ai maø khoâng nhaän ra ngay raèng ñoù laø moät moái töông quan coát tuûy; tuy theá, thaàn hoïc cuõng vaãn chöa quan taâm cho laém ñeán vieäc khai trieån maàu nhieäm cuûa noù. Theo thaùnh Baxilioâ, thì Thaàn Khí laø "ngöôøi baïn keo sôn cuûa Ñöùc Kitoâ" ; duø vaäy, cho ñeán nay, Kitoâ hoïc vaø Thaùnh Linh hoïc thöôøng tieán theo nhöõng ñöôøng höôùng traùi ngöôïc nhau, khoâng quan taâm ñoái chieáu vôùi nhau, gaây thieät thoøi cho caû ñoâi beân. I. Moät khoa Kytoâ hoïc vaéng boùng Thaàn Khí Coù moät thôøi, suoát nhieàu theá kyû daøi, ñaõ töøng thaáy thònh haønh moät neàn thaàn hoïc veà ôn cöùu ñoä trong ñoù, khoâng moät vai troø naøo ñaõ ñöôïc daønh cho Thaàn Khí. Coâng trình cöùu ñoä chæ ñöôïc coi nhö laø taùc phaåm cuûa moät con ngöôøi- Chuùa, coù söùc töï bôûi thieân tính cuûa mình, mang laïi cho moãi moät haønh ñoäng mình laøm, moät giaù trò voâ cuøng. Vaø nhö theá, con ngöôøi-Chuùa coù khaû naêng ñeàn ñaùp thoûa ñaùng cho nhöõng gì coâng lyù cuûa Thieân Chuùa ñoøi hoûi, vaø mang laïi cho loaøi ngöôøi, ôn tha thöù toäi loãi cuõng nhö quyeàn ñöôïc höôûng söï soáng vónh cöûu. Neáu nhaän thöùc nhö vaäy, thì coâng trình cöùu ñoä khoâng coøn ñöôïc hieåu nhö laø moät maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Thieân Chuùa ñöôïc giôùi thieäu qua dieän maïo cuûa moät neàn coâng lyù voâ bieân, caàn phaûi ñöôïc giaûng hoøa, chöù khoâng phaûi vôùi dieän maïo cuûa moät ngöôøi Cha ñaõ sinh Con mình ra trong theá gian cho chuùng ta, qua Thaùnh Linh, cuõng nhö ñaõ ñöa daãn ngöôøi Con aáy ñi qua con ñöôøng soáng vaø cheát ñeå tieán böôùc vaøo trong nieàm vieân maõn vónh phuùc cuûa ñaïo laøm Con. Vaø theo nhaõn quan aáy, Ñöùc Gieâsu ñöôïc giôùi thieäu nhö laø moät con ngöôøi mang thieân tính, coù khaû naêng traû ñuû giaù ñeå "taäu" ôn cöùu ñoä, chöù khoâng phaûi laø nhö ngöôøi Con ñaõ ñöôïc thuï thai trong Thaùnh Linh, vaø ñaõ höôùng theo taùc ñoäng cuûa Thaàn Khí maø öng thuaän ñi qua con ñöôøng soáng vaø cheát ñuùng theo toân yù cuûa ngöôøi Cha sinh mình ra. Thaàn Khí ñaõ khoâng ñöôïc ñích danh nhaéc tôùi. Naëng neà vôùi tính chaát phaùp lyù khe khaét vaø quaù naëc muøi lyù tính, neàn thaàn hoïc kia ñaõ khoâng theå môû loái ñöa ñöôøng haàu daãn tôùi gaàn maàu nhieäm cöùu ñoä hôn ñöôïc. Vì khoâng bieát nhaän ra cho ñuùng möùc vai troø cuûa Thaàn Khí, neân neàn thaàn hoïc kia cuõng ñaõ laõng queân luoân taàm troïng yeáu cöùu ñoä cuûa söï vieäc soáng laïi; maø khoâng coù soáng laïi, thì nhö Phaoloâ ñaõ töøng khaúng ñònh, vieäc cheát ñi cuõng chaúng coù ñöôïc moät yù nghóa cöùu ñoä naøo caû (1Cr 15, 17). Neáu khoâng ñöôïc ñính chính laïi ñeå hieåu cho ñuùng, thì neàn thaàn hoïc kia coù theå trôû thaønh nguyeân côù gaây ra nhieàu sai laïc. Bôûi vì, neáu moïi söï ñeàu ñöôïc giaûi quyeát baèng söï cheát coù ñuû söùc ñeàn ñaùp thoûa ñaùng cho coâng lyù, thì taïi sao laïi caàn phaûi coù Giaùo Hoäi vôùi caùc bí tích, taïi sao laïi caàn phaûi coù noå löïc daán thaán cuûa töøng caù nhaân qua "caùc vieäc laønh" (xem Ep 2, 10) laøm chi? Chaúng phaûi chæ caàn tin raèng Ñöùc Kitoâ ñaõ traû xong heát nôï cho chuùng ta, vaø chæ caàn tín thaùc vaøo coâng lyù cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc giaûng hoøa nhôø giaù chuoäc aáy, laø ñaõ ñuû laém roài ñoù sao? Taïi sao coøn phaûi nhaát thieát caàn ñeán vieäc soáng hieäp thoâng vôùi Ñöùc Kitoâ? Khi chæ ñöôïc nhaän thöùc moät caùch rieâng leû, taùch rôøi ra khoûi moái töông quan vôùi Thaùnh Linh, thì chaúng nhöõng coâng trình cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng thoâi, maø caû maàu nhieäm veà caù nhaân con ngöôøi-Con Thieân Chuùa cuõng seõ khoâng ñöôïc nhaän thöùc cho ñaày ñuû theo toaøn boä chieàu kích ba ngoâi (trinitaire) cuûa noù. Ñeå leân aùn laïc thuyeát Nestoârioâ (cho laø trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ, coù hai chuû theå) vaø laïc giaùo nhaát tính (monophysisme: chuû tröông raèng Ñöùc Gieâsu Kitoâ chæ coù moät baûn tính duy nhaát laø thieân tính), thì Coâng ñoàng chung Canxeâñoânia chæ caàn khaúng ñònh raèng nôi Ñöùc Kitoâ, coù hai baûn tính -- töùc laø nhaân tính vaø thieân tính -- phoái keát chaët cheõ vôùi nhau trong cuøng moät ngoâi vò Thieân Chuùa duy nhaát, töùc laø Ngoâi Hai. Cho duø coù duøng nhöõng khaùi nieäm khoâng maáy quen thuoäc ñoái vôùi Kinh Thaùnh, lôøi minh ñònh aáy cuõng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi caùc döõ lieäu tìm thaáy trong Kinh Thaùnh. Tuy nhieân, ai cuõng bieát raèng khoâng moät tín ñieàu naøo coù theå goùi troïn heát moïi chieàu kích phong phuù cuûa maàu nhieäm vaøo trong coâng thöùc coù tính caùch khaùi nieäm cuûa mình ñöôïc. Tín ñieàu do Coâng ñoàng chung Canxeâñoânia minh ñònh, cuõng khoâng theå thoaùt khoûi voøng giôùi haïn cuûa ñònh luaät aáy ñöôïc. Ñuùng theá, neáu ñeå ra ngoaøi voøng lieân heä vôùi Thaàn Khí, thì tín ñieàu veà moät ngoâi vò duy nhaát trong hai baûn tính vöøa nhaéc tôùi treân ñaây, chæ mang ñöôïc coù moät tính chaát tónh ñònh, töùc laø khoâng noùi roõ leân vò trí cuûa Ñöùc Kitoâ ôû trong lòch söû, khoâng môû ñöôøng cho taâm tö nghó tôùi tình traïng khaùc bieät -- dó nhieân laø chuû yeáu-- giöõa cuoäc soáng döông theá vaø cuoäc hieän höõu trong vinh quang cuûa Ñöùc Gieâsu, cuõng nhö khoâng haáp thu ñöôïc ñaø naêng ñoäng ñaõ töøng thuùc ñaåy Ñöùc Kitoâ böôùc vaøo cuoäc soáng vaø ñi qua con ñöôøng cheát ñeå ñaït tôùi nieàm vieân maõn cuûa nhöõng gì laøm neân baûn chaát cuûa Ngöôøi ngay töø ñaàu: laøm Con Thieân Chuùa, laøm Ñaáng mang laïi ôn cöùu ñoä cho nhaân theá. Vaø nhö theá, tín ñieàu khoâng neâu roõ khía caïnh cöùu ñoä cuûa maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ. Cho duø Coâng ñoàng coù tuyeân boá roõ laø Ñöùc Kitoâ "ñoàng baûn tính vôùi Thieân Chuùa Cha theo thieân tính", thì coâng thöùc minh ñònh cuõng khoâng neâu roõ tính chaát "laøm Con" cuûa Ñöùc Gieâsu, töùc laø moái töông quan coát tuûy Ngaøi coù ñoái vôùi Thieân Chuùa xeùt theo tö caùch "laøm Cha." Vaø do ñoù, coâng thöùc tín ñieàu khoâng noùi gì tôùi tính chaát ba ngoâi cuûa maàu nhieäm Nhaäp Theå, maø chæ nhaém baén cho truùng vaøo ñích, töùc laø vaøo caùc laïc thuyeát caàn phaûi trieät haï, chöù khoâng nhaèm bieåu ñaït troïn veïn toaøn boä maàu nhieäm cöùu ñoä. Coøn caùc hoïc tuyeát thònh haønh nhaát veà Thieân Chuùa Ba Ngoâi trong thaàn hoïc, thì khoâng soi saùng ñöôïc gì nhieàu cho moái töông quan giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Thaàn Khí. Thaäm chí, coøn coù theå ngôø laø chính chuùng ñaõ thöïc söï tieáp tay ñeå ñaøo cho saâu theâm hoá ngaên caùch giöõa Kitoâ hoïc vaø Thaùnh Linh hoïc. Hoïc thuyeát chuû tröông cho raèng Thieân Chuùa Cha moät ñaøng sinh ra Chuùa Con, vaø ñaøng khaùc "thôû ra/thoåi neân" (spire) Thaàn Khí, khoâng nhaát thieát phaûi giaû ñònh baát cöù moät moái lieân heä naøo ôû giöõa söï vieäc sinh ra Ngoâi Con vaø söï vieäc nhieäm xuy (spiration) neân Thaàn Khí. -- Theo moät hoïc thuyeát khaùc, thì Thaàn Khí nhieäm xuaát (proceùder) töø Ngoâi Cha vaø Ngoâi Con nhö theå laø töø cuøng moät nguyeân lyù duy nhaát khoâng phaân hoùa (indiffeùrencieù), cuõng khoâng nhaát thieát ñoøi phaûi coù moät moái lieân heä coát tuûy naøo giöõa Ngoâi Con xeùt theo tö theá caù theå, vaø Thaùnh Linh caû, bôûi leõ Ngoâi Cha vaø Ngoâi Con "thoåi neân" (nhieäm xuy) neân Thaàn Khí, khoâng phaûi theo tö theá rieâng laø Cha vaø laø Con (maø laø theo ñòa vò laøm nguyeân lyù duy nhaát khoâng phaân hoùa). -- Trong caùch thöùc dieãn dòch baèng bieåu ñoà ñöôøng thaúng, theo ñoù, Ngoâi Cha sinh ra Ngoâi Con, vaø qua Ngoâi Con, "thoåi neân" Thaàn Khí, cuõng chaúng nhaän ra ñöôïc hoaëc laø cuõng chaúng nhaän ra ñöôïc maáy baûn chaát cuûa moái lieân heä giöõa Ngoâi Con xeùt theo tieán trình phaùt sinh, vaø Thaùnh Linh xeùt theo tieán trình nhieäm xuaát. Caùc hoïc thuyeát treân ñaây ñeàu hieåu raèng theo suy luaän loâgíc cuûa trí tueä con ngöôøi, thì söï vieäc sinh haï Ngoâi Con xaûy ra 'tröôùc' haønh ñoäng
nhieäm xuy neân Thaàn Khí. Roài, caû ôû nôi Ngoâi Cha trong chính tö theá laø Cha, laãn ôû nôi Ngoâi Con trong chính tö theá laø Con, ñeàu khoâng thaáy ghi daáu veát aán tín cuûa Thaàn Khí. Coøn tieán trình hoaït ñoäng trong Thieân Chuùa Ba Ngoâi thì laøm nhö ñaõ ñaït tôùi cuøng ñích ôû nôi Thaàn Khí, vaø ngöøng laïi ôû ñoù. Vaø nhö theá, ngöôøi ta ñaõ khoâng maáy löu taâm tôùi maàu nhieäm veà thöïc traïng Ba Ngoâi ôû trong nhau (peùrichoreøse/circumincession= töông taïi tính), cho duø ñoù chính laø maàu nhieäm maø moïi khoa thaàn hoïc veà Thieân Chuùa Ba Ngoâi coù boån phaän phaûi coi troïng; theo maàu nhieäm aáy, nhöõng gì naèm ôû nôi cuøng ñích -- töùc laø Thaùnh Linh -- thì cuõng coù maët ngay caû ôû nôi khôûi ñieåm. Caùc noå löïc toång hôïp vaø caùc cuoäc tranh caõi ñoái choïi laãn nhau giöõa caùc hoïc thuyeát thaàn hoïc kia cho thaáy raèng ñeå minh chöùng cho tính chaát chính ñaùng vaø chính thoáng cuûa mình, hình nhö caùc hoïc thuyeát naøy cuõng chaúng coù theå tìm ra ñöôïc nhöõng yeáu toá caàn thieát ôû trong caùc döõ lieäu Kinh Thaùnh lieân quan ñeán Thaùnh Linh, cuõng nhö trong maàu nhieäm maø Kinh Thaùnh xaùc nhaän laø chuû yeáu: töùc laø maàu nhieäm Vöôït Qua cuûa Ñöùc Kitoâ, trong ñoù, Thieân Chuùa Cha sinh ra Con cuûa mình trong Thaùnh Linh. II. Ñöùc Kitoâ trong quan heä vôùi Thaàn Khí Giaùo Hoäi ñaõ, ñang vaø khoâng ngöøng ñöôïc sinh ra töø maàu nhieäm Vöôït Qua cuûa Ñöùc Kitoâ; roài cuõng chính töø ñoù, ñöùc tin kitoâ ñaõ ñöôïc sinh ra, vaø ñoù chính laø coäi nguoàn phaùt xuaát söï hieåu bieát veà maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa. Caùc vaên baûn Taân Öôùc ñaõ truyeàn löu laïi cho chuùng ta nhöõng bieåu ñeà ñöùc tin coå cöïu hôn caû chính caùc vaên baûn aáy; maø caùc tín bieåu (symboles de la foi) laïi toång keát toaøn boä chaân lyù ñöùc tin baèng lôøi xaùc quyeát veà söï kieän Ñöùc Gieâsu ñaõ chòu cheát vaø ñaõ soáng laïi: "Neáu anh em tin thaät raèng Ñöùc Gieâsu ñaõ cheát vaø ñaõ soáng laïi" (1Tx 4,14; xem 1Cr 15,3-5). Hoaëc laø baèng moät toång löôïc ñôn giaûn hôn vôùi lôøi ñôn thuaàn tuyeân xöng Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi: "Neáu baèng mieäng, baïn tuyeân xöng raèng Ñöùc Gieâsu laø Chuùa, vaø neáu töï trong ñaùy loøng baïn tin raèng Thieân Chuùa ñaõ cho Ngöôøi soáng laïi töø coõi cheát, thì baïn seõ ñöôïc cöùu ñoä" (Rm 10, 9). Hay laø ngay caû baèng caùch tuyeân xöng quyeàn chuû teå cuûa Ñaáng Phuïc Sinh: "Khoâng coù theå tuyeân xöng: AØÑöùc Gieâsu laø Chuùa' maø laïi khoâng phaûi bôûi söùc Thaùnh Linh" (1Cr 12,3; xem Cv 2,36; Pl 2,11). Lôøi xaùc quyeát Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi, thu toùm troïn caû toaøn boä noäi dung ñöùc tin. Vaäy, neáu maàu nhieäm Vöôït Qua cuûa Ñöùc Kitoâ laø maàu nhieäm trung taâm, chuû yeáu, thì laøm sao maø thaàn hoïc laïi khoâng coù boån phaän phaûi laáy ñoù laøm khôûi ñieåm cho tieán trình suy tö cuûa mình? Maø Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ töï maïc khaûi mình ra qua cuoäc töû naïn vaø phuïc sinh, laïi ñöôïc ghi daáu ngay ôû trong con ngöôøi vaø ôû nôi coâng trình cuûa mình, baèng aán tín cuûa chính Thaàn Khí. 1. Khi laøm cho Ngöôøi soáng laïi, Thieân Chuùa ñaõ trao ban cho Ñöùc Kitoâ "danh töôùc troåi vöôït moïi danh töôùc," danh töôùc Kyrios, töùc laø Chuùa: moät danh töôùc chæ ñöôïc daønh rieâng cho moät mình Thieân Chuùa quyeàn naêng voâ bieân (xem Pl 2,9-11) maø thoâi. Moïi quyeàn naêng treân trôøi vaø döôùi ñaát ñaõ ñöôïc trao ban cho Ngöôøi (xem Mt 28,18). Nhöng khi laøm cho soáng laïi, Thieân Chuùa ñaõ laøm cho Ngöôøi soáng laïi trong Thaùnh Linh. Toâng ñoà Phaoloâ xaùc ñònh ñieàu ñoù moät caùch maëc nhieân maø chaéc chaén qua nhöõng gì vieát ôû trong caâu Rm 8,11. Ngaøi cuõng noùi leân ñieàu ñoù trong moät caùch thöùc töông töï khi vieát: "Ñöùc Kitoâ ñaõ chòu ñoùng ñinh vaøo thaäp giaù vì leõ xaùc phaøm yeáu ñuoái, nhöng Ngöôøi ñang soáng bôûi quyeàn naêng Thieân Chuùa" (2Cr 13,4), bôûi vì, ñaâu ñaâu trong toaøn boä Kinh Thaùnh, Thaàn Khí cuõng xuaát hieän döôùi hình thaùi quyeàn löïc toaøn naêng khoâng ngöøng hoaït ñoäng cuûa Thieân Chuùa: "Anh em seõ nhaän ñöôïc quyeàn löïc cuûa Thaàn Khí ñeán treân anh em" (Cv 1,8; Lc 24,49). Thaùnh Phaoloâ cuõng noùi ñeán söï kieän ñoù ôû trong Rm 6,4: "Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi töø coõi cheát nhôø bôûi vinh quang Thieân Chuùa Cha," vì leõ, vinh quang cuûa Thieân Chuùa maø Kinh Thaùnh noùi tôùi, töùc laø söï "toûa raïng choùi loïi cuûa baûn theå Thieân Chuùa", hay laø tình traïng bieåu hieän cuûa quyeàn löïc toaøn naêng trong Thieân Chuùa -- "Vaøo buoåi saùng, caùc ngöôi seõ xem thaáy vinh quang cuûa Thieân Chuùa" (Xh 16,7) -- ñöôïc gaén lieàn vôùi Thaàn Khí Thieân Chuùa ngay töø trong Cöïu Öôùc (xem Is 63,8-14); coøn trong Taân Öôùc, thì vinh quang aáy ñöôïc ñoàng nhaát hoùa vôùi Ngoâi Ba Thieân Chuùa; thöïc vaäy, Thaàn Khí chính laø quyeàn löïc toû hieän cuûa Thieân Chuùa, laø "Thaàn Khí vinh quang, Thaàn Khí cuûa Thieân Chuùa" (1Pr 4,14). Thaùnh Linh, quyeàn löïc vaø vinh quang caáu thaønh moät nguyeân lyù duy nhaát qua ñoù, Thieân Chuùa Cha ñaõ laøm cho Ñöùc Gieâsu soáng laïi. Cuõng heät nhö vaäy ñoái vôùi vieäc caùc tín höõu soáng laïi: "trong quyeàn naêng" vaø "trong vinh quang," hoï soáng laïi "vôùi xaùc thaàn thieâng (khí)" (1Cr 15,43...). Vôùi cuoäc soáng laïi, Ñöùc Kitoâ naém giöõ quyeàn löïc cuûa Thieân Chuùa: Ngaøi laø "Chuùa Teå vinh quang" (1Cr 2,8), laø Chuùa Teå-thaàn khí (2Cr 3,18), laø "thaàn khí taùc sinh" (1Cr 15,45), bôûi vì Ngaøi soáng baèng Thaàn Khí cuûa quyeàn löïc vaø vinh quang; chính trong Thaàn Khí aáy, Ngaøi ñaõ soáng laïi. Neáu theá, thì khoâng theå ñeà caäp ñeán Ñöùc Kitoâ-Chuùa Teå maø khoâng baøn tôùi Thaàn Khí, bôûi vì, chính ôû trong Thaàn Khí aáy, Ñöùc Kitoâ Soáng Laïi sinh toàn vaø hoaït ñoäng. Neáu khoâng coù quyeàn löïc vaø vinh quang, nghóa laø neáu khoâng coù Thaùnh Linh, thöû hoûi laøm sao Ñöùc Kitoâ coù theå laøm Chuùa Teå cuûa quyeàn löïc vaø vinh quang ñöôïc? Maø cuoäc soáng laïi chính laø söï kieän veùn môû cho thaáy raèng qua söï cheát, Ñöùc Kitoâ ñaõ ñöôïc bieán ñoåi töø trong goác reã cuûa baûn theå mình. Chuùa Teå vinh quang, Ñöùc Kitoâ-thaàn khí chính laø Ñöùc Gieâsu muoân thuôû ôû trong traïng thaùi trieån döông troïn veïn cuûa aân suûng Ngaøi voán coù töø ban sô. Cho duø toâng ñoà Phaoloâ coù nhaán maïnh ñeán thöïc traïng khaùc bieät giöõa söï yeáu ñuoái xaùc phaøm nôi Ñöùc Gieâsu taïi theá, vaø quyeàn löïc vinh quang cuûa Ngaøi, thì ngay trong cuoäc soáng döông theá cuûa Ngaøi, Thaàn Khí cuõng ñaõ bieåu döông söï coù maët ñaày quyeàn löïc cuûa mình ra: Ñöùc Gieâsu haønh ñoäng vôùi "quyeàn löïc cuûa Thaàn Khí" (Lc 4,4.18); Ngaøi tröø quyû baèng ngoùn tay cuûa Thieân Chuùa (Lc 11,20): theo Mattheâu 12,28, ngoùn tay aáy laø khoâng gì khaùc hôn ngoaøi chính Thaùnh Linh. Coù nhôø Thaàn Khí thì môùi caét nghóa vaø thaáu hieåu ñöôïc cuoäc soáng cuûa Ñöùc Gieâsu (xem Cv 10,38), vì Thaàn Khí ñaõ ñöôïc ban xuoáng cho Ngaøi moät caùch khoân löôøng voâ haïn (Ga 3,34). 2. Vôùi cuoäc soáng laïi, cuøng vôùi danh xöng Chuùa Teå, Ñöùc Gieâsu cuõng nhaän ñöôïc danh töôùc Meâsia: "Thieân Chuùa ñaõ ñaët Ñöùc Gieâsu maø caùc ngöôi töøng ñoùng ñinh, laøm Chuùa Teå vaø laøm Ñaáng Meâsia" (Cv 2,36). Cuoäc tieán böôùc vaøo trong vinh quang laø "moät cuoäc xöùc daàu hoan laïc" (xem Dt 1,9). Nhöng, Ñöùc Gieâsu coù ñöôïc hieån vinh, laø hieån vinh trong Thaùnh Linh. Cuoäc xöùc daàu taán phong laøm Ñaáng Meâsia qua söï vieäc soáng laïi laø do Thaàn Khí thöïc hieän. Töø thôøi soáng nôi döông theá, Ñöùc Gieâsu ñaõ ñöôïc "xöùc daàu baèng Thaàn Khí vaø quyeàn naêng" (Cv 10,38); baét ñaàu rao giaûng coâng khai, laø Ngaøi tuyeân boá ngay raèng: "Thaàn Khí Chuùa ôû treân toâi, bôûi Ngöôøi ñaõ xöùc daàu cho toâi" (Lc 4,18). Laø Chuùa Teå, Ñöùc Gieâsu cuõng laø Ñaáng Meâsia, bôûi leõ Ngaøi ñaõ ñöôïc xöùc daàu baèng Thaùnh Linh. Khoâng theå naøo coù ñöôïc Ñaáng Meâsia (Ñaáng ñöôïc Xöùc daàu, Ñaáng Kitoâ) maø laïi khoâng coù vieäc xöùc daàu, maø laïi khoâng coù Thaùnh Linh. 3. Baûn chaát laøm Con Thieân Chuùa vaø quyeàn Chuùa Teå theo chöùc vuï Meâsia thì chaët cheõ gaén lieàn vôùi nhau (Mt 16,16; 26,63; Lc 4,41; Ga 1,49). Moät coâng thöùc coå cöïu, coù tröôùc caùc vaên baûn cuûa Phaoloâ, ghi raèng: "Tin möøng (Phuùc aâm) cuûa Thieân Chuùa... (quan heä ñeán) Con cuûa Ngaøi, Ñaáng xuaát thaân töï doøng gioáng Ñavít theo xaùc phaøm, vaø ñaõ ñöôïc ñaët laøm Con Thieân Chuùa trong quyeàn naêng, theo Thaàn Khí (hay laø: thaàn trí) thaùnh thieän, qua cuoäc soáng laïi töø coõi cheát" (Rm 1,3tt). Ñaõ coù moät thôøi, nhieàu taùc giaû quan nieäm moät caùch sai laàm raèng "thaàn trí thaùnh thieän" aáy chæ veà baûn tính Thieân Chuùa nôi Ñöùc Kitoâ, töông öùng vôùi baûn tính loaøi ngöôøi nôi con ngöôøi xuaát thaân töø doøng gioáng Ñavít.. Phaàn ñoâng caùc taùc giaû hieän ñaïi ñeàu cho laø töø ngöõ aáy chæ veà Thaùnh Linh; coù taùc giaû laïi nghó laø töø ngöõ aáy muoán noùi ñeán söï thaùnh thieän "tinh thaàn" (thieâng lieâng) cuûa Ñöùc Kitoâ, moät söï thaùnh thieän thuoäc taàm taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh. Duø sao, söï vieäc ñöa Ñöùc Gieâsu leân ngoâi laøm "Con Thieân Chuùa trong quyeàn naêng" ñaõ thaønh hieän thöïc trong Thaùnh Linh: vieäc aáy laø keát quaû cuûa "cuoäc soáng laïi töø coõi cheát" nhôø Thaùnh Linh nhö chuùng ta ñaõ bieát (xem Rm 8,11). Haønh ñoäng Thieân Chuùa laøm cho Ñöùc Gieâsu soáng laïi laø moät haønh ñoäng mang tính chaát phuï töû, vì noù "ñaët Ngaøi laøm Con Thieân Chuùa trong
quyeàn naêng"; theo Cv 13,33, thì haøng ñoäng aáy laø haønh ñoäng sinh haï: "Thieân Chuùa ñaõ cho Ñöùc Kitoâ soáng laïi, nhö lôøi ñaõ cheùp trong Thaùnh vònh thöù hai raèng: AØNgöôi laø Con Ta; hoâm nay, Ta sinh ra ngöôi'." Thaùnh vònh naøy cuõng coù theå ñöôïc hieåu veà moät vì vua traàn theá, heät nhö lôøi cuûa tieân tri Natan (2Sm 7,14): "Ta seõ laø Cha noù, vaø noù seõ laø con Ta." Tuy nhieân, khi aùp duïng lôøi tieân tri naøy vaøo tröôøng hôïp cuûa Ñöùc Gieâsu, ñöùc tin kitoâ ñaõ hieåu caâu 2Sm 7,14 theo nghóa laøm Con theo thieân tính, laøm Con Moät (Dt 1,5), vaø ñaõ giaûi thích Tv 2,7 theo yù nghóa cuûa moät haønh ñoäng sinh haï thöïc söï ôû trong noäi giôùi cuûa chính baûn tính Thieân Chuùa (Dt 5,5). Haønh ñoäng sinh haï naøy ñaït ñeán möùc hoaøn thaønh veïn toaøn ôû trong cuoäc Ñöùc Gieâsu soáng laïi töø coõi cheát. Laø coâng trình cuûa Thieân Chuùa theo baûn chaát laøm Cha, vaø laø coâng trình ñöôïc thöïc hieän trong Thaùnh Linh, cuoäc Ñöùc Gieâsu soáng laïi veùn môû cho thaáy raèng Thieân Chuùa sinh ra Con cuûa mình vaøo giöõa theá gian, trong Thaùnh Linh, vaø raèng Ñöùc Gieâsu laø Ngöôøi Con ñaõ ñöôïc sinh ra trong quyeàn naêng Thieân Chuùa, töùc laø trong Thaùnh Linh, vì quyeàn naêng aáy chính laø Thaùnh Linh. Khoâng theå coù chuyeän laøm Con Thieân Chuùa maø laïi khoâng ñöôïc vinh hieån gioáng nhö Thieân Chuùa Cha "Chuùng toâi ñaõ ñöôïc ngaém nhìn vinh quang cuûa Ngaøi, vinh quang nhö cuûa Con Moät töï nôi Cha" (Ga 1,14). Danh töôùc Con ñaõ ñöôïc duøng ñeán trong caùc ñoaïn trình thuaät veà nhöõng laàn Ñöùc Kitoâ hieån linh (christophanie): khi Ngaøi chòu pheùp röûa (Mt 3,17, vaø caùc ñoaïn song song), luùc Ngaøi bieán hình treân nuùi Tabor (Mt 17,5, vaø caùc ñoaïn song song), trong cuoäc thaùnh Phaoloâ trôû laïi, "khi Ngöôøi (Thieân Chuùa) ñaõ coù nhaõ yù maïc khaûi Con cuûa Ngöôøi cho..." (Gl 1,16) thaùnh nhaân. Ñoù cuõng laø danh töôùc daønh cho Ñöùc Gieâsu trong giaây phuùt Ngaøi taùi giaùng ngaøy caùnh chung: "Chuùng ta troâng ñôïi Con cuûa Ngöôøi töø trôøi ñeán, Ñaáng maø Ngöôøi ñaõ laøm cho soáng laïi töø coõi cheát" (1Tx 1,10); "Thieân Chuùa... ñaõ ñaõ keâu goïi chuùng ta ñeán chung phaàn hieäp thoâng vôùi Con cuûa Ngöôøi, laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" trong Ngaøy cuûa Ngöôøi (1Cr 1,9). "Con Thieân Chuùa" laø moät danh töôùc vinh quang. Maø Thaàn Khí laø vinh quang cuûa Thieân Chuùa; chính trong Ngöôøi, Ñöùc Gieâsu ñaõ soáng laïi -- "Ngaøi ñaõ ñöôïc vinh quang cuûa Thieân Chuùa Cha laøm cho soáng laïi" (Rm 6,4). Trong Thaùnh Linh, maàu nhieäm laøm Con ñaït tôùi möùc hieån vinh cuûa nieàm vieân maõn phuïc sinh; nhöng, cuoäc Vöôït Qua cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng gì khaùc hôn laø maàu nhieäm laøm Con muoân thuôû ñöôïc trieån khai vaø veùn môû ñeán toät ñoä: cuoäc Vöôït Qua aáy xaùc chöùng raèng Ñöùc Gieâsu laø Ngöôøi Con trong Thaùnh Linh, vaø Thieân Chuùa laø Cha cuûa Ngaøi. Ñöôïc soi chieáu bôûi Ñöùc Kitoâ vinh quang, khoâng chuùt chaàn chöø, caùc tín höõu ñaõ tin nhaän Ñöùc Gieâsu laø Con Thieân Chuùa ngay töø giaây phuùt baét ñaàu cuoäc soáng laøm ngöôøi, vaø töø thuôû ñoù, ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa sinh haï ra trong quyeàn naêng cuûa Thaàn Khí: "Thaùnh Linh seõ ñeán treân baø, vaø quyeàn naêng cuûa Ñaáng Toái Cao seõ rôïp boùng treân baø; vì theá, treû saép sinh seõ laø thaùnh, seõ ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa" (Lc 1,35). Con treû seõ mang danh töôùc aáy, bôûi vì ñöôïc sinh ra do taùc ñoäng cuûa Thaàn Khí. Thaàn Khí laø quyeàn löïc toaøn naêng ñaày coâng hieäu cuûa Thieân Chuùa, laø vinh quang -- ñaùm maây chieáu saùng -- rôïp boùng treân Ñöùc Maria. Vaø nhö theá, Ñöùc Gieâsu laø con ngöôøi coù chính Thieân Chuùa laøm Cha. Laø theá naøo luùc coøn trong baøo thai, thì Con Thieân Chuùa trong Thaùnh Linh cuõng vaãn maõi maõi laø nhö vaäy. Luùc chòu pheùp röûa, tieáng cuûa Thieân Chuùa Cha tuyeân boá coâng nhaän con ngöôøi ñöôïc Thaàn Khí hieän xuoáng vôùi, chính laø Con cuûa Thieân Chuùa (Mt 3,17, vaø caùc ñoaïn song song); Gioan Taåy Giaû ñaõ nhaän ra Ñöùc Gieâsu laø Con Thieân Chuùa, bôûi vì Thaàn Khí ñaõ löu laïi treân Ngaøi (Ga 1,32-34). Dó nhieân laø cuõng neân nhaéc tôùi ñaùm maây saùng choùi ñaõ "rôïp boùng" treân Ñöùc Gieâsu vaø hai vò tieân tri, EÂlia vaø Moâseâ, ñaùm maây maø Kinh Thaùnh goïi laø "vinh quang cuûa Thieân Chuùa." Töø trong ñaùm maây, moät tieáng noùi ñaõ vang leân, phaùn raèng: "Ngaøi laø Con chí aùi cuûa Ta" (Mt 17,5, vaø caùc ñoaïn song song). Ñòa vò laøm Con Thieân Chuùa vaø vinh quang thì khoâng theå naøo taùch rôøi khoûi nhau ñöôïc; coøn ñaùm maây vinh quang thì theá taát laøm cho lieân töôûng tôùi Thaùnh Linh. Caùc ñoaïn trình thuaät treân ñaây veà Truyeàn Tin, veà pheùp röûa chòu töø tay Gioan Taåy Giaû, vaø veà bieán coá bieán hình treân nuùi, ñeàu quy höôùng veà vôùi maàu nhieäm Vöôït Qua maø chuùng tieân baùo: töùc laø maàu nhieäm veà söï vieäc Thieân Chuùa Cha laøm cho Ñöùc Gieâsu soáng laïi trong Thaùnh Linh, ñöa daãn Ngaøi ñaït tôùi nieàm vieân maõn cuûa ñòa vò laøm Con. Theá môùi roõ laø neáu cöù ñöùng ngoaøi voøng quan heä ñoái vôùi Thaùnh Linh, thì khoâng theå naøo quan nieäm noåi veà baûn chaát laøm Con Thieân Chuùa nôi Ñöùc Kitoâ. Heät nhö moái töông quan vôùi Thieân Chuùa Cha, baûn chaát aáy laø coát tuûy ñoái vôùi con ngöôøi Ngaøi, bôûi vì, Ñöùc Gieâsu laø Con Thieân Chuùa trong Thaàn Khí. Vaø chính vì laø Con, neân Ñöùc Gieâsu môùi laø Chuùa Teå-Meâsia. Vì vaäy, caâu hoûi sau ñaây ñaõ ñöôïc ñaët ra: Thaàn Trí lieân heä nhö theá naøo vôùi baûn chaát laøm Con Thieân Chuùa trong Ñöùc Kitoâ? III. Thaùnh Linh trong quan heä vôùi Con Thieân Chuùa Do bôûi lieân heä vôùi Ngoâi Cha trong tö caùch laø Cha vaø vôùi Ngoâi Con trong tö caùch laø Con, Thaàn Khí haèng mang tính chaát caù bieät ñaëc tröng theá naøo, thì trong ñòa vò laøm Con Thieân Chuùa, Ñöùc Kitoâ cuõng mang aán tín cuûa Thaàn Khí nhö vaäy. 1. Thaàn Khí cuûa tính chaát laøm Cha vaø cuûa tính chaát laøm Con Trong "saùch ghi laïi nguoàn goác cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ" theo thaùnh Maùttheâu (1,1), vai troø cuûa caùc ngöôøi cha trong chuoãi gia phaû ñöôïc dieãn taû baèng ñoäng töø "sinh haï/sinh ra"; coøn vai troø cuûa caùc baø meï thì ñöôïc bieåu ñaït baèng keát töø (giôùi töø) "bôûi" (ek): Giuña sinh Phareâ vaø Dara bôûi Thamar... Sanmoân sinh Booz bôûi Rahab; Booz sinh Gioâbed bôûi Ruth... Ñavít sinh Xaloâmoân bôûi vôï cuûa Uria... Bôûi Maria, Ñöùc Gieâsu ñaõ ñöôïc (Thieân Chuùa) sinh ra. Trong khi ñoù, vai troø cuûa Thaàn Khí trong vieäc sinh haï Ñöùc Gieâsu, ñaõ ñöôïc noùi leân hai laàn vôùi cuøng moät keát töø "bôûi" (Mt 1,18.20). Luca 1,35 ghi laø: "Thaùnh Linh seõ ñeán treân baø... Vì theá, treû saép sinh seõ laø thaùnh, seõ ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa." Vai troø cuûa Thaàn Khí khoâng phaûi laø vai troø cuûa moät ngöôøi nam ñoái vôùi baïn ñôøi cuûa mình: cuõng nhö Maùttheâu, Luca cho thaáy laø con treû ñaõ ñöôïc chính Thieân Chuùa sinh haï, vaø seõ ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa, chöù khoâng phaûi laø Con cuûa Thaàn Khí. Thaàn Khí vaø Ñöùc Maria ñoùng giöõ cuøng moät vai troø trong cuøng moät coâng trình hieäp löïc tuyeät haûo: moät beân laø theo caùch thöùc thieân giôùi, coøn beân kia thì theo caùch thöùc nhaân theá. Qua caùch thöùc aáy, moät con ngöôøi ñaõ sinh ra, vaø ngöôøi ñoù chính laø Con cuûa Thieân Chuùa, vì leõ Thieân Chuùa ñaõ sinh haï con ngöôøi aáy ra töø bôûi Thaàn Khí vaø bôûi loøng daï cuûa Ñöùc Maria. Coù ngöôøi seõ baûo: caàn chi phaûi doàn daäp chaát ñoáng nhöõng khoái yù nghóa thaàn hoïc naëng tróu leân treân nhöõng ñoaïn trình thuaät heát söùc ñôn giaûn nhö theá! Coù theå laø ñuùng theá. Tuy nhieân, caùc vaên ñoaïn aáy chieáu phoùng ra cho thaáy tröôùc, cho thaáy aùnh saùng seõ böøng leân töø maàu nhieäm Vöôït Qua, laø moät maàu nhieäm haøm suùc nhöõng yù nghóa phong phuù baát taän. Bieán coá Ñöùc Gieâsu soáng laïi, cho thaáy raèng: Thieân Chuùa laø Cha; Ñöùc Kitoâ ñöôïc sinh ra trong nieàm vieân maõn cuûa ñòa vò laøm Con; vaø chính trong Thaùnh Linh, Thieân Chuùa ñaõ duøng quyeàn naêng (2Cr 13,4) -- töùc laø Thaàn Khí -- cuøng vinh quang cuûa mình (Rm 6,4) -- cuõng laïi laø Thaàn Khí -- maø laøm cho Ñöùc Gieâsu soáng laïi. Thaàn Khí laø töïa nhö "loøng daï" (ai maø laïi khoâng caàn duøng ñeán hình aûnh ñeå dieãn ñaït cho roõ raøng?), trong ñoù, Thieân Chuùa Cha ñaõ laøm cho Ñöùc Gieâsu soáng laïi, töùc laø trong ñoù, Ngaøi ñaõ sinh haï Con
cuûa mình ra. Vaäy, maàu nhieäm Vöôït Qua laø maàu nhieäm ñôøi ñôøi muoân thuôû, nhöng ñaõ ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong noäi cuïc cuûa coâng trình taïo döïng, ñöôïc maïc khaûi vaø ñoàng thôøi ñaõ ñöôïc thöïc hieän ra ôû giöõa theá giôùi loaøi ngöôøi. Töï haäu, con ngöôøi ñöôïc bieát raèng Thieân Chuùa laø Cha, ñaõ theo moät caùch thöùc voâ taän, sinh ra trong quyeàn löïc cuûa Thaùnh Linh, moät Ngöôøi Con voâ bieân. Töïa nhö maët göông saùng, bieán coá Phuïc Sinh phaûn aùnh toû maàu nhieäm veà Thieân Chuùa ra tröôùc maét loaøi ngöôøi. Keå töø ñoù, Thieân Chuùa môùi ñöôïc nhaän bieát laø Cha cuûa Con Moät; vaø caùc moân ñoà môùi baét ñaàu taùn döông raèng: "Chuùc tuïng Thieân Chuùa laø Cha Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (2Cr 1,3). Hoï daønh danh xöng Thieân Chuùa ñeå chæ veà Ñaáng maø thaàn hoïc seõ goïi laø Ngoâi Nhaát trong Thieân Chuùa Ba Ngoâi (xem 1Cr 8,6) laø Ngoâi Vò maø baûn theå nhieäm maàu ñaëc tröng tieàm aån ôû trong söï vieäc sinh haï Ngoâi Con ra. Trong tö theá laø Ngoâi Cha, Ngaøi khoâng coù sinh hoaït naøo khaùc ngoaøi haønh ñoäng sinh haï Ngoâi Con (caùc hoaït ñoäng trong coâng cuoäc taïo döïng laø thuoäc laõnh vöïc cuûa moái quan heä giöõa Ngoâi Cha vaø Ngoâi Con). Thöïc theá, trong cuoäc Vöôït Qua cuûa Ñöùc Gieâsu, baûn chaát laøm Cha trong Thieân Chuùa ñaõ töï hieän thöïc hoùa vaø bieåu hieän ra trong Thaùnh Linh. Chính ôû trong Thaàn Khí, Thieân Chuùa ñaõ laøm cho Ñöùc Kitoâ soáng laïi (Rm 8,11), "ñuùng nhö lôøi ñaõ vieát trong thaùnh vònh thöù hai: Ngöôi laø Con Ta; hoâm nay, Ta ñaõ sinh ra ngöôi" (Cv 13,33). Vì maàu nhieäm Vöôït Qua laø caùnh cöûa môû ra cho thaáy maàu nhieäm coù töø ñôøi ñôøi trong Thieân Chuùa, theá neân, thaàn hoïc coù quyeàn caên cöù vaøo ñoù maø keát luaän raèng trong maàu nhieäm veà Ngoâi Cha sinh haï, vaø Ngoâi Con ñöôïc sinh ra, Thaàn Khí laø quyeàn löïc sinh haï trong Thieân Chuùa. Ngaøi laø Thaàn Khí cuûa Ngoâi Cha trong tö theá laøm Cha, vaø laø Thaàn Khí cuûa Ngoâi Con trong ñòa vò laøm Con. Trong Ngaøi, ñöôïc bieåu ñaït ra "nhöõng gì (nôi Ngoâi Cha) laø chính Ngoâi Cha nhaát, vaø ñoái vôùi Ngoâi Con, thì Thaàn Khí cuõng giöõ moät vai troø y heät nhö theá. Quyeàn löïc cuûa Thieân Chuùa Cha laø moät tình yeâu voâ bieân. Laø quyeàn löïc aáy, neân Thaàn Khí chính laø tình yeâu (xem Rm 5,5). Ngaøi laø söùc maïnh cuûa khai môû (ouverture), cuûa löu toaû (effusion) chính mình. Yeâu thöông voâ haïn, Ngoâi Cha soáng trong theå traïng xuaát thaàn chính mình trong Con cuûa mình. Ngaøi sinh ra baèng con ñöôøng yeâu thöông: "Ngoâi Lôøi phaùt sinh töø con tim cuûa Thieân Chuùa Cha". Do ñoù, thaùnh AÂugutinoâ ñaõ coù theå vieát raèng: "Theá laø coù Ba Vò: Ñaáng yeâu thöông, Ñaáng ñöôïc yeâu thöông vaø Ñaáng laø tình yeâu". Chính trong Thaàn Khí tình yeâu aáy, Ngoâi Cha (hieän höõu theo baûn chaát ñaëc thuø) laø Ngoâi Cha, vaø Ngoâi Con (hieän höõu theo baûn chaát ñaëc thuø) laø Ngoâi Con. Tuy coù tuøy theo möùc ñoä rieâng cuûa moãi caù nhaân, thì cuõng vaãn gioáng nhö Ñöùc Gieâsu trong cuoäc Vöôït Qua cuûa Ngaøi, caùc tín höõu kitoâ töïa nhö maët göông saùng, phaûn aùnh raïng ngôøi maàu nhieäm coù töø ñôøi ñôøi trong Thieân Chuùa. Laø Con Moät, nhöng Ñöùc Kitoâ laïi coù ñoâng ñaûo anh chò em (xem Rm 8,29) maø Thieân Chuùa ñaõ oâm troïn vaøo trong cuoäc sinh haï duy nhaát, baèng caùch laøm cho hoï ñöôïc troãi daäy trong "quyeàn naêng soáng laïi cuûa Ngaøi" (Pl 3,10). Thieân Chuùa laøm cho hoï ñöôïc sinh ra trong cuoäc soáng laøm con (xem 1Pr 1,3), khoâng phaûi baèng caùch maõi maõi taùi dieãn haønh ñoäng truyeàn söùc soáng laïi, nhöng laø baèng caùch laøm cho hoï "cuøng soáng laïi vôùi" Ñöùc Kitoâ (Cl 2,12), "cuøng hoài sinh vôùi" Ngaøi (Ep 2,5...), vaø giöõ vöõng hoï laïi ôû trong quyeàn naêng cuûa Thaàn Trí; chính trong cuøng moät Thaàn Trí aáy, Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng laïi. Trong Thaàn Trí, caùc tín höõu kitoâ ñöôïc "nghóa töû hoùa": "Nhöõng ai ñöôïc Thaàn Khí Thieân Chuùa ban sinh khí cho, thì ñeàu laø con caùi cuûa Thieân Chuùa" (Rm 8,14); chính nhôø Ngaøi maø hoï ñöôïc thuoäc veà Ñöùc Kitoâ (Rm 8,9), ñeå cuøng vôùi Ñöùc Kitoâ, hoï laøm neân moät thaân theå trong Thaàn Khí duy nhaát (1Cr 12,13.27). Hoï sinh ra töø Thieân Chuùa "bôûi nöôùc vaø Thaàn Khí" (Ga 3,5; Tt 3,5): nöôùc laø bieåu töôïng cuûa nöõ vaø maãu tính, cuõng nhö töôïng tröng cho Thaùnh Linh.. Ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ cuõng nhö ñoái vôùi Ñöùc Kitoâ, Thaàn Khí laø söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa Cha: bôûi söùc maïnh aáy, Ngoâi Cha sinh haï; vaø coù theå ví Thaàn Khí nhö laø loøng daï töø ñoù con caùi Thieân Chuùa ñöôïc sinh ra. Vaø nhö theá, Giaùo Hoäi sum hoïp trong Thieân Chuùa Ba Ngoâi, seõ giuùp cho thaáy roõ hôn veà maàu nhieäm cao caû naøy.. Vaäy, khoâng theå quan nieäm veà maàu nhieäm Ba Ngoâi theo moät löôïc ñoà song cöïc ñöôïc, töùc laø quan nieäm raèng moät ñaøng, Ngoâi Cha sinh haï Ngoâi Con, coøn ñaøng kia, thì nhieäm xuy neân Thaàn Khí. Neáu theá, thì hoaëc laø Thieân Chuùa seõ cuøng luùc laø Cha caû cuûa Ngoâi Con laãn cuûa Thaàn Khí -- bôûi leõ theo baûn chaát caù theå ñaëc tröng cuûa mình, Ngoâi Nhaát laø Cha, laø Thieân Chuùa trong cöông vò ñaëc thuø laøm Cha -- : ñieàu ñoù ñi ngöôïc haún laïi vôùi chaân lyù ñöùc tin veà Con Moät; hoaëc laø Thieân Chuùa seõ laø Cha trong haønh ñoäng sinh haï Ngoâi Con, vaø seõ khoâng phaûi laø Cha trong haønh ñoäng nhieäm xuy neân Thaàn Khí -- cho duø theo baûn chaát ñaëc tröng cuûa mình, Ngoâi Cha vaãn laø Cha -- : nhöng, suy luaän nhö vaäy laø töông phaûn, laø töï lao mình vaøo ngoõ cuït phi lyù. Ñaø sinh ñoäng trong Thieân Chuùa Ba Ngoâi ñi töø Ngoâi Cha ñeán Ngoâi Con, vaø ñaø sinh ñoäng aáy chính laø Thaàn Khí. Ngoâi Cha sinh haï Ngoâi Con trong Thaàn Khí; Thaàn Khí nhieäm xuaát töø Ngoâi Cha trong tö theá laø Cha, maø vaãn khoâng phaûi laø Con: vì Ngaøi laø quyeàn löïc trong ñoù Ngoâi Cha sinh haï. Suoát doøng lòch söû, Thaàn Trí ñaõ luoân luoân bieåu hieän nhö theá: nhö laø haønh ñoäng, nhö laø quyeàn löïc haèng hoaït ñoäng. Ngaøi khoâng phaûi laø chuû theå, vaø cuõng chaúng phaûi laø keát quaû cuûa haønh ñoäng; khoâng phaûi laø chuû theå phaùt ngoân, vaø cuõng chaúng phaûi laø Lôøi noùi ra: Ngaøi laø hôi thôû/hôi thoåi (xuy phaát: souffle) mang Lôøi phaùt ra; Ngaøi laø tieáng, laø gioïng qua ñoù, Lôøi bieåu ñaït chính mình ra. Ngoâi Cha maïc khaûi, vaø Ngoâi Con laø hình aûnh ñöôïc maïc khaûi ra cuûa Ngoâi Cha (2Cr 3,18; Cl 1,15); coøn Thaàn Khí laø haønh ñoäng maïc khaûi (xem Ga 16,13). Thaàn Trí khoâng phaûi laø Ñaáng laøm cho vinh hieån, vaø cuõng khoäng phaûi laø Ñaáng ñöôïc vinh hieån; Ngaøi laø nieàm vinh hieån trong ñoù, Ñöùc Gieâsu ñaõ ñöôïc soáng laïi. Ngaøi khoâng phaûi laø Ñaáng xöùc daàu, cuõng chaúng phaûi laø Ñaáng ñöôïc xöùc daàu; nhöng laø haønh ñoäng xöùc daàu. Thieân Chuùa laø thaùnh, Ngoâi Con laø thaùnh, vaø caùc tín höõu laø thaùnh trong Ñöùc Kitoâ; coøn Thaàn Khí laø haønh ñoäng thaùnh hoùa caùc tín höõu. Thieân Chuùa "coâng chính hoùa" Ñöùc Kitoâ baèng caùch laøm cho Ngöôøi soáng laïi (1Tm 3,16), vaø laøm cho Ngöôøi soáng laïi "nhaèm coâng chính hoùa chuùng ta" (Rm 4,25); coøn Thaàn Khí chính laø nieàm coâng chính ñaày söùc naêng coâng chính hoùa. Theo Kinh Thaùnh, kinh nguyeän khoâng tröïc tieáp ngoû lôøi leân cuøng Thaàn Khí, bôûi chính Ngaøi laø tieáng keâu leân cuûa kinh nguyeän (Rm 8,15; Gl 4,6), laø tieáng reân ræ khoân taû. Ngoâi Cha laø Ñaáng yeâu thöông, Ngoâi Con laø Ñaáng ñöôïc yeâu thöông, vaø Thaàn Khí laø tình yeâu (xem Rm 5,5). Luoân luoân Thaàn Khí ñöôïc mieâu taû baèng nhöõng töø ngöõ bieåu thò haønh ñoäng, söùc naêng ñoäng. Maø söùc naêng ñoäng chuû yeáu cuûa Ngoâi Cha laø sinh haï: Ngaøi sinh haï baèng caùch yeâu thöông, vaø sinh haï ra trong tình yeâu laø Thaàn Trí. Vaäy, thieát töôûng cuõng coù theå uoán naén laïi caùch thaùnh AÂugu-tinoâ dieãn ñaït, maø chuùng toâi vöøa tröng daãn tröôùc ñaây, ñeå noùi raèng: "Theá laø coù Ba Vò: Ñaáng Sinh Thaønh, Ñaáng Phaùt Sinh, Coâng Taùc Sinh Haï." Thaàn Khí laø söùc maïnh, trong ñoù Ngoâi Cha (hieän höõu theo baûn chaát ñaëc thuø) laø Ngoâi Cha, vaø Ngoâi Con (hieän höõu theo baûn chaát ñaëc thuø) laø Ngoâi Con. Thaàn Khí chaúng nhöõng laø "ngöôøi baïn keo sôn" cuûa Ngoâi Con khoâng thoâi, maø coøn laø Ñaáng ôû trong chính noäi cuïc cuûa maàu nhieäm veà Ngoâi Con nöõa, gioáng heät nhö ñoái vôùi maàu nhieäm veà Ngoâi Cha vaäy. Ngaøi laø con tim cuûa Ngoâi Cha vaø cuûa Ngoâi Con. Trong Thaàn Khí aáy, Cha laø Ngoâi sinh haï, Con laø Ngoâi laøm con: Thaàn Khí luoân ñoùng giöõ vai troø ngoâi vò hoùa (personnali-sant). Ngay töø ñaàu, Ngaøi ñaõ ñoùng giöõ vai troø aáy trong coâng trình taïo döïng, vaø ñaõ töø töø ñöa noù leân ñeán toät ñænh cuûa coâng trình aáy, töùc laø ngoâi vò con ngöôøi, laø nhaân vò. Vaø cuõng chính ôû trong Ngaøi, nhaân tính nôi Ñöùc Gieâsu ñaõ ñöôïc naâng leân ñeán möùc thaàn linh do söï vieäc ñöôïc ngoâi vò hoùa qua Ngoâi Con. Caùch quan nieäm nhö theá coù theå laøm daáy leân nhöõng nghi vaán nhieàu loaïi. Tröôùc heát, thöù töï (taxis) trong Ba Ngoâi coù veû nhö bò roái loaïn ñi: Thaàn Khí ñaõ khoâng ñöôïc ñem ñaët chaén ngang ôû giöõa Ngoâi Cha sinh haï vaø Ngoâi Con phaùt sinh ñoù sao? Thaàn Khí cuõng ñöôïc ñem ñaët ngay ôû ñaàu,