Content text Kriminalistika.2018.pdf
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ADLIYA VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT YURIDIK UNIVERSITETI KRIMINALISTIKA DARSLIK Toshkent-2018
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi huzuridagi Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi yo‘nalishlari bo‘yicha o‘quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi kengash tomonidan oliy o‘quv yurtlari uchun darslik sifatida tavsiya etilgan (0‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 2018-yil 25- avgustdagi 744-son buyrug‘i). УДК 343.9 (075)(575.1) ББК 67.52 К 82 Kriminalistika. Darslik. Mualliflar jamoasi - Toshkent: TDYU, 2018. - 515 b. Taqrizchilar: Kolenko Y.V. - O'zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi Akademiyasi boshlig‘i Xidoyatov В.В. - TDYU Jinoyat huquqi va kriminologiya kafedrasi mudiri, yuridik fanlar nomzodi, dotsent Jinoyatni tergov qilish va ochish nazariyasining asosini tashkil qiluvchi fanlar qatorida Kriminalistika markaziy o'rinni egallaydi. Mazkur darslik Kriminalistika fanining to‘liq kursini tashkil etadi, mazmuni esa tergov, tezkor-qidiruv va ekspertiza faoliyatining zamonaviy imkoniyatlarini yoritib, amaldagi huquqshunoslik o'quv dasturlariga to'la mos ravishda tayyorlangan. Unda kriminalistika nazariyasi va tergov amaliyotida keyingi yillarda yuz bergan muhim o‘zgarishlar, kriminalistik texnika sohasidagi yangi ilmiy vositalar, uslubiy tavsiyalar va murakkab jinoyatlarni tergov qilish uslubiyotlari yoritilgan. Darslikning qator boblari fototasvirlar, chizmalar bilan boyitilgan. Darslik yuridik oliy o‘quv yurtlari talabalari, ushbu yo'nalishda tahsil olayotgan magistrantlar, katta ilmiy xodim izlanuvchi, mustaqil izlanuvchilar, amaliyot xodimlari, shu jumladan prokuror-tergov apparati xodimlari uchun mo‘ljallangan. “Huquqiy fanlar va predmetlar bo‘yicha yangi avlod darsliklari va o‘quv qo'llanmalarini tayyorlash kompleks dasturi” doirasida tayyorlangan. Mualliflar jamoasi: Bazarova D.B., yuridik fanlari nomzodi, dotsent. - 1-3; 4-11 (S.Latipov bilan hammualliflikda); 12-17; 19-25, 32, 36-mavzular. Mirzayev A.A., yuridik fanlari doktori, dotsent. - 36-mavzu (D.Bazarova bilan hammualliflikda). Tulaganova G.Z. yuridik fanlari doktori, dotsent -27, 37-mavzu. Latipov S.I. 4—11-mavzular (D.Bazarova bilan hammualliflikda), 29-mavzu. Hamidov В.Н. - 26, 31, 33, 35-mavzular. Nurumov D.D. - 28, 30-mavzular. Umarov A.D. - 18, 34-mavzu. ISBN: 978-9943-380-69-1 © Tashkent davlat yuridik universiteti, 2018. © Mualliflar jamoasi. 2
MUNDARIJA KIRISH.................................................................................................................................................. 4 I BO‘LIM. Kriminalistikaning umumiy qoidalari................................................................................. 6 1-Mavzu. Kriminalistikaning predmeti, vazifalari, tizimi va boshqa yuridik fanlar bilan aloqasi......... 6 2-Mavzu. Kriminalistika metodlari..................................................................................................... 13 Mavzu. Kriminalistik identifikatsiya va diagnostika........................................................................... 20 II BO‘LIM. Kriminalistik texnika....................................................................................................... 37 4-Mavzu. Kriminalistik texnikaning asoslari...................................................................................... 37 5-Mavzu. Sud fotografiyasi va video-tasvir yozuvi............................................................................ 53 6-Mavzu. Kriminalistik trasologiya..................................................................................................... 70 7-Mavzu. Kriminalistik ballistika........................................................................................................ 89 8-Mavzu. qo'lyozma matnlarni kriminalistik usulda tekshirish.........................................................104 9-Mavzu. Hujjatlarni kriminalistik-texnik tekshirish........................................................................ 120 10-Mavzu. Odamlarni tashqi qiyofa belgilari asosida identifikatsiya qilish.....................................131 11-Mavzu. Kriminalistik ro'yxatga olish.......................................................................................... 143 III BO‘LIM, Kriminalistik taktika..................................................................................................... 157 12-Mavzu. kriminalistik taktikaning umumiy qoidalari.................................................................... 157 13-Mavzu. Tergovni rejalashtirish va tashkil etish...........................................................................168 14-Mavzu. Hodisajoyini ko‘zdan kechirish taktikasi........................................................................179 15-Mavzu. Tergov eksperimenti taktikasi......................................................................................... 196 16-Mavzu. Ko‘rsatuvlarni hodisa joyida tekshirish taktikasi............................................................ 211 17-Mavzu. Tintuv va olib qo'yish taktikasi.......................................................................................226 18-Mavzu. So‘roq o'tkazish taktikasi............................................................................................... 240 19-Mavzu. Tanib olish uchun ko'rsatish taktikasi............................................................................ 273 20-Mavzu. Telefon va boshqa qurilmalar orqali olib boriladigan so‘zlashuvlarni eshittb turish taktikasi...............................................................................................................................................288 21-Mavzu. Jinoyatlarni tergov qilishda maxsus bilimlardan foydalanish taktikasi.......................... 295 IV BO‘LIM. Ayrim turdagi jinoyatlarni tergov qilish uslubiyoti...................................................... 308 22-Mavzu Jinoyatlarni tergov qilish uslubiyotining umumiy qoidalari............................................. 308 23-Mavzu, Tergov va tezkor-qidiruv organlari xodimlarining o‘zaro hamkorligi.............................319 24-Mavzu. Qotillik jinoyatlarini tergov qilish................................................................................... 329 25-Mavzu. Nomusga tegish jinoyatini tergov qilish......................................................................... 348 26-Mavzu. O‘zgalar mulkini talon-toroj qilish jinoyatlarini tergov qilish........................................ 362 27-Mavzu: 0‘g‘rilik, talonchilik va bosqinchilik jinoyatlarini tergov qilish..................................... 376 28-Mavzu. Odam savdosi jinoyatini tergov qilish............................................................................ 385 29-Bob. Mehnat xavfsizligi qoidalarini jinoiy tarzda buzilishini tergov qilish.................................402 30-Mavzu, O't qo yish va yong'in xavfsizligi qoidalarini buzish jinoyatlarini tergov qilish.............. 412 31-Mavzu. Yo‘l harakati xavfsizligi qoidalarini jinoiy tarzda buzganlik hollatlarini tergov qilish.................................................................................................................................................. 420 32-Mavzu. Ekologiya jinoyatlarini tergov qilish.............................................................................. 435 33-Mavzu. Voyaga yetmaganlar jinoyatini tergov qilish.................................................................. 445 34-Mavzu. Poraxo'rlik jinoyatini tergov qilish.................................................................................. 458 35-Mavzu. Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarni tergov qilish....................................... 466 36-Mavzu. Terrorchilik ko‘rinishidagi jinoyatlarni tergov qilishning o‘zigaxos xususiyatlari..........480 37-Mavzu. Giyohvandlik vositalari bilan bog'liq jinoyatlarni tergovi.............................................. 494 GLOSSARIY.................................................................................................................................... 507 ADABIYOTLAR RO‘YXATI.......................................................................................................... 512 3