Title A 236_CANH CHUNG HOC 2.pdf ✅

PHAÀN II THAÀN HOÏC HY VOÏNG Lm Aug Nguyen Van Trinh
CAÙNH CHUNG HOÏC 2
THAÀN HOÏC HY VOÏNG 3 THAÀN HOÏC HY VOÏNG Naêm 1886, Wetzer vaø Welte cho xuaát baûn quyeån “Kirchelexikon – Töï ñieån veå Hoäi thaùnh” goàm 12 taäp, coù taát caû 2148 coät ; khi giaûi thích töø “Eschatologie”, hai taùc gæa chæ vieát ñöôïc 4 doøng: “Caùnh chung hoïc laø giaùo lyù veà caùc ñieàu cuoái cuøng cuûa vuõ truï cuõng nhö cuûa con ngöôøi. Caùc ñieàu cuoái cuøng (ta eschata) aáy laø söï cheát, söï phaùn xeùt vaø haäu quûa cuûa noù, hoûa nguïc vaø thieân ñaøng”. Naêm 1931, ngöôøi ta cho xuaát baûn quyeån töï ñieån “Lexikon fuõr Theologie und Kirche” töø Eschatologie ñöôïc giaûi thích vôùi 49 doøng ; naêm 1959 quyeån töï ñieån naøy ñöôïc taùi baûn vaø ngöôøi ta ñaõ giaûi thích töø naøy vôùi 1095 doøng. Ñaây laø quyeån töï ñieån cuûa thaàn hoïc Coâng giaùo! Vaø chuùng ta phaûi laáy laøm kinh ngaïc taïi sao trong moät thôøi gian ngaén nguûi nhö theá, moân Caùnh chung hoïc laïi chieám moät vò trí quaù quan troïng trong caùc moân thaàn hoïc. Vaû laïi taïi sao coù moät cuoäc chuyeån ñoåi mau leï nhö theá. Vôùi Coâng giaùo, coù theå noùi cho ñeán heát theá chieán thöù II, thaàn hoïc hoaøn toaøn chòu aûnh höôûng Taân-Scholastik (Neuscholastik) theo lôøi khuyeân baûo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII. Nhö theá ñaõ khoâng coù gì thay ñoåi maáy töø thôøi Kinh Vieän. Ngöôïc laïi nôi anh em Tin Laønh laïi coù quaù nhieàu ñoåi thay. Ngöôøi Vieät Nam chuùng ta ít chuù yù vaø phaân bieät giöõa nhoùm Caûi Caùch vaø chuùng ta cöù goïi chung laø Tin Laønh, thaät ra coù hai nhoùm khaùc bieät roõ raøng vôùi nhau: nhoùm theo Luther maø ngöôøi ta thöôøng goïi laø Lutheraner vaø nhoùm theo Calvin, thöôøng goïi laø Reformisten. Giaùo lyù cuûa hai nhoùm naøy coù nhieàu khaùc bieät.
CAÙNH CHUNG HOÏC 4 Coù theå noùi thaàn hoïc Tin Laønh, vaøo theá kyû XVIII vaø XIX chòu aûnh höôûng raát nhieàu caùc thuyeát hoïc thôøi ñaïi: Kant, Heùgel vaø trieát hoïc cuûa thôøi Khai saùng. Vôùi caùc trieát hoïc naøy ñaõ naûy sinh ra thöù “Thaàn hoïc töï do – Liberal theologie”. Thaàn hoïc töï do naøy vöôït treân giaùo ñieàu vaø truyeàn thoáng ñeå suy nghó veà thaàn hoïc. Ñöông nhieân hoï theo phong traøo Khai saùng ñeå ñeà cao lyù trí. Veà phöông dieän Caùnh chung, hoï cho Ñöùc Gieâsu ñaõ sai laàm khi noùi veà “Cuoäc quang laâm caän keà” (Naherwartung). Vì hy voïng vaøo Nöôùc Trôøi ñeán, nhöng thöïc teá ñaõ khoâng nhö vaäy, neân taát caû chöông trình giaûng thuyeát ñeàu ñoå vôõ, Ñöùc Gieâsu ñaõ ñoùn nhaän caùi cheát thaät coâ ñôn. Sau theá chieán thöù I xuaát hieän Karl Barth, moät thaàn hoïc gia Reformiste, vôùi quyeån giaûi thích “Thö Roâma”. Quyeån saùch ñaõ gaây leân phong traøo, roài bieán thaønh tröôøng phaùi “Dialektische Theologie - Thaàn hoïc bieän chöùng”. Thaàn hoïc naøy cho raèng Thieân Chuùa laø Thieân Chuùa vaø con ngöôøi laø con ngöôøi, chæ coù theå gaëp gôõ qua hoàng aân laø maëc khaûi. Thaàn hoïc phaûi taäp trung vaøo maëc khaûi chöù khoâng phaûi laø lyù trí. Thaàn hoïc bieän chöùng laø thaàn hoïc ñoái khaùng vôùi thaàn hoïc töï do! Chính Barth ñaõ noùi: “Neáu nhö Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø caùnh chung, thì seõ khoâng lieân heä gì vôùi Chuùa Kitoâ – Christentum, das nicht ganz und gar und restlos Eschatologie ist, hat mit Christus ganz und gar und restlos nichts zu tun” (Roõmerbrief, 298). Töùc laø thaàn hoïc phaûi mang tính Caùnh chung vaø phaûi Caùnh chung hoùa moïi ñeà taøi thaàn hoïc “progammatischen Eschatologisierung der Theologie im ganzen”. Theâm moät nhaø thaàn hoïc gaây aûnh höôûng thaät nhieàu veà maët thaàn hoïc trong thôøi gian naøy cho Tin Laønh laãn coâng giaùo laø Rudolf Bultmann. OÂng ñöa ra “Thaàn hoïc hieän sinh – Existentialtheologie”. Theo oâng, phaûi loaïi boû thöù thaàn hoïc