TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN ----------------------------- LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Hà Nội - 2017 PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ ATM TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH ĐIỆN BIÊN 2017 | PDF | 88 Pages
[email protected] Lương Thị Thảo
1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUÂṆ VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ ATM CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MAỊ 1.1. Dịch vụ thẻ ATM của Ngân hàng thƣơng maị 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thẻ ATM ngân hàng Thẻ ATM ngân hàng là loại thẻ có quan hệ trực tiếp và gắn với tài khoản tiền gửi thanh toán của chủ thẻ. Để sử dụng loại thẻ này, chủ thẻ phải có tài khoản hoạt động thường xuyên tại ngân hàng. Loại thẻ này khi rút tiền tại các máy rút tiền tự động (ATM) hay mua hàng hoá dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ (ĐVCNT), giá trị những giao dịch sẽ được trừ ngay lập tức vào tài khoản của chủ thẻ. Như vậy, người sử dụng thẻ này cần phải lưu ký tiền vào TK đảm bảo thanh toán thẻ, căn cứ để thanh toán là số dư TKTG của chủ sở hữu thẻ tại NH và hạn mức thanh toán tối đa của thẻ do NH quy định. (Nguồn: http://www.dankinhte.vn) Thẻ dù do bất cứ tổ chức tài chính hoặc phi tài chính phát hành đều được làm bằng Plastic theo kích thước chuẩn quốc tế là 8,5cm×5,5cm×0,07cm, và ít nhất phải có đủ các yếu tố sau: - Mặt trước thẻ gồm: + Nhãn hiệu thương mại của thẻ. + Tên và logo của ngân hàng phát hành thẻ. + Số thẻ và tên của chủ thẻ được in nổi. - Mặt sau thẻ gồm: + Dải băng từ chứa các thông tin đã được mã hoá theo một tiêu chuẩn thống nhất như: Số thẻ, ngày hết hạn, các yếu tố kiểm tra an toàn khác. + Ô chữ ký dành cho chủ thẻ. Ngoài ra thẻ còn có thêm một số yếu tố khác tuỳ theo quy định của Tổ chức thẻ quốc tế hoặc các hiệp hội phát hành thẻ... 1.1.2. Dịch vụ thẻ ATM tại ngân hàng thương mại 1.1.2.1.Các chủ thể tham gia dịch vụ thẻ ATM Chủ thẻ (Cardholder) Chủ thẻ là cá nhân được tổ chức phát hành thẻ cung cấp thẻ để sử dụng, bao gồm chủ thẻ chính và chủ thẻ phụ.
2 Chủ thẻ chính: là cá nhân đứng tên thỏa thuận về việc sử dụng thẻ với tổ chức phát hành thẻ và phải có nghĩa vụ thực hiện thỏa thuận đó. Chủ thẻ phụ: là cá nhân được chủ thẻ chính cho phép sử dụng thẻ theo thỏa thuận về việc sử dụng thẻ giữa chủ thẻ chính và tổ chức phát hành thẻ. Chủ thẻ phụ chịu trách nhiệm về việc sử dụng thẻ với chủ thẻ chính. (Nguồn: http://voer.edu.vn) Đơn vị chấp nhận thẻ (Merchant) Đơn vị chấp nhận thẻ (gọi tắt là ĐVCNT) là tổ chức hoặc cá nhân chấp nhận thanh toán hàng hóa dịch vụ, cung cấp dịch vụ rút, nạp tiền mặt bằng thẻ. Để có thể tham gia thanh toán thẻ, ĐVCNT phải ký hợp đồng với ngân hàng thanh toán và phải có tài khoản thanh toán tại ngân hàng trên. Ngân hàng phát hành thẻ (Issuer) Ngân hàng phát hành thẻ (gọi tắt là NHPH) là ngân hàng được tổ chức thẻ quốc tế hoặc công ty thẻ cho phép phát hành thẻ mang thương hiệu của tổ chức và công ty này. NHPH có quyền in tên ngân hàng mình trên thẻ thể hiện đó là sản phẩm của mình và cần phải tuân theo những quy định do các tổ chức thẻ đặt ra. NHPH tiếp nhận hồ sơ xin cấp thẻ, xử lý, phát hành thẻ, mở tài khoản và chịu trách nhiệm là người thanh toán trực tiếp với chủ thẻ trong các giao dịch thanh toán thẻ. Ngân hàng thanh toán thẻ (Acquirer) Ngân hàng thanh toán thẻ (gọi tắt là NHTT) là ngân hàng chấp nhận thẻ như một phương tiện thanh toán qua việc ký hợp đồng chấp nhận thẻ với các đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Ngân hàng sẽ cung cấp các thiết bị phục vụ cho việc thanh toán thẻ đồng thời hướng dẫn cách vận hành, bảo dưỡng cũng như cách thức quản lý và xử lý những giao dịch thanh toán tại các đơn vị này. Đổi lại, trong mỗi giao dịch NHTT nhận được một mức phí chiết khấu, khoản phí này cao hay thấp phụ thuộc vào từng ngân hàng. NHTT và NHPH phải là thành viên của một tổ chức thẻ thì mới tham gia thanh toán thẻ được. Tổ chức thẻ Để hoạt động thanh toán thẻ được diễn ra thông suốt thì cần phải có một tổ chức đứng ra để làm trung gian truyền tải thông tin và giúp việc thanh toán giữa các ngân hàng diễn ra bình thường. Có thể hệ thống lại những tổ chức thẻ này như sau:
3 Tổ chức thanh toán giữa các ngân hàng trong nội địa một nước là các tổ chức thực hiện việc xử lý những giao dịch thẻ nội địa, diễn ra trong phạm vi của nước đó, hoặc có thể được ủy quyền làm trung tâm xử lý mọi giao dịch cho các TCTQT. Các tổ chức này có biểu tượng riêng để phân biệt dịch vụ của mình. Một số tổ chức thanh toán nội địa như NETS (Singapore) hay China Union Pay (Trung Quốc)... Ngân hàng Trung ương (NHTW) – là cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực tài chính ngân hàng nói chung. Nhiệm vụ chủ yếu của NHTW là đưa ra văn bản pháp quy có liên quan, tiếp nhận hồ sơ, xem xét và cho phép các NHTM được phát hành thẻ, kiểm tra và giám sát mọi hoạt động của các ngân hàng đảm bảo không trái pháp luật, từ đó tạo sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường thẻ thanh toán. Bên cạnh đó, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán bù trừ giao dịch thẻ là tổ chức trung gian thực hiện việc trao đổi các dữ liệu bằng điện tử hoặc bằng chứng từ và bù trừ các nghĩa vụ tài chính phát sinh từ những giao dịch thẻ cho các TCPHT, TCTTT và ĐVCNT theo thoả thuận bằng các văn bản giữa các bên liên quan. 1.1.2.2. Các thiết bị hỗ trợ trong thanh toán thẻ Máy giao dịch tự động (Automated Teller Machine – ATM) ATM là thiết bị mà chủ thẻ có thể sử dụng để gửi, rút, nạp tiền mặt, chuyển khoản, tra cứu thông tin giao dịch thẻ hoặc sử dụng các dịch vụ khác 24/24. Khi người sử dụng đưa thẻ vào máy ATM, trên màn hình giao dịch sẽ hiện ra những hướng dẫn như nhập mã số cá nhân (PIN), số tiền cần rút.... Thông tin về giao dịch này sẽ được truyền tới ngân hàng, nếu ngân hàng đồng ý, máy sẽ đưa tiền cho khách hàng. (Nguồn: Tài liệu đào tạo nghiêp̣ vụcủa BIDV) Thiết bị thanh toán thẻ (Electronic Data Capture - EDC): Thiết bị thanh toán thẻ là thiết bị điện tử dùng để cấp phép, xử lý trực tuyến các giao dịch thẻ tại ĐVCNT. Máy này được cấu tạo đặc biệt, có thể giải mã băng từ của thẻ hoặc kiểm tra tính thật giả, hạn mức, thẻ có bị mất cắp hay không. Để sử dụng, chủ thẻ chỉ việc đưa thẻ vào khe đọc và nhập mã pin, tổng số tiền giao dịch, máy sẽ nhận được trả lời trực tiếp từ trung tâm xử lý cấp phép trong vòng 30 giây kể từ khi gửi đi. 1.1.2.3. Các loại phí và các rủi ro trong dịch vụ thẻ ATM Hiêṇ nay , công tác phát hành và thanh toán thẻ triển khai thống nhất và bài bản, BIDV có ban hành quy trình nghiêp̣ vu ̣thẻ thưc̣ hiêṇ đồng nhất trên toàn hê ̣ thống, các loại phí được phân tách rõ ràng, thống nhất.