Content text QL00066-Sách chuyên khảo Đào tạo nhân lực trong bối cảnh CMCN 4.0 - Cao hoc QTNL 2024.pdf
BỘ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI TS. Vũ Hồng Phong – TS. Lê Trung Hiếu SÁCH CHUYÊN KHẢO ĐÀO TẠO NHÂN LỰC TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 LƯU HÀNH NỘI BỘ HÀ NỘI, NĂM 2024
I DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ BHXH Bảo hiểm xã hội BHTN Bảo hiểm thất nghiệp CBQL Cán bộ quản lý CMCN Cách mạng công nghiệp CNH - HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CSGDNN Cơ sở giáo dục nghề nghiệp CSHTĐT Chính sách hỗ trợ đào tạo DN Doanh nghiệp ĐTN Đào tạo nghề ILO Tổ chức lao động quốc tế NSLĐ Năng suất lao động NSLĐXH Năng suất lao động xã hội NNL Nguồn nhân lực LĐ Lao động NLĐ Người lao động LĐTBXH Lao động Thương binh và xã hội KHCN Khoa học công nghệ TCTN Trợ cấp thất nghiệp TTLĐ Thị trường lao động SXKD Sản xuất kinh doanh VCCI Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam
II MỤC LỤC MỞ ĐẦU:.........................................................................................1 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐÀO TẠO NHÂN LỰC TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ........................................................................... 3 GIỚI THIỆU CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 3 NỘI DUNG .................................................................................................................. 3 1.1. Một số khái niệm .................................................................................................. 3 1.1.1. Khái niệm đào tạo .............................................................................................. 3 1.1.2. Đào tạo nhân lực ................................................................................................ 9 1.1.3. Kỹ năng và kỹ năng số ...................................................................................... 10 1.1.4. Cách mạng công nghiệp 4.0 .............................................................................. 12 1.1.5. Đào tạo nhân lực trong bối cảnh chuyển đổi số ................................................ 14 1.2. Vai trò của đào tạo nhân lực trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 ............ 15 1.2.1. Vai trò đối với người lao động .......................................................................... 15 1.2.2. Vai trò đối với doanh nghiệp ............................................................................. 17 1.2.3. Vai trò đối với xã hội ......................................................................................... 20 1.3. Nội dung đào tạo nhân lực trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 .............. 21 1.3.1. Xác định nhu cầu đào tạo .................................................................................. 22 1.3.2. Lập kế hoạch đào tạo nhân lực .......................................................................... 27 1.3.3. Tổ chức thực hiện đào tạo ................................................................................. 31 1.3.4. Đánh giá sau đào tạo .......................................................................................... 32 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo nhân lực trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 ................................................................................................................................ 33 1.4.1. Nhóm nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.............................................................. 33 1.4.2. Nhóm nhân tố bên trong doanh nghiệp ............................................................. 35 1.5. Các tiêu chí đánh giá kết quả đào tạo nhân lực trong bối cảnh CMCN 4.0 ......... 37 CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1 ................................................................................ 43 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ TRIỂN KHAI ĐÀO TẠO NHÂN LỰC TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ........................................................................... 44 GIỚI THIỆU CHƯƠNG 2 .......................................................................................... 44 NỘI DUNG................................................................................................................... 44 2.1. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về đào tạo nhân lực trong bối cảnh CMCN 4.0 44 2.1.1. Khái nhiệm và nội dung chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực ............................ 44 2.1.2. Hệ thống các chính sách hỗ trợ đào tạo ............................................................. 48 2.1.3. Đánh giá hệ thống chính sách hỗ trợ đào tạo hiện hành .................................... 52
III 2.2. Cách mạng công nghiệp 4.0 và những vấn đề đặt ra đối với đào tạo nhân lực trong doanh nghiệp ................................................................................................................ 58 2.3. Thực trạng thay đổi công nghệ ở các doanh nghiệp trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 .................................................................................................. 60 2.3.1. Tình hình phát triển doanh nghiệp và mức độ ứng dụng công nghệ của doanh nghiệp trong bối cảnh CMCN 4.0 .............................................................................. 60 2.3.2. Tác động của sự thay đổi công nghệ đến sử dụng lao động tại các doanh nghiệp ...................................................................................................................................... 65 2.4. Những yêu cầu đặt ra đối với đào tạo nhân lực trong doanh nghiệp trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 .......................................................................... 69 CÂU HỎI ÔN TÂP CHƯƠNG 2 ................................................................................ 74 CHƯƠNG 3: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NHÂN LỰC TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 .............................................................. 75 GIỚI THIỆU CHƯƠNG ............................................................................................. 75 3.1. Kinh nghiệm của một số nước Châu Âu .............................................................. 75 3.1.1. Kinh nghiệm của Cộng Hòa Liên Bang Đức ..................................................... 75 3.1.2. Kinh nghiệm của Vương Quốc Anh 80 3.2. Kinh nghiệm của một số nước Châu Á ................................................................ 82 3.2.1. Kinh nghiệm từ Trung Quốc ............................................................................. 82 3.2.2. Kinh nghiệm từ Hồng Kong ............................................................................... 87 3.3. Kinh nghiệm của một số nước Châu Mỹ ...............................................92 3.3.1. Kinh nghiệm của Canada ...............................................................92 3.3.2. Kinh nghiệm của Brazil.................................................................97 3.4. Bài học Kinh nghiệm cho Việt Nam về ĐTNL trong bối cảnh CMCN 4.0 .......101 CHƯƠNG 4: THỰC TIỄN ĐÀO TẠO NHÂN LỰC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CỦA VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0...............105 4.1. Thực trạng triển khai đào tạo nhân lực tại các doanh nghiệp trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 .........................................................................105 4.1.1. Xác định mục tiêu đào tạo, đào tạo lại đào tạo nâng cao kỹ năng cho NLĐ ....105 4.1.2. Xác định nhu cầu đào tạo, đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng cho NLĐ trong các DN thích ứng với sự thay đổi công nghệ...............................................107 4.1.3. Lập kế hoạch đào tạo, đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng cho NLĐ thích ứng với sự thay đổi công nghệ trong DN ........................................................111 4.1.4. Tổ chức thực hiện đào tạo ............................................................................... 122 4.1.5. Đánh giá kết quả đào tạo nhân lực thích ứng với sự thay đổi công nghệ trong bối cảnh CMCN 4.0 ......................................................................................................... 124