Title LK00100. Bài giảng luật đất đai.pdf ✅

2 MỤC LỤC TRANG LỜI NÓI ĐẦU ....................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LUẬT ĐẤT ĐAI...................................... 3 1.1. Khái niệm Luật đất đai ..................................................................................... 3 1.2. Đối tượng điều chỉnh Luật đất đai ..................................................................... 4 1.3. Phương pháp điều chỉnh Luật đất đai................................................................ 6 1.4. Nguồn của Luật đất đai..................................................................................... 7 1.5. Các nguyên tắc cơ bản của Luật đất đai............................................................. 9 1.6. Quan hệ pháp luật đất đai ............................................................................... 15 CHƯƠNG 2. CÁC VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN CỦA SỞ HỮU TOÀN DÂN VỀ ĐẤT ĐAI.............................................................................................................. 19 2.1. Khái niệm chế độ sở hữu toàn dân về đất đai.................................................... 19 2.2. Cơ sở của việc xây dựng chế độ sở hữu toàn dân về đất đai ở nước ta................ 24 2.3. Vấn đề củng cố và hoàn thiện chế độ sở hữu toàn dân về đất đai trong nền kinh tế thị trường ............................................................................................................. 30 2.4. Chủ thể, khách thể và nội dung của quyền sở hữu đất đai................................. 34 CHƯƠNG 3. GIAO ĐẤT, CHO THUÊ ĐẤT, THU HỒI ĐẤT VÀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT............................................................ 39 3.1. Giao đất, cho thuê đất ..................................................................................... 39 3.2. Cấp giấy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất........................................................................................................................ 47 3.3. Thu hồi đất ..................................................................................................... 59 CHƯƠNG 4. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH VỀ ĐẤT ĐAI, GIÁ ĐẤT VÀ CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ SỬ DỤNG ĐẤT.............................................................................. 68 4.1. Chính sách tài chính về đất đai ........................................................................ 68 4.2. Giá đất............................................................................................................ 73 4.3. Chế độ pháp lý về sử dụng đất......................................................................... 84 CHƯƠNG 5. ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG ĐẤT ............................ 89 5.1. Quyền của người sử dụng đất.......................................................................... 89 5.2. Nghĩa vụ của người sử dụng đất....................................................................... 96 CHƯƠNG 6. NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP, KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VÀ XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI........... 101 6.1. Giải quyết tranh chấp đất đai ........................................................................ 101 6.2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai............................................................ 110 6.3. Xử lý vi phạm pháp luật về đất đai................................................................. 116 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 125
3 CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LUẬT ĐẤT ĐAI GIỚI THIỆU Chương 1 giới thiệu tổng quan về Luật đất đai, ngành luật quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Đất đai được xem là tài nguyên quốc gia thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Luật đất đai điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong quá trình quản lý, sử dụng, khai thác và bảo vệ đất đai. Nội dung chương làm rõ: khái niệm và vai trò của Luật đất đai; đối tượng và phương pháp điều chỉnh; nguồn luật; nguyên tắc pháp lý cơ bản và các chủ thể cũng như nội dung của quan hệ pháp luật đất đai. Qua đó, sinh viên hiểu được bản chất mối quan hệ giữa Nhà nước và người sử dụng đất - nơi quyền công được cân bằng với quyền và nghĩa vụ pháp lý của cá nhân, tổ chức. Cách tiếp cận Chương 1 hướng đến việc đặt nền móng lý luận và pháp lý vững chắc để sinh viên tiếp cận các Chương sau. 1.1. Khái niệm Luật đất đai Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, Luật đất đai là một ngành luật giữ vai trò đặc biệt quan trọng bởi đất đai không chỉ là tư liệu sản xuất cơ bản, mà còn là tài nguyên quốc gia, là nền tảng cho sự ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh, quốc phòng. Theo các cách tiếp cận truyền thống, Luật đất đai là tổng hợp các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý, sử dụng và khai thác đất đai, trên cơ sở chế độ sở hữu toàn dân về đất đai. Khác với nhiều quốc gia công nhận sở hữu tư nhân về đất, ở Việt Nam, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Vì vậy, Luật đất đai Việt Nam có những đặc thù rõ rệt, thể hiện qua nội dung, phạm vi và phương pháp điều chỉnh. Luật đất đai không tồn tại biệt lập mà có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều ngành luật khác như luật hành chính, luật dân sự, các luật về tài nguyên và môi trường và luật tài chính công. Ví dụ, quy định về giao đất, thu hồi đất và xử phạt vi phạm hành chính gắn liền với luật hành chính; trong khi quy định về chuyển nhượng, thế chấp quyền sử dụng đất lại chịu ảnh hưởng bởi các nguyên tắc của luật dân sự. Sự kết nối đó đòi hỏi ngành Luật đất đai phải không ngừng hoàn thiện để đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và hiệu lực thi hành. Trong quá trình nghiên cứu pháp luật đất đai, mỗi cơ sở giáo dục đại học lại có những cách tiếp cận khác nhau về ngành Luật đất đai. Trường Đại học Luật Hà Nội định nghĩa Luật đất đai là tổng hợp các quy phạm pháp luật mà Nhà nước ban hành nhằm thiết lập quan hệ đất đai trên cơ sở chế độ sở hữu toàn dân về đất đai và sự bảo hộ đầy đủ của Nhà nước đối với các quyền của người sử dụng đất tạo thành một