Title Bài 6. Xu hướng biến đổi một số tính chất của nguyên tử các nguyên tố (P1) - HS.docx ✅

KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 1 NỘI DUNG BÀI HỌC I. BÁN KÍNH NGUYÊN TỬ: Hình. Bán kính nguyên tử của một số nguyên tố được biểu diễn bằng pm (1 pm = 10 –12 m) Kết luận: Xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử: Bán kính nguyên tử của các nguyên tố nhóm A có xu hướng biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân: • Trong một chu kì, nguyên tử của các nguyên tố có cùng số lớp electron. Từ trái sang phải, điện tích hạt nhân nguyên tử tăng dần nên electron lớp ngoài cùng sẽ bị hạt nhân hút mạnh hơn, vì vậy bán kính nguyên tử của các nguyên tố có xu hướng giảm dần. • Trong một nhóm, theo chiều từ trên xuống dưới, số lớp electron tăng dần nên bán kính nguyên tử có xu hướng tăng. Ví dụ 1. a) Quan sát hình dưới đây, cho biết bán kính nguyên tử của các nguyên tố trong mỗi chu kì và trong mỗi nhóm A biến đổi như thế nào?
KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 2 b) Xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử của các nguyên tố trong mỗi chu kì và trong mỗi nhóm A do yếu tố nào gây ra? Ví dụ 2. Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy so sánh và giải thích sự khác nhau về bán kính nguyên tử của a) Lithium (Z = 3) và potassium (Z = 19). b) Calcium (Z = 20) và selenium (Z = 34). Ví dụ 3. Dựa vào xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn, em hãy sắp xếp các nguyên tố sau đây theo chiều tăng dần bán kính nguyên tử: Li (Z = 3), N (Z = 7), O (Z = 8), Na (Z = 11), K (Z = 19). II. ĐỘ ÂM ĐIỆN: Độ âm điện () của một nguyên tử đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học. Kết luận: Xu hướng biến đổi độ âm điện: Độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố nhóm A có xu hướng biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân: • Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng cũng tăng  độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố có xu hướng tăng dần. Hình. Xu hướng biến đổi độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố nhóm A • Trong một nhóm, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng nhanh, lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng giảm  độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố có xu hướng giảm dần.
KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 3 Ví dụ 1. a) Từ số liệu trong bảng dưới đây, nhận xét sự biến đổi giá trị độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố trong một nhóm và trong một chu kì. Giải thích. b) Hãy cho biết vì sao giá trị độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố nhóm VIIIA còn để trống. Ví dụ 2. Almelec là hợp kim của aluminium với một lượng nhỏ magnesium và silicon (98,8% aluminium; 0,7% magnesium và 0,5% silicon). Almelec được sử dụng làm dây điện cao thế do nhẹ, dẫn điện tốt và bền. Dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hãy cho biết thứ tự giảm dần về độ âm điện của các nguyên tố hóa học có trong almelec. Ví dụ 3. Dãy các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự độ âm điện tăng dần là Ca (Z = 20), Mg (Z = 12), P (Z = 15) và S (Z = 16). Hãy giải thích sự sắp xếp này dựa trên sự biến đổi độ âm điện theo chu kì và nhóm A. Ví dụ 4. Cấu hình electron nào sau đây ứng với nguyên tố có độ âm điện lớn nhất? A. 1s 2 2s 2 2p 5 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2 . Ví dụ 5. Hai ion X + và Y – đều có cấu hình electron của khí hiếm Ar (Z = 18). Cho các phát biểu sau: (1) Số hạt mang điện của X nhiều hơn số hạt mang điện của Y là 4. (2) Bán kính ion Y – lớn hơn bán kính ion X + . (3) X ở chu kì 3, còn Y ở chu kì 4 trong bảng hệ thống tuần hoàn. (4) Độ âm điện của X nhỏ hơn độ âm điện của Y. Số phát biểu đúng là A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. III. TÍNH KIM LOẠI, PHI KIM: Tính kim loại: tính dễ nhường electron  càng dễ nhường electron thì tính kim loại càng mạnh (Cs là kim loại mạnh nhất). Hình. Quá trình nhường, nhận electron của nguyên tử sodium Tính phi kim: tính dễ nhận electron  càng dễ nhận electron thì tính phi kim càng mạnh (F là phi kim mạnh nhất).
KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CHƯƠNG 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 4 Hình. Quá trình nhường, nhận electron của nguyên tử fluorine (b) Kết luận: Xu hướng biến đổi tính kim loại, tính phi kim: Tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố nhóm A có xu hướng biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân: • Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng tăng  tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, tính phi kim tăng dần. • Trong một nhóm, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng giảm  tính kim loại của các nguyên tố tăng dần, tính phi kim giảm dần. Hình. Sơ đồ tóm tắt sự biến đổi các tính chất trong một chu kì và nhóm