Title [ĐÌNH NOTE][DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN].docx ✅

DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN DỊ VẬT HỌNG – MIỆNG - THANH QUẢN PGS. TS. BS TRẦN VIỆT HỒNG Đình Đình Note Bài giảng Y2017 (nhấp vào) ĐẠI CƯƠNG - Dị vật đường ăn thường là xương (cá, gà, vịt, heo) đinh, huy hiệu, hàm răng giả. Trẻ con có thể là bột, viên bi, vài lọai đồ chơi nhỏ, đồng xu, nắp bút máy, … - Thường gặp ở trẻ em hay người lớn do nghịch ngợm hoặc lơ đễnh lúc ăn, vừa ăn, vừa cười nói. - Đôi khi gặp ở người rối loạn tâm thần, cố tình nuốt dị vật. - Dị vật đường ăn thường gây khó nuốt, nuốt đau và vướng. - Niêm mạc đường ăn có thể bị rách ngay tức khắc nếu là dị vật nhọn hay sắc bén và hay gây biến chứng viêm nhiễm áp xe. - Nếu là dị vật to và có khía, cạnh tù thì niêm mạc sẽ bị tổn thương sau vài ba ngày. DỊ VẬT HỌNG MIỆNG - Là những dị vật nhỏ nhọn và sắc bén như xương cá, cọng kẽm, … - Thường cắm vào Amiđan khẩu cái, rãnh lưỡi Amiđan hoặc ở đáy lưỡi. - Triệu chứng: o Nuốt đau, vướng họng. o Khám họng và soi thanh quản gián tiếp: o Dị vật cắm nông: thấy dễ dàng. o Dị vật cắm sâu: không thấy hay chỉ là chấm trắng trên Amiđan. o Dị vật trôi đi: thấy vết sước nhỏ. - Điều trị: o Gắp dị vật bằng kẹp Kelly. o Nếu dị vật ở đáy lưỡi hoặc rãnh lưỡi thanh thiệt phải soi thanh quản gián tiếp bằng gương soi và gắp dị vật bằng kìm Frenkel. DỊ VẬT HỌNG THANH QUẢN - Triệu chứng lâm sàng: nuốt đau, vướng, chảy nhiều nước bọt, tiếng nói ồ ồ, ngạt thở, nôn ọe. o Soi thanh quản gián tiếp, trực tiếp: thấy dị vật. o Rx: thấy dị vật (nếu dị vật bị cản quang). - Xử lý: o Soi thanh quản trực tiếp gắp dị vật.
o Kháng sinh chống nhiễm trùng. DỊ VẬT THỰC QUẢN - Hầu hết dị vật thực quản là xương (xương gà, xương cá, xương vịt, xương heo, xương chó …), hoặc răng giả, ở trẻ em thì đa số là đồng xu, khuy áo, đồ chơi nhỏ - Vị trí o Những dị vật to thường dừng lại ở hạ họng, không chui qua miệng thực quản được. o Những dị vật trung bình như mảnh xương thường dừng lại ở ngay dưới miệng thực quản. o Những dị vật nhỏ xuống thực quản và dừng lại ở những chỗ hẹp tự nhiên (5 chỗ: miệng thực quản, phế quản gốc, eo động mạch chủ, eo cơ hoành và tâm vị) hoặc sẹo hẹp bệnh lý. - TRIỆU CHỨNG o THỂ ĐIỂN HÌNH : DỊ VẬT Ở THỰC QUẢN CỔ  Giai đoạn đầu:  Mảnh xương: bệnh nhân cảm giác vướng họng, nuốt khó và đau, bỏ cơm.  Dị vật tròn và mỏng: không gây khó nuốt mà chỉ cảm giác nặng, tưng tức ở cổ, ở sau hố thượng ức, ở trong ngực. Có người kêu đau nhói ngực, đau ra hai bả vai.  Giai đoạn hai: viêm TQ, ápxe dưới niêm mạc, các tổ chức viêm nhiễm xuất hiện sau 24 giờ.  Triệu chứng toàn thân: o Sốt 38 0 C - 39 0 C o Bộ mặt nhiễm trùng. o Bạch cầu tăng. o Bệnh nhân không ăn được vì nuốt rất đau, chỉ uống nước. o Nước bọt chảy ra nhiều, có khi lẫn mủ. o Hơi thở có mùi hôi.  Triệu chứng thực thể: o Khám: Máng cảnh bên bệnh đầy hơn bình thường. o Ấn bờ trước cơ ức đòn chũm ngang tầm sụn nhẫn, bệnh nhân kêu đau. o Lọc cọc thanh quản – cột sống mất.  Xquang thực quản cổ nghiêng: o Dị vật cản quang. o Khoảng cách giữa khí quản và cột sống (khoảng Henké) dầy gấp 3 lần bình thường.  Soi thực quản: o Lấy dị vật và hút mủ.  Giai đoạn ba  Nếu không được điều trị dị vật sẽ làm thủng thực quản.  Quá trình viêm lan rộng ra ngòai thực quản và gây viêm tấy chung quanh thực quản cổ.  Có túi mủ ngoài thực quản  Triệu chứng chức năng: o Sốt cao, mạch nhanh. o Thở khó, nói khàn. o Không ăn uống được, quay cổ khó khăn.  Triệu chứng thực thể: o Cổ sưng hai bên, nhất là bờ trước cơ UĐC. o Sờ đau, cảm giác có khối đóng bánh.  Xquang:
o Túi mủ trước cột sống cổ (khoảng Henké) o Soi thực quản: o Nguy hiểm vì có thể vỡ ápxe vào trung thất. o Đôi khi phải mở cạnh cổ dẫn lưu mủ trước khi soi. BIẾN CHỨNG - Viêm tấy mô lỏng lẻo ở cổ. - Viêm trung thất. - Viêm màng phổi mủ. - Thủng động mạch cảnh gốc, quay động mạch cổ, động mạch cánh tay đầu phải. ĐIỀU TRỊ - Soi thực quản. - Phẫu thuật thực quản lấy dị vật. - Mở cạnh cổ dẫn lưu khi có ápxe cạnh cổ. - Mở trung thất dẫn lưu khi có áp xe trung thất. PHÒNG BỆNH - Không cho trẻ chơi đùa lúc ăn. - Thức ăn cho trẻ phải gỡ hết xương vụn. - Đối với người lớn, dị vật đường ăn đa số là xương, vì vậy cần cải tiến cách chế biến thức ăn và khi ăn cần nhai kỹ, chậm rãi, tránh cười đùa hoặc nói khi đang nhai.
HÓC XƯƠNG VỊT HÓC XƯƠNG GÀ HÓC VỎ TRỨNG