Title [ĐÌNH NOTE][DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ].docx ✅

DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ PGS. TS. BS TRẦN VIỆT HỒNG Đình Đình Note Bài giảng Y2017 (nhấp vào) DỊCH TỄ HỌC - Dị vật đường thở là một cấp cứu tai mũi họng thường gặp ở trẻ em. - Nhất là ở trẻ từ 1 đến 3 tuổi. Trẻ em nam hiếu động nên có tỉ lệ cao hơn, khoảng 2/1. - Bản chất của dị vật có thể là chất vô cơ như đâu bút bi, hạt nhựa; hữu cơ như các loại hạt: hạt dưa, hạt đậu phọng, hạt mãng cầu hoặc có khi là dị vật sống như con tắc te, con đĩa, … LÂM SÀNG - Hội chứng xâm nhập: Do phản xạ ho tống dị vật khi vật lạ tiếp xúc với thanh quản. Thường phải khai thác bệnh sử để hỏi thăm người chứng kiến hội chứng này. Hội chứng này được biểu hiện như sau: o Trẻ đang chơi bỗng nhiên ho lên sặc sụa, sau đó là ho từng tràng kéo dài. o Tím tái. o Khó thở thanh quản biểu hiện bằng thở rít, co kéo hõm ức và cơ liên sườn. o Thời gian kéo dài của hội chứng này có thể từ vài giây đến vài tiếng đồng hồ. - Hội chứng định khu: Sau khi có hội chứng xâm nhập, trẻ co thể có các biểu hiện sau: o Nếu dị vật rất lớn, nằm bít ở thanh môn, trẻ có thể tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. o Nếu dị vật kẹt ở thanh môn, trẻ sẽ khàn tiếng kèm với khó thở thanh quản. o Nếu dị vật ở khí quản, trẻ sẽ có những cơn ho xen kẽ với từng đợt khó thở do dị vật kẹt ở thanh môn, có thể nghe tiếng “lật phật cờ bay do dị vật di chuyển lên xuống trong khí quản theo nhịp thở. o Nếu dị vật đã rơi xuống phế quản, trẻ sẽ không khó thở, chỉ ho dai dẳng và dị vật này có thể bị bỏ quên vì chẩn đóan nhằm với phế quản phế viêm. CHẨN ĐOÁN - Nếu dị vật cản quang, sẽ nhìn thấy trên phim. - Nếu dị vật không cản quang, có thể thấy: o Hoặc là hình ảnh khí phế thủng, biểu hiện bằng bên phổi bệnh sáng hơn bên lành, khoảng liên sườn dãn, cơ hoành thấp xuống; o Hoặc là hình ảnh xẹp phổi, biểu hiện bằng mờ đặc nhu mô phổi bên bệnh và khỏang liên sườn hẹp. - Nội soi: o Ống mềm để chẩn đoán. o Ống cứng vừa là chẩn đóan vừa là điều trị
BIẾN CHỨNG - Biến chứng tức thì: o Ngưng thở do dị vật lấp thanh môn. o Ngưng tim. - Biến chứng do sự bít tắc: o Tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất: ít gặp. o Nhiễm trùng thứ phát do dị vật bỏ quên. o Có nguy cơ sẹp hẹp phế quản sau khi lấy dị vật - Biến chứng do soi phế quản: o Do lỗi kỹ thuật:  Phù nề thanh quản do ống soi chạm mạnh.  Trầy sước niêm mạc phế quản do đầu ống soi hoặc do kiềm gắp dị vật. o Lỗi không phải do kỹ thuật:  Phù nề hạ thanh môn do dị vật.  Thủng hoặc dò thành phế quản do dị vật đâm thủng.  Bít tắc hoàn toàn đường hô hấp do mảnh vỡ của dị vật hoặc do dị vật mắc lại trong quá trình lấy ra.  Ngưng tim lúc soi. ĐIỀU TRỊ - CẤP CỨU: Trường hợp khó thở cấp do dị vật kẹt ở hạ họng hoặc thanh môn: o Thủ thuật Heimlich:  BN đứng hoặc ngồi: đứng sau lưng bệnh nhân, nắm tay để ngay dưới xương ức, ép mạnh lên phía trên, sau đó dùng tay móc họng khi cho BN nghiêng đầu. Nếu chưa thấy dị vật, làm lại 3 – 4 lần.  BN nằm: Quỳ gối và dùng hai bàn tay đặt dưới xương ức, đẩy mạnh lên trên và móc họng. Nghiệm pháp Heimlich o Trẻ sơ sinh, có thể vỗ lưng thật mạnh để tống dị vật ra. o Khi bệnh nhân đã được chuyển đến bệnh viện, có thể đặt nội khí quản hoặc mở khí quản cấp cứu
Nghiệm pháp Heimlich - NỘI SOI o Ở người lớn, có thể soi gây tê để lấy dị vật. o Ở trẻ em, soi gây mê qua ống soi.