Title CHUONG 7 NGUYÊN TỐ NHÓM IA VÀ NHÓM IIA-HS.pdf ✅

1 NỘI DUNG CHƢƠNG 7: NGUYÊN TỐ NHÓM IA VÀ NHÓM IIA CHỦ ĐỀ 1: NGUYÊN TỐ NHÓM IA ........................................................................................................2 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ..................................................................................................................2 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025...................................................7 Phần 1. Câu hỏi trắc nghiệm nhiều phƣơng án lựa chọn (chọn 1 đáp án) ......................................7 Mức 1: nhận biết...............................................................................................................................7 Mức 2: thông hiểu .............................................................................................................................9 Mức 3: vận dụng .............................................................................................................................11 Phần 2: bài tập trắc nghiệm đúng sai ...............................................................................................13 Phần 3: bài tập trắc nghiệm trả lời ngắn..........................................................................................16 Mức 2: thông hiểu ...........................................................................................................................16 Mức 3: vận dụng .............................................................................................................................17 CHỦ ĐỀ 2: NGUYÊN TỐ NHÓM IIA.....................................................................................................20 A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT ................................................................................................................20 B. HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA 2025.................................................24 Phần 1. Câu hỏi trắc nghiệm nhiều phƣơng án lựa chọn (chọn 1 đáp án) ....................................24 Mức 1: nhận biết.............................................................................................................................24 Mức 2: thông hiểu ...........................................................................................................................26 Mức 3: vận dụng .............................................................................................................................28 Phần 2: bài tập trắc nghiệm đúng sai ...............................................................................................30 Phần 3: bài tập trắc nghiệm trả lời ngắn..........................................................................................34 Mức 2: thông hiểu ...........................................................................................................................34 Mức 3: vận dụng .............................................................................................................................34 CHỦ ĐỀ 3: ÔN TẬP CHƢƠNG 7 ............................................................................................................36
2 CHỦ ĐỀ 1: NGUYÊN TỐ NHÓM IA A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT I. ĐƠN CHẤT NHÓM IA 1. Đặc điểm chung  Nhóm IA (kim loại kiềm) gồm: lithium (Li), sodium (Na), potassium (K), rubidium (Rb), caesium (Cs) và francium (Fr).  Đặc điểm chung:  Nguyên tố nhóm IA là các nguyên tố s.  Chỉ có 1 electron hoá trị ở phân lớp ns 1 và đứng đầu mỗi chu kỳ tương ứng.  Kim loại nhóm IA có thế điện cực chuẩn + o M /M E rất nhỏ nên chúng dễ nhường 1 electron, thể hiện tính khử mạnh: M  M + + 1e  Trong hợp chất, các nguyên tố kim loại nhóm IA chỉ thể hiện số oxi hoá +1. 2. Trạng thái tự nhiên: Chỉ tồn tại ở dạng hợp chất (chủ yếu là dạng muối). - Sodium có trong: quặng halite (NaCl), nước biển, mỏ muối, soda (Na2CO3.10H2O), diêm tiêu (NaNO3). Quặng halite Khai thácNaCl từ nƣớc biển Mỏ muối dƣới lòng đất Soda - Potassium có trong quặng sylvinite (NaCl, KCl), carnallite : KCl.MgCl2.6H2O Quặng sylvinite Quặng carnallite
3 3. Tính chất vật lí a) Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi: Thấp và giảm dần từ Li đến Cs. b) Khối lượng riêng: nhỏ (đều là các kim loại nhẹ) do có bán kính nguyên tử lớn và cấu trúc mạng tinh thể kém đặc khít (rỗng). c) Độ cứng: thấp (đều mềm, có thể cắt bằng dao, kéo) do liên kết kim loại yếu. 4. Tính chất hoá học : Có tính khử mạnh và tăng dần từ Li đến Cs. a. Tác dụng với oxygen  Khi đốt nóng trong không khí, kim loại Li cháy với ngọn lửa màu đỏ tía; Na cháy với ngọn lửa màu vàng; K cháy với ngọn lửa màu tím nhạt.  Ví dụ: Sodium tác dụng vói oxygen trong không khí, có thể tạo ra sodium oxide. 4Na + O2  2Na2O sodium oxide b. Tác dụng với halogen  Kim loại nhóm IA phản ứng với chlorine ở điều kiện thường tạo thành muối chloride. 2M + Cl2  2MCl  Kim loại Li cần đun nhẹ, Na và K bốc cháy mạnh trong khí chlorine. 2K + Cl2  2KCl  Mức độ mãnh liệt của phản ứng tăng dần từ Li đến K. c. Tác dụng với nƣớc Sodium phản ứng với nƣớc  Khi tác dụng với nước, Li nổi trên mặt nước, Na nóng chảy thành hạt cầu và chạy trên mặt nước, K tự bùng cháy.  Khả năng phản ứng của kim loại nhóm IA với nước tăng dần từ Li đến Cs.  Thế điện cực chuẩn của kim loại nhóm IA rất nhỏ. Kim loại nhóm IA tác dụng mạnh với nước tạo thành dung dịch kiểm và giải phóng khí hydrogen: 2M(s) + 2H2O(l)  2MOH(aq) + H2(g) o r 298 H < 0 2Na(s) +2H2O(l)  2NaOH(aq) + H2(g) 5. Bảo quản  Các kim loại nhóm IA được bảo quản trong dầu hoả, trong chân không hoặc trong khí hiếm.
4  Ví dụ: Na, K thường được bảo quản bằng cách ngâm trong dầu hoả khan, Rb, Cs thường được bảo quản trong các ống thuỷ tinh hàn kín. Bảo quản Na, K trong dầu hỏa II. HỢP CHẤT CỦA KIM LOẠI NHÓM IA 1. Đặc điểm chung  Các hợp chất của kim loại kiềm thường dễ tan trong nước và tạo thành dung dịch chất điện li mạnh.  Ở nhiệt độ thường, các ion kim loại nhóm IA đều không có màu.  Đốt nóng kim loại kiềm hoặc hợp chất của chúng trên ngọn lửa không màu làm ngọn lửa có màu đặc trưng.  Có thể nhận biết hợp chất của kim loại nhóm IA bằng màu ngọn lửa.  Muối của lithium cháy cho ngọn lửa màu đỏ tía.  Muối của sodium cháy cho ngọn lửa màu vàng.  Muối của potassium cháy cho ngọn lửa màu tím nhạt. Màu ngọn lửa khi đốt muối kim loại nhóm IA 2. Hợp chất quan trọng a) Sodium chloride (NaCl)  Ứng dụng:  Trong đời sống: gia vị, bảo quản và chế biến thực phẩm,...  Trong y học: nước muối sinh lí, chất điện giải,...  Trong công nghiệp hoá chất: sản xuất chlorine - kiềm, nước Javel, soda...  Quá trình điện phân dung dịch NaCl:  Ở cực âm (cathode) xảy ra quá trình khử: 2H2O + 2e → H2 + 2OH-  Ở cực dương (anode) xảy ra quá trình oxi hoá: 2Cl- → Cl2 + 2e